Al bijna een jaar houdt bondskanselier Olaf Scholz zijn poot stijf. Het was nee, en het blijft het nee: Duitsland levert geen Taurus-raketten aan Oekraïne, zei hij vorige week nog maar eens in de Bondsdag.
Toch neemt de druk op Scholz toe, ook in Duitsland zelf. En niet zonder reden. De Duits-Zweedse Taurus, door de Duitse Bundeswehr aangeprezen als een aanvalswapen „voor hoogwaardige doelwitten over lange afstanden”, is niet alleen superieur aan de Oekraïense Neptunus, maar ook aan de Britse en Franse kruisvluchtwapens die Kyiv nu gebruikt.
Maar Scholz blijft wijzen op het risico van escalatie van de oorlog en de mogelijke betrokkenheid van Duitsland. Hij is bang dat Oekraïne de Taurus inzet tegen doelwitten in Rusland, zo bleek eind februari, toen hij „geïrriteerd” door alle kritiek zei dat het wapen „bij verkeerd gebruik ergens in Moskou een specifiek doel” zou kunnen bereiken.
Andere westerse bondgenoten, waaronder Polen, roepen Berlijn juist op het wapen wél te sturen, omdat het significante impact kan hebben op de manier waarop Oekraïne zich kan verdedigen tegen Rusland. Zo is de Taurus de afgelopen maanden symbool geworden voor de verdeeldheid in Europa over de vraag hoe ver de bondgenoten van Oekraïne kunnen gaan met het leveren van wapens die tegen de Russische bezetter worden ingezet.
Deels lijkt het een kwestie van vertrouwen in de Oekraïense regering. Want ook de Amerikanen, Britten en Fransen stellen als voorwaarde dat Oekraïne hun kruisvluchtwapens en andere raketten niet gebruikt tegen doelen op Russische bodem, en van hun kant zijn nooit ‘overtredingen’ gemeld. President Volodymyr Zelensky herhaalde onlangs nog eens dat Oekraïne dat niet zal doen.
Duits-Zweedse raket
De Taurus, die is gebouwd door een joint venture van de Duitse arm van het Europese raketconsortium MBDA en het Zweedse Saab Bofors Dynamics, heeft een bereik van meer dan vijfhonderd kilometer. Daarmee reikt het wapen twee keer zo ver als de Britse Storm Shadow en de Franse Scalp-EG of de Amerikaanse Atacms. Die laatste ballistische raket, die vanaf de grond wordt gelanceerd, heeft in potentie een groter bereik, maar de versie die Washington levert is beperkt tot zo’n 160 kilometer. Met de Taurus zou Oekraïne dus doelen kunnen aanvallen die nu onbereikbaar zijn, bijvoorbeeld op de Krim.
De Taurus, 5,1 meter lang en 1,400 kilo zwaar, beschikt over tal van eigenschappen die het wapen geschikt maken voor aanvallen op belangrijke doelwitten. Hij kan onder verschillende gevechtsvliegtuigen worden gehangen, waaronder de F-18 en de Tornado, maar na een aanpassing ook onder de Su-24 die Oekraïne zelf gebruikt en de F-16 die het land later dit jaar krijgt.
Eenmaal gelanceerd draaien twee vleugels naar buiten en leiden vier onafhankelijk opererende navigatiesystemen de Taurus – de contouren van het terrein volgend – naar zijn doel. De raket is jamming resistant, bestand tegen de elektronische-oorlogvoeringsystemen die de Russen gebruiken om inkomende raketten en drones te misleiden. De Taurus is op de radar slecht te zien door zijn stealth-eigenschappen, en dat wordt nog verder bemoeilijkt omdat het wapen met een snelheid van Mach 0.95 (1.173 kilometer per uur, net onder de snelheid van het geluid) op enkele tientallen meters boven de grond vliegt.
Ondergrondse bunkers
Eenmaal in de buurt van zijn doel klimt de Taurus naar een grotere hoogte om het doelwit te identificeren en om de snelheid te genereren die nodig is om het binnen te dringen. Die impact maakt de Taurus KEPD 350 tot het meest gewilde wapensysteem voor Oekraïne. Zie de naam: Taurus. Dat staat niet alleen voor ‘stier’, het is een acronym voor Target Adaptive Unitary and Dispenser Robotic Ubiquity System. De toevoeging KEPD staat voor Kinetic Energy Penetrator and Destroyer.
Het wapen kan zich door verschillende lagen heen boren, zoals ondergrondse bunkers of commandocentra, voordat de springlading van 480 kilo ontploft. Die eigenschappen dankt het wapen volgens de fabrikant aan zijn slimme Mephisto-springkop met een dubbele springlading. Het moment van explosie kan zodanig worden geprogrammeerd dat de schade het grootst is.
Dat maakt de Taurus bij uitstek geschikt voor een aanval op ondergrondse doelen of complexe structuren die bestaan uit meerdere lagen. Daaronder valt ook een van de meest gewilde doelwitten van Kyiv – en dat is geen militair geheim: de Krimbrug. Dat achttien kilometer lange bouwwerk vormt voor Moskou een cruciale verbinding tussen het bezette schiereiland en het Russische vasteland. Oekraïne viel de brug de afgelopen twee jaar verschillende keren aan, zowel vanuit de lucht als vanaf zee, maar de impact bleek telkens onvoldoende om de brug permanent uit te schakelen. „De Taurus is het beste wapen in het westerse arsenaal om bruggen te vernietigen”, zei de Duitse defensie-expert Fabian Hoffmann onlangs tegen de Kyiv Independent.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/03/21161132/data113166215-ca819e.jpg)
Munitietekorten
Oekraïne heeft nog een reden om Berlijn te blijven vragen om de Taurus. Het leger kampt sinds het begin van dit jaar met steeds grotere munitietekorten, vooral door het uitblijven van nieuwe Amerikaanse steun. De tekorten zouden onder meer hebben geleid tot het verlies van het stadje Avdiivka.
Sinds mei vorig jaar gebruikte Kyiv tientallen Storm Shadows en Scalps, onder meer bij de aanval op het hoofdkwartier van de Russische Zwarte Zeevloot in Sevastopol, maar de Britse en Franse voorraden van deze kruisraketten zijn beperkt. Het VK zou voor de massale Russische invasie in Oekraïne een kleine duizend Storm Shadows in voorraad hebben gehad, Frankrijk ongeveer vierhonderd Scalps.
Duitsland beschikt volgens wapenexpert Hoffmann over zeshonderd Taurus-raketten. Daarvan zou ongeveer de helft direct inzetbaar zijn; de rest zou moeten worden gemoderniseerd. Naast Duitsland hebben ook Spanje (43 stuks) en Zuid-Korea (260) de Taurus in hun arsenaal. Maar beide landen zouden toestemming moeten krijgen van Berlijn voordat zij raketten mogen leveren aan Oekraïne, en die kans is klein.
Het Verenigd Koninkrijk probeert Oekraïne ondertussen op een andere manier aan meer Storm Shadows te helpen. Londen kan Oekraïne meer kruisvluchtwapens leveren als Duitsland bereid is het ontstane Britse tekort aan te vullen met de levering van Taurus-raketten. Anderhalve week geleden zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock dat zij open staat voor zo’n deal.
Oekraïne hoopt nog op hulp uit andere hoek. Vorige maand zei de Oekraïense luitenant-generaal Serhi Najev dat zijn land niet nader omschreven kruisraketten zou krijgen zodra de F-16’s, onder meer uit Nederland, in Oekraïne zijn afgeleverd. De F-16’s worden rond de zomer in Oekraïne verwacht.
