Is Nederland nog steeds ‘het Silicon Valley van de dance’?

Deze week staat Amsterdam in het teken van beats en business tijdens Amsterdam Dance Event (ADE). In donkere clubs zullen techno-dj’s als KI/KI en Charlotte de Witte de muziek keihard laten razen: nu de dansvloer weer open is, lijkt harder en sneller het devies. De bpm (beats per minute) gaan omhoog en de vuisten in de lucht. Trance – het melodieuze genre waar Tiësto in de jaren negentig furore mee maakte en dat vervolgens jarenlang gold als niet cool – maakt nu een comeback. Op zijn eigen Trance Party zal Engelse dj Evian Christ een nieuwe generatie clubgangers kennis laten maken met trancepioniers Klubbheads, en laten jonge artiesten als Himera hun nieuwe, hardere, ongeremde visie op trance horen.

ADE is een festival, zakelijke conferentie en netwerkevenement in één: het bestaat uit meer dan duizend feesten, panels, speeches en workshops, verspreid over zo’n tweehonderd locaties in de stad, met 2500 artiesten en sprekers. De organisatie verwacht dit jaar zo’n 450.000 bezoekers.

Dat wereldwijd een van de grootste business-evenementen van de dance-industrie in Nederland plaatsvindt, is geen toeval. Al jaren is Nederland een toonaangevend land in het genre. Buma Cultuur, de stichting die zich bezighoudt met de internationale promotie van Nederlandse muziek en mede-organisator van ADE, meldt dat dancemuziek in 2019 goed was voor 154 miljoen euro aan exportwaarde. Nederland scoort daarnaast goed in de DJ Mag Top 100, een Britse lijst van de meest populaire dj’s ter wereld: afgelopen jaar bestond de helft van de top tien uit Nederlandse artiesten.

Toch is er in de jaren voor corona een kleine krimp te zien in het Nederlandse marktaandeel van de dance-industrie wereldwijd, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws, dat de Nederlandse exportcijfers van Buma Cultuur vergeleek met industrierapporten van International Music Summit (IMS), een danceconferentie op Ibiza. In de jaren 2017, 2018 en 2019 ging het Nederlandse marktaandeel volgens de berekening van RTL Nieuws van 10 naar 9 naar 8,5 procent.

Je ziet nu dat er meer leveranciers opstaan in andere landen. Die worden steeds beter, en zijn vaak goedkoper.

Volgens Frank Helmink, directeur van Buma Cultuur, hoeft dat niet te betekenen dat de Nederlandse dance-business erop achteruit gaat: „De cijfers van 2021 heb ik nog niet, daar kan ik nog niet veel over zeggen, maar je ziet wel dat de dancemarkt wereldwijd nog niet op z’n hoogtepunt is. Het Nederlandse aandeel zal misschien kleiner zijn, maar onder de streep kan dat best nog wel eens meevallen.” De totale markt groeit namelijk: volgens het IMS Business Report is de verkoop en streaming van elektronische muziek in 2021 met 32 procent gestegen. De Nederlandse markt groeit alleen misschien niet even hard mee.

Lokale artiesten

Helmink ziet wel tendensen die kunnen gaan meewegen in dat krimpende marktaandeel: „Je ziet dat iedereen zich in coronatijd op lokale artiesten is gaan richten. Dat geldt voor Nederland, maar ook voor bijvoorbeeld Amerika en China. Overal waar toch nog evenementen georganiseerd konden worden, boekte men vaker lokale acts. De vraag is hoeveel effect dat gaat hebben op de Nederlandse cijfers in het buitenland.”

Allan Hardenberg, als directeur van concertpromotor ALDA al meer dan tien jaar internationaal actief in de dance-industrie, ziet de positie van Nederland ook veranderen: „Vijf jaar geleden noemde ik Nederland het Silicon Valley van de dance. Alles kwam hier vandaan: de dj’s, maar ook de podiumbouwers, de marketeers, de lichttechnici. Je ziet nu dat er meer leveranciers opstaan in andere landen. Die worden steeds beter, en zijn vaak goedkoper.” ADE-directeur Meindert Kennis merkt ook dat er bij de Nederlandse leveranciers een verschuiving heeft plaatsgevonden: „Veel mensen zijn in de coronaperiode ander werk gaan doen, die komen niet zomaar terug.”

Toch ziet zijn co-directeur Jan-Willem van de Ven ook een positief overblijfsel uit de coronaperiode: „Tijdens corona ontstond er een enorme behoefte om weer samen te komen, behoefte aan zelfexpressie en zelfontdekking. Dat is wat nachtcultuur doet. Daar is iedereen zich nu wat meer bewust van.”

Deze week zullen tijdens Amsterdam Dance Event weer honderdduizenden bezoekers samenkomen in clubs en op festivalterreinen in de stad. Ze komen om te feesten, te netwerken, én om nieuwe trends te ontdekken. Dit jaar valt bijvoorbeeld de opkomst van kunstmatige intelligentie op; zo gaat Don Diablo (nummer zeven in de DJ Mag Top 100 van 2021) in gesprek met een AI-gegenereerde versie van zichzelf. Van de Ven: „In Bar Borisov staat ook een articifial intelligence showcase, waar een dj zichzelf gaat remixen met behulp van AI.”

Ook is er veel aandacht voor Afrikaanse muziek en in het bijzonder voor amapiano, een housegenre uit Zuid-Afrika. Volgens het IMS Business Report is amapiano een van de snelst groeiende genres van het afgelopen jaar, en dat zie je terug in het programma van ADE met dj’s als Philou Louzoulo en Charisse C.

Exportwaarde

Wat kan Nederland doen om haar sterke internationale positie in de dance te veilig te stellen? Een positie die, benadrukt Helmink, ook financiële voordelen heeft: „Dance is niet alleen van cultureel belang, het is ook een industrie die geld oplevert. De exportwaarde van Nederlandse muziek bestond de laatste jaren steeds voor zo’n driekwart uit dance.”

Om die waarde te behouden, is volgens Van de Ven zorg nodig: „We moeten zuinig zijn op onze kraamkamers. Dat gaat om het stimuleren van zowel kleine clubs als grote podia, maar ook om het verschaffen van subsidies en het opleiden van nieuwe mensen.”

Ook Helmink noemt het belang van vernieuwing: „Ik kan een directe vergelijking maken met de muzikale hoek waar ik vandaan kom, de metal: de headliners zijn al jarenlang hetzelfde. Metallica, Slayer en Iron Maiden zijn allemaal van de vorige eeuw.” Nederlandse dance-supersterren Tiësto en Armin van Buuren zijn al sinds de jaren negentig succesvol. „De nieuwe aanwas moet worden gestimuleerd.”

„Dance zit in ons DNA”, aldus Hardenberg. „Al meer dan vijfentwintig jaar doen we in Nederland als een van de eersten ter wereld iets met dance. Nu moet er een nieuwe generatie van twintigers opstaan en innovatief zijn. Daar moet plek voor gemaakt worden.”