‘Paved Paradise’ bouwt speels en ironisch aan een betere toekomst

‘Hé droeftoeter, gaan we nou weer een depressieve film maken waarmee we mensen een kutgevoel geven?” Aan het begin van de documentaire Paved Paradise toont regisseur Karsten de Vreugd zich bezorgd over de toon van zijn film over de voordelen van intensieve landbouw ten opzichte van extensieve (biologische) landbouw. De droeftoeter in kwestie is zijn vriend, microbioloog en publicist Hidde Boersma. Die schreef drie jaar geleden in NRC een opiniestuk; de kop geeft al aan wat de insteek van Paved Paradise is: „De landbouw moet juist verder intensiveren.”

Boersma en De Vreugd sommen allerlei redenen op waarom biologisch boeren slechter is voor ons klimaat. Zo brengt extensieve landbouw minder op, waardoor er meer land nodig is om dezelfde opbrengst te genereren als bij intensieve landbouw. En dat terwijl er juist meer ruimte voor de natuur nodig is om ervoor te zorgen dat de biodiversiteit verbetert. Het duo spreekt onder meer schrijver George Monbiot (Regenesis), die vertwijfeld roept dat de constatering dat we in de landbouw te veel land gebruiken „de olifant in de kamer is”. Er zijn twee oplossingen voor het probleem, ze worden aangeduid met de Engelse termen ‘land sharing’ en ‘land sparing’. Ofwel het samengaan van mens, plant en dier op hetzelfde stukje land, dan wel het gebruiken van minder grond voor landbouw (terwijl de opbrengst gelijk blijft of groter wordt). Naast Monbiot spreken de makers met academici van de Universiteit Wageningen, University of Cambridge en de voormalige landbouwminister van Costa Rica, het land dat dient als lichtend voorbeeld van hoe het anders kan. Daarbij valt de term ecotoerisme, wat weer een ander (onbenoemd) probleem met zich meebrengt: meer vliegen.

Of Boersma gelijk heeft met zijn oproep tot juist intensievere landbouw is voer voor discussie. Waarbij Paved Paradise ondanks zijn ironische en soms wat jolige toon vooral een soort langgerekte uitzending is van de VPRO-rubriek Tegenlicht, hoe speels de vormgeving ook is.

https://www.youtube.com/watch?v=uLmHFwPRvOo

In deze gids vind je de beste films die momenteel in de bioscoop draaien