Wie bepaalt of jij goed bent? Of wat jij maakt mooi is? In ‘Diarree is mijn lievelingskleur (8+)’ leren kinderen dat je dat zélf bepaalt

Een lange vrouw op stilettohakken is bovenop een tafel in de foyer gaan staan. Ze is de foyermanager, zegt ze. Er hangt een ongeduldig-strenge energie om haar heen. Of we het nummer dat we straks uitgedeeld krijgen om onze nek willen hangen, want we zullen straks tijdens de auditie met dat nummer worden aangesproken.

En zo zit je als toeschouwer van Diarree is mijn lievelingskleur opeens midden in een auditie. „Rechtop zitten”, zo commandeert een blikkerige mannenstem ons door een megafoon bovenop een wit muurtje op het toneel. En: „Verpest het niet, dit is een eenmalige kans.” „Je moet boven de rest uitstijgen.” „Op je sterfbed wil je kunnen zeggen: ik heb al mijn talenten benut.” Jargon uit de neoliberale concurrentiemaatschappij.

Het duurt niet lang of de eerste nummers worden omgeroepen. Leden uit het publiek, groot en (vooral) klein, moeten zich op de speelvloer melden. Met gespannen koppies voeren ze de omgeroepen commando’s uit. Doen alsof je huilt. Doen alsof je verdrinkt. Doen alsof je stikt in een vergiftigde perzik. Het is eng, zeker met die onbarmhartige omroeper, maar de makers van de voorstelling weten wie ze naar voren kunnen halen en waken ervoor dat het nooit té spannend wordt.

Wie volgens de megafoonstem faalt mag weer terug naar z’n plek, wie slaagt mag ‘naar de backstage’, achter het muurtje. Bijna iedereen faalt, en dat doet een beetje pijn om te aanschouwen.

Empathisch vermogen is niet de grote kracht van de megafoonman, zo blijkt. De drie kandidaten die na verschillende rondes nog over zijn (niet toevallig de drie acteurs van de voorstelling), staan er geen van allen van harte. Nummer 8, Tim (Tim van Dongen), plast in zijn broek als hem gevraagd wordt een solo te improviseren. Hij wordt niet opgevangen, krijgt geen nieuwe kleren. Voor zover het nog niet duidelijk was, is het nu zonneklaar: de stem in de megafoon is de bad guy en het is wachten tot de drie acteurs tegen hem in opstand komen.

Prachtige drollen

We hebben gezien hoe mensen falen, omdat een ander, die kennelijk die macht heeft, dat zo bepaalt. Regisseur Julian Hetzel toont ons ook het tegenovergestelde: hoe iets wat iedereen beschouwt als waardeloos waarde krijgt toegekend. In een wonderlijke passage doet Willemijn (Willemijn Zevenhuijzen, de foyermanager) haar behoefte op de balletvloer. Mede-auditant Louis (Louis van der Waal) ziet die drollen en raakt er helemaal van in extase. „Heb jij dat gemaakt?” Hij vindt ze prachtig. Verandert andermans waardeoordeel iets aan de waarde van een object? De absurdistische scène raakt ook aan de vraag wat kunst genoemd mag worden, en wie dat bepaalt.

Uiteindelijk gebeurt het onvermijdelijke: begeleid door een new wave-soundscape dat aan het Berlijn van de jaren tachtig doet denken, breekt er op het podium een staat van anarchie uit. Er is graffiti. Er wordt poep op de muur gesmeerd. Tim, de jongen die in zijn broek plaste en het hele publiek voor zich innam, trekt onder luid applaus de megafoon los uit het decor.

Laat je eigenwaarde niet door een ander bepalen, is de boodschap waarmee regisseur Julian Hetzel zijn jonge publiek naar huis stuurt. Laat je niet commanderen. Laat je niet in een keurslijf insnoeren. „Wie zijn eigen weg gaat, kan door niemand worden ingehaald”, zo predikt zelfs de megafoonstem opeens. Het ligt er allemaal dik op. Bij het verlaten van de zaal klinkt zelfs Pink Floyds ‘Another Brick in the Wall’ door de speakers.

Maar dan denk ik aan de kinderen die een uur geleden nog op het podium hun best stonden te doen, en te verstaan kregen dat ze faalden. Die vervolgens meemaakten hoe de zaal zich collectief tegen de stem keerde die hen afwees. Vermoedelijk zullen ze deze theaterervaring de rest van hun leven bij zich dragen. En misschien, op een beslissend moment, hun eigen weg gaan.

Delen Mail de redactie