„Duncan Laurence stopt concert abrupt, laat fans vol ongeloof achter” kopte De Telegraaf boven een stuk waarin ze verklaarden dat de zanger er „al na zeventig minuten de brui aan gaf” en abrupt vertrok, na zijn concert zaterdag 27 januari in de Amsterdamse zaal Paradiso. „De aanwezige fans konden op dat moment gewoonweg niet geloven dat het optreden er al op zat.” Roddelvlogger Yvonne Coldeweijer vond er eveneens wat van, en in SBS’ Shownieuws was de Songfestivalwinnaar meteen „een vervelend ventje”. De ophef was compleet.
Laurence voelde zich gedwongen zijn excuses aan te bieden, en zijn setlist te verlengen. Zijn concert afgelopen weekend in Berlijn telde volgens Setlist.fm vier liedjes meer: van veertien naar achttien.
Concerten zijn wel eens te lang. De tot diep in de nacht durende concerten van The Grateful Dead in de jaren zeventig zijn beroemd, Bruce Springsteen staat erom bekend dat hij urenlang doorspeelt en tijdens haar huidige tour tikt ook Taylor Swift regelmatig de drie uur aan, zonder aanstoot te nemen aan stalpoten en laatste treinen. Te kort komt ook zeker voor, ook al is dat vaak positief: we want more.
Of de reactie op Laurence in Paradiso echt zo negatief was, is de vraag. De recensent van Nu.nl schrijft dat Laurence wel degelijk netjes afscheid nam, en nog een korte toegift vanaf het balkon speelde. Ook bij Paradiso, waar ze geen enkele directe klacht van bezoekers hebben ontvangen, snappen ze niet waar het vandaan komt. „De lengte van zijn concert was niet kort: een gemiddeld optreden in de grote zaal duurt 75 minuten”, zegt woordvoerder Jurry Oortwijn.
Topsport
Het roept de vraag op: hoe lang duurt een ‘normaal’ popconcert? En wie bepaalt dat?
Die eerste vraag blijkt niet te beantwoorden. Want wat leuk is, en hoe lang, is geen exacte wetenschap en zeer persoonlijk. Wie drie uur in de trein heeft gezeten voor een concert, zal minder blij zijn als die na drie kwartier weer buiten staat, dan iemand die naar huis kan fietsen en morgen vroeg op moet. En wie maanden van tevoren in de voorverkoop 90 euro heeft betaald voor een show in een grote zaal, verwacht waarschijnlijk net iets meer dan wie bij de deur een tientje afrekent in z’n lokale poppodium.
Ook het genre is erg bepalend. Sommige bands spelen een half uur en dat is dan ruim voldoende. Een energieke hiphop-act of een vuige punkband die langer dan een uur speelt is zeldzaam. Dat is topsport, dat hou je gewoon niet veel langer vol – de band noch het publiek. De Amerikaanse hardcoreband Candy speelde vorig jaar op festival Roadburn amper een half uur, dat was genoeg om hun laatste plaat in z’n geheel te spelen én de zaal in zalig rokende puinhopen achter te laten. Bij klassieke muziek kan het enorm oplopen: bij een goeie opera ben je zo drie uur onder de pannen, met excessen tot wel vijf. Net als de klassieke rockbands die het repertoire hebben om uren te spelen én de fans die dat graag zo hebben.
„Een show van drie kwartier kan fantastisch zijn met een euforisch publiek dat naar meer snakt, maar dat dan niet krijgt, en dat is prima”, zegt Oortwijn. „Jett Rebel heeft hier wel eens 3,5 uur gespeeld, en een punkband als Hang Youth speelt 47 nummers in een uur.”
Respectabele setduur
Dus die zeventig minuten van Duncan Laurence, dat klinkt zo gek nog niet. „Een heel respectabele setduur”, vindt Maarten van Vugt, boeker van pop, r&b en hiphop bij concertorganisator Mojo. „Je kunt artiesten en hun speeltijd moeilijk met elkaar vergelijken. De ene artiest heeft een heel ander verhaal dan de andere, en is op een ander punt in zijn of haar carrière. Een act kan op dit moment heel erg snel heel erg groot worden via TikTok, en het publiek wil het dan ook snel zien, ook al heeft die niet meer dan 40 minuten aan materiaal. Maar ik kan me voorstellen dat als je 79 euro hebt betaald voor ‘An Evening with D’Angelo’, dat je dan meer verwacht.”
Bij het concert van Duncan Laurence (dat 23 euro kostte) was Van Vugt niet. „Maar ik kan wel zeggen dat ik het in de basis een prima tijd vind. Ik zou er bij hem ook niet raar van opkijken als hij 90 minuten zou spelen, maar ik denk dat als je twee uur spelen van hem denkt te krijgen, je net wat hoge verwachtingen hebt.”
Ook Sytse Wils, programmeur bij TivoliVredenburg in Utrecht, snapt de ophef niet. „Misschien is het omdat Laurence ook wordt gevolgd door media die in de celebrity-hoek zitten, die goed verkopende headlines zoeken? Want ik heb zijn setlist even opgezocht, en hij speelde gewoon veertien liedjes. Dat lijkt mij een prima set.” Zelf vindt Wils een set van een uur eigenlijk wel mooi. „Als die met volle overgave is neergezet, dan kan dat een geweldige concert-herinnering opleveren. Meer dan een set die is dichtgesmeerd met wat vullers om de anderhalf uur te halen.”
De artiest bepaalt hoe lang een set duurt voor een regulier concert. Op festivals is dat anders, daar moet rekening worden gehouden met op- en afbouw van de acts ervoor en erna, en moet de organisatie op tijd een blokkenschema kunnen maken. „Als je een act boekt, ga je ervan uit dat het een volledige show is, een goed gevulde avond”, zegt Daan Holthuis, programmeur bij popzaal 013 in Tilburg.
Afspraken maken ze er niet over met artiesten, niet over minimale speeltijd en ook niet de maximale. „We gaan uit van een eindtijd van rond elf uur, vanwege het openbaar vervoer. Maar in veel contracten staat dat we als zaal weinig te zeggen hebben over een show en de inhoud ervan. Als het tegenvalt, hebben we het er met management wel over, maar je kunt niet de kleedkamer inlopen en een artiest terug het podium opjagen.”
Van Vugt van Mojo pakt er een contract bij van een internationale artiest die onlangs in een ‘Paradiso-achtige zaal’ speelde – hij wil de namen niet noemen. „Het is een heel lang contract, maar over de setlengte staat echt alleen maar dat de artiest ermee akkoord gaat een ‘full show’ te verzorgen. Dat is dus heel vrij, naar eigen interpretatie. Geen afspraak over een aantal minuten.”
Klachten
En dat is ook goed volgens Van Vugt. „Ik geloof er heilig in dat negen van de tien artiesten maar wat graag op het podium staan, dat ze spelen waar ze zich comfortabel bij voelen en daar goed over nadenken. Als er klachten zijn, straalt dat vooral slecht af op de artiest, die heeft er helemaal geen baat bij om de kantjes ervan af te lopen.”
Natuurlijk gebeurt het dan wel eens dat een artiest na 40 minuten verdwijnt, zegt Van Vugt. „Maar het heeft geen zin om dan te gaan zwaaien met juridische gevolgen. Dat is onuitvoerbaar en je gaat het niet winnen. Maar maandagochtend is wel het moment dat er door agent of management wordt gevraagd: hoe ging het dit weekend? Dat is het moment om te zeggen: inhoudelijk goed, maar we moeten iets doen aan de setlengte, want die was te mager.”
„Je maakt wel eens mee dat mensen teleurgesteld zijn in hoe lang een set was en een mail sturen met commentaar, en dan probeer je een oplossing te zoeken”, zegt Holthuis vanuit Tilburg. „Maar we kunnen er verder weinig aan doen.” Wils van TivoliVredenburg herkent het soort klachten die De Telegraaf over Duncan Laurence optekende eigenlijk helemaal niet. „Er is natuurlijk wel eens een klacht, maar die gaan het vaakst over dat bezoekers het concert te hard vonden, en ook wel eens dat het te laat is afgelopen. Maar ik kan mij echt niet herinneren dat we ooit klachten hebben gehad van mensen die een set te kort vonden.”
