WhatsApp is perfect voor viespeuken

Opnieuw valt een man door de mand wegens seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Ajax-directeur Marc Overmars vertrok zondag met de staart tussen de benen, nadat bekend was geworden dat hij ondergeschikten had lastiggevallen met seksueel getinte opmerkingen en dickpics.

Appen had zijn voorkeur, blijkt uit onderzoek van NRC, op basis van gesprekken met elf vrouwelijke Ajax-medewerkers. Die appjes van Overmars werden steeds dwingender en gedijden in een werkomgeving die door medewerkers wordt omschreven als een „apenrots”.

De modus operandi van Overmars lijkt op die van The Voice of Holland-bandleider Jeroen Rietbergen. Rietbergen bekende, na onderzoek van BOOS, dat hij seksueel grensoverschrijdende berichten had gestuurd naar vrouwelijke Voice-deelnemers. Net als Overmars verstuurde hij ongevraagd dickpics.

Lees ook column van Japke-d Bouma: Hallo John de Mol. Dit had je kunnen doen

WhatsApp is het perfecte medium voor viespeuken. Het is het meest gebruikte berichtennetwerk op de Nederlandse werkvloer. Een netwerk waar vrijwel iedereen te vinden is, waar zakelijke en persoonlijke gesprekken dwars door elkaar heen lopen. Waar iedereen je telefoonnummer heeft en doorgaans kan zien of je online bent – ook ’s avonds.

WhatsApp is een netwerk waar je snel wisselt van een groepchat – waar nog iets van sociale controle plaatsvindt – naar een privébericht. Waar je elkaar makkelijk buiten werktijd even lastigvalt. En waar iemand in een machtige positie (Overmars, Rietbergen of elke andere baas) gebruik kan maken van zijn status om zich op te dringen aan – meestal – vrouwelijke collega’s.

WhatsApp maakt het makkelijk de grens van toelaatbaar gedrag te overschrijden. Dit is geen enkel excuus voor de mannen die hun grenzen niet kennen. Het is wel een waarschuwing voor hun collega’s die ongemerkt deel uitmaken van iemands jachtterrein – de contactenlijst van WhatsApp. Dit soort gedrag is dan ook niet voorbehouden aan in het oog springende werkomgevingen als The Voice of Ajax. De telefoon is overal, dus seksueel grensoverschrijdend gedrag is overal.

Viespeuken vind je op elk netwerk. Ook op LinkedIn. Deze week vertelde een kandidate van kennisquiz Per Seconde Wijzer dat zich na de eerste uitzending op LinkedIn opeens allerlei ‘vrienden’ meldden om contact met haar te hebben. Kromme tenen. Ook op een zogenaamd zakelijk netwerk is de grens tussen het formele en informele snel overschreden.

Het gaat om diffuse relaties die je ongezien in een online omgeving kunt opbouwen. En trap je als slachtoffer niet heel duidelijk op de rem bij de eerste ongewenste avances, dan wordt het steeds lastiger om dat in een later stadium alsnog te doen. Dan ben je opeens niet ‘gezellig’ meer, zoals een vrouwelijke collega me uitlegde.

Meta, het moederbedrijf van WhatsApp en Facebook, wapent zich nu al tegen seksueel wangedrag in het metaverse. Dat is Mark Zuckerbergs gedroomde online 3D-wereld waarin iedereen als computeranimatie rondwandelt en andere gebruikers ontmoet.

De contouren van het metaverse zijn nog mistig, maar het is zonneklaar dat er engerds, stalkers en andere viespeuken op af zullen komen. Daarom bouwt Meta een ‘personal boundary’-functie in, die vervelende types op afstand moet houden.

Zo’n automatische begrenzer zou een uitkomst zijn voor WhatsApp, om opdringerige collega’s te weren. Je kunt natuurlijk ook zelf de afstand vergroten, door een apart telefoonnummer te nemen voor privégebruik, of te proberen zakelijke en persoonlijke berichten uit elkaar te houden in aparte apps.

Maar eigenlijk is dat symptoombestrijding. Het échte probleem van appen met de baas is, in het geval van Ajax, de baas zelf.