Nikki Haley gaat toch de strijd aan met haar oude baas Trump

Toen Nikki Haley terugtrad als Amerikaans ambassadeur bij de Verenigde Naties, eind 2018, schreef The New York Times in een hoofdartikel dat „zij de zeldzaamste van alle door Trump benoemden” was, „eentje die de regering kan verlaten met behoud van haar waardigheid”.

Dat was, in een tijd dat toenmalig president Donald Trump ministers en adviseurs opbrandde als losgerolde sjekkies, inderdaad een zeldzaamheid. Het zegt veel over de behoedzaamheid – critici zeggen: hypocrisie – van de oud-gouverneur van South Carolina, die dinsdag aankondigde dat ze in 2024 de Republikeinse presidentskandidaat wil zijn. Zij wist altijd op precies het goede moment te zwijgen of afwezig te zijn.

Haley (54) is de eerste officiële concurrent van Trump als kandidaat voor de Republikeinse Partij. Ze heeft in het verleden een wonderlijk kronkelpad om hem heen bewandeld. In de voorverkiezingen van 2016 was ze uitgesproken tegen: „Hij is niet de president die je als gouverneur wilt zien.” Toch liet ze zich in 2017 door Trump voordragen als VN-ambassadeur. Daar maakte ze een goede indruk, dat wil zeggen, ze was weliswaar een typisch Republikeinse havik, maar ze leek bedachtzaam en verstandig vergeleken met meer chaotische of ronduit radicaal-populistische medewerkers als Steve Bannon, Peter Navarro of Stephen Miller. Bij de VN was ze een onvermoeibaar verdediger van de belangen van Israël. Toen de VS onder haar leiding in 2018 de VN-Mensenrechtenraad verlieten, gaf ze als reden dat de raad anti-Israël was, „hypocriet en egocentrisch”.

Culturele kwesties

In culturele kwesties leek Haley, kind van Indiase migranten, progressiever dan de kern van de Republikeinse Partij. Een wetsvoorstel in South Carolina dat transgenders gebood naar de wc van hun ‘biologisch geslacht’ te gaan, wees ze als gouverneur af. „Volgens mij hebben we zo’n wet hier niet nodig”, zei ze. Toen Trump een inreisverbod wilde invoeren voor bewoners van bepaalde islamitische landen, was Haley daar openlijk kritisch over (al bleef ze aan toen de maatregel inging).

Zo cultiveerde Haley een gematigd imago zonder de radicaal-conservatieve aanhang van Trump af te vallen. Dat deed ze wel na de bestorming van het Capitool, op 6 januari 2021. De dag erop sprak ze de Republikeinse Partij toe: „De geschiedenis zal streng oordelen over wat Trump heeft gedaan sinds de verkiezingen.”

Maar een jaar later was ze ineens heel beslist toen haar werd gevraagd of zij hem zou uitdagen in een Republikeinse voorverkiezing: nee, als Trump zich kandideerde, dan zou zij dat niet doen, zei ze. Dan zou ze hem steunen.

Lees ook: Trump stelt zich op ongelukkig moment voor Republikeinen opnieuw kandidaat

Nieuwe generatie

Met de aankondiging van dinsdag kan ze er niet meer omheen: ze zal Trump moeten laten vallen om president te worden. „Tijd voor een nieuwe generatie van leiders in Amerika”, zei Haley in de video die ze dinsdagochtend op Twitter lanceerde – een prikje naar de oude generatie, die van haar voormalige baas.

In haar video drukt ze op alle toetsen die een Republikeinse kandidaat voor 2024 moet bespelen: God, vaderland, dichte grenzen, hou op met gepraat over racisme, en de grote vijanden zijn China, Iran en de Democratische socialisten. En ze was niet bang voor bullies , zei ze. „Ik sta op tegen pestkoppen.”

Mocht ze daar (ook) Donald Trump mee bedoelen, dan moet hij straks een paar scheenbeschermers meenemen naar de Republikeinse debatten. „Als je terugschopt, doet het ze meer pijn wanneer je hakken draagt”, zei Haley.