Wat te doen met een 11-jarige die uit zijn dak gaat

Oma: „Onze kleinzoon (11) is veel bij ons geweest. We hebben logopedie met hem gedaan en zwemdiploma’s gehaald. Nu komt hij in de vakanties. Hij doet het heel goed op school en zit op atletiek. We hebben nog een kleinzoon van 9 jaar, licht gehandicapt en met heel sterke moederbinding. Mijn dochter en schoonzoon leven erg geïsoleerd. Wij zijn als opa en oma de enigen die binnenkomen. Geen verdere familie, vrienden of buren. Ze gaan nooit naar pretparken, dierentuinen. Altijd vakantie in vrijstaande huisjes, geen contact met andere kinderen. Ook nooit buitenspelen. Onze kleinzonen hebben samen een hele goede band. Maar mijn kleinzoon van 11 jaar kan erg uit zijn dak gaan. Zoveel boosheid. Dat zien we ook bij de ouders. Schreeuwen om de kleinste dingen. Echt de grofste verwensingen en toch hoogopgeleid allebei. Hoe gaan we hier respectvol mee om? We hebben ze er al vaak op aangesproken, zonder effect. Ik herken het niet vanuit onze opvoeding, die niet 100 procent is geweest, maar wel sociaal en in groot familieverband. Mijn dochter is altijd erg op zichzelf geweest, enig kind en laat getrouwd.”

Begrenzen

Anouk Spruit: „Wat fijn dat dit gezin zulke betrokken grootouders heeft! Dit soort opvoedgedrag komt vaak voort uit overbelasting of psychische klachten. Als u de ouders corrigeert, duwt u ze mogelijk weg. Terwijl het juist zo belangrijk is dat u als grootouders emotioneel beschikbaar blijft voor dit gezin. We weten uit onderzoek hoe essentieel het is voor kinderen om een veilige, warme band te hebben met mensen buiten het gezin, zeker wanneer het thuis niet optimaal is.

„Bespreek uw zorgen met uw dochter niet vanuit verwijten, maar vanuit verbinding en betrokkenheid: ‘Je hebt het volgens mij heel zwaar, ik wil je graag steunen.’ Doe dat ook als uw kleinzoon zich boos gedraagt. U kunt hem begrenzen, maar geef eerst woorden aan zijn gevoel: ‘Je bent nu heel teleurgesteld, ik ben er voor je.’ Daarmee helpt u hem zijn gevoelens te begrijpen waardoor hij ze beter leert reguleren.

„Zorg als grootouders goed voor uzelf en zoek een plek waar u uw emoties hierover kunt uiten. U kunt ook anoniem advies vragen aan Veilig Thuis als uw zorgen blijven.”

Onderzoek doen

Susan Bögels: „Enige kinderen zijn doorgaans juist sociaal omdat ze op anderen hebben moeten afstappen om te kunnen spelen. Dat het gezin van uw dochter zo geïsoleerd leeft, zou ermee te maken kunnen hebben dat er een vorm van ordeningsproblematiek speelt, zoals ADHD, ADD of autismespectrumstoornis, waardoor het leven snel ongestructureerd en onveilig voelt. Dat isolement wordt mogelijk nog versterkt door de handicap van hun jongste. Voor mensen die moeite hebben met prikkelverwerking kan een pretpark buitengewoon overweldigend voelen. Ook kun je door die overprikkeldheid sneller gevoelsmatig uit de bocht vliegen. Eenzelfde ordeningsproblematiek zou in de kinderen kunnen zitten.

„In dit gezin moet eens rustig door een psycholoog meegekeken worden, om te beginnen met de oudste kleinzoon. Hoe is zijn contact met anderen? Wat vinden zijn leerkrachten van zijn sociale ontwikkeling? Soms kunnen extraverte kinderen door hun sociale gedrag hun ouders uit hun isolement helpen. Daarnaast zou het de ouders kunnen helpen om in contact te komen met ouders in vergelijkbare situaties.

„U zou op een niet-verwijtende manier uw zorgen kunnen uiten over het isolement dat u ziet, en zo open mogelijk vragen hoe zij dat ervaren. Niemand houdt ervan aangesproken te worden, zeker deze ouders niet.”