Afstudeerkunst van Lotte Manders: ‘Hoe zou ik bewegen als ik een slak was?’

Twee borden op een tafel, twee stoelen ernaast. Plus een salontafel met een kamerplant en een grote televisie tegen de muur. Zo zag de ene helft van Lotte Manders’ examenexpositie in Arnhem eruit. Het vreemde was dat alles met een dikke laag witte gips was bedekt. Behalve de televisie. Daarop was een film te zien van iemand die zich 2,5 minuten lang in strak vleeskeurig ondergoed als een slak of slang door de kamers van een huis bewoog, over vloeren, tafels en onder het beddengoed door. Op een tweede scherm, tegenover de gipskamer, draaide een kortere film waarop die persoon glijdt over een met gips ingesmeerde fauteuil die daardoor barsten krijgt.

„Hoe ik zou bewegen als ik een slak zou zijn, dat was mijn uitgangspunt”, zegt Lotte Manders (22) over haar video-installatie Onze buiken kruipen over elkaar. „Een slak woont niet in zijn huis, maar zijn thuis is deel van zijn lichaam. Ik wilde onderzoeken hoe mijn lichaam relateert aan plekken die ik zie als thuis.” Het is gefilmd op plekken waar ze zich thuis voelt: haar eigen huis, bij haar vriendin en bij haar ouders.

Tussen mens en slak

Slakken zijn voor Lotte Manders al twee jaar een grote inspiratie. Omdat ze geen gender hebben en omdat ze een extern skelet (de schelp) hebben dat kan veranderen. „Ons skelet staat vast en die vorm wordt door anderen gelezen, daar heb je geen keus over. Net zoals ik niet gekozen heb om geboren te worden als vrouw, terwijl dat wel bepaalt hoe ik gezien wordt. Dat binaire van man-vrouw wil ik niet. Door in de film iets tussen mens en slak te zijn, maak ik het onderzoek naar mijn lichaam minder een genderkwestie.”

Waarom dat gips in de installatie en de tweede film? „Gips associeer ik met menselijke botten. Daarmee maak ik mijn eigen slakkenhuis, als het ware. Zo zou het zijn als ik net als een slak een huis had dat deel van mezelf was.”

Onze buiken kruipen over elkaar is gemaakt met de stopmotion-techniek. „Met een zelfontspanner in mijn hand knip ik een foto en verplaats mijn lichaam een stukje en maak dan weer een foto. Tijdens het editen plak ik de beelden aan elkaar en dat vormt een film. Het geluid heb ik later opgenomen door met een microfoon over de oppervlakken te gaan waarover ik bewoog.”

Tekenen was helemaal haar ding toen ze aan de academie begon was, vertelt Manders. „Maar ik ontdekte dat ik het leuk vind om films te maken. Film is voor mij de meest rijke manier om mijn verbeelding uit te beelden. Stopmotion geeft daar nog iets extra’s aan, want die wereld bestaat niet in de werkelijkheid. Daardoor wordt in Onze buiken kruipen over elkaar de beweging van mijn lijf nog unieker.”

Lotte Manders is kritischer gaan nadenken over film en over wat het betekent om een vrouw te zijn in film. Na de zomer begint ze een pre-master filmwetenschappen aan de UVA. „Even helemaal de boeken in. Ik heb nu veel behoefte aan theoretische diepgang, maar wie weet gaat het creatieve hand in hand met de theorie. Anders komt het later wel weer.”