Dit zijn de beste films in de bioscoop

1 Tàr Drama

Films als deze worden zelden gemaakt, vrijwel nooit eigenlijk. Een Hollywood-behandeling van de wereld van orkestmuziek, een universum dat voor de meeste kijkers zó a-sexy is dat het onbekend, ondoorgrondelijk en onbemind is. En deze film doet niks halfslachtig. De grappen gaan over John Cage, Albert Schweitzer, de reputatie van Smith College en Brett Kavanaugh. De fascinerende Cate Blanchett mijmert minutenlang over Mahler. Toch is het voor iedereen kijkbaar. Blanchett is hypnotiserend als briljante, gecompliceerde ijskoningin. En klassieke muziek speelt een bijrol – het is slechts de etalagepop waar een klassiek ondergangsepos aan wordt gehangen. Enigszins controversieel is de film wel – er zijn kritieken waarin woorden als racisme, seksisme en kolonialisme worden gehangen. Beslis het voor uzelf, het maakt de film alleen maar een interessantere kijkervaring.

Lees hier de recensie: Is dirigent Lydia Tár alleen jager of toch ook prooi?

●●●●● Regie/scenario Todd Field, met Cate Blanchett, Nina Hoss e.a. Lengte: 158 minuten.

2 Saint Omer Rechtbankdrama

Soms zijn de beste films op twee manieren te kijken: als meeslepend verhaal én als diepere statement, meditatie of zoektocht. Saint Omer heeft die kwaliteit. Het is ogenschijnlijk een spannend maar traditioneel rechtbankdrama. Laurence staat terecht voor het vermoorden van haar kind, als een moderne Medea. Ze houdt vol dat ze ten tijde van haar daad behekst was, wat de magistraten een hartverzakking geeft. De film volgt haar rechtszaak. De diepgang zit in de randzaken. Laurence kwam naar Frankrijk om filosofie te studeren. Op de universiteit kreeg ze te maken met racisme. Ze bestudeerde Wittgenstein, maar had ze niet beter iets uit haar eigen cultuur moeten kiezen?, vraagt de docent. En ook in de rechtbank ziet men haar vooral als Senegalese. Saint Omer draait om de onzichtbaarheid van vrouwen, schreef onze recensent Dana Linssen. „Door de manier waarop Diop haar vertelling structureert morrelt ze aan de maatschappelijke moederschapsideologie.”

Lees hier de recensie: ‘Saint Omer’ is meer dan een moderne versie van Medea

●●●●● Regie Alice Diop, met Kayije Kagame, Guslagie Malanda, Valérie Dréville. Lengte 122 minuten.

3 Aftersun Drama

Een van de beste debuutfilms ooit. Regisseur Charlotte Wells overrompelde elk filmfestival waar ze kwam met haar film over een vakantie van een depressieve vader en zijn dochter in Turkije. De film druipt van de melancholie en nostalgie: alsof je een verfilming van een van je eigen dierbare herinneringen ziet. Het klinkt beperkt, een film over één korte vakantie. Maar juist de kleine tijdsspanne maakt het relevant. Dit moment dat Sophie met haar verdwijnende vader beleeft, duurde kort en komt nooit meer terug. Acteur Paul Mescal is briljant als depressieve vader – hij zou de Oscar voor Beste Acteur moeten winnen, schreef Dana Linssen in NRC.

Lees hier de recensie: De melancholieke pixels die resteren van een verdwenen vader in meesterlijk ‘Aftersun’

●●●●● Regie Charlotte Wells, met Paul Mescal, Frankie Corio, Celia Rowlson-Hall. Lengte: 102 min.

4 Everything, Everywhere, All at Once Sciencefictionkomedie

In veel opzichten is Everything, Everywhere, All at Once een vreemde Oscarwinnaar. Het is een combinatie van genres die beide eigenlijk bijna nooit Oscars winnen, sciencefiction en komedie. De cast is vrijwel geheel Aziatisch of Aziatisch-Amerikaans. En de film heeft een bijzonder, ingewikkeld, en enigszins puberaal scenario, geschreven door Daniel Schreinert en Daniel Kwan, twee relatief onbekende filmnerds die eerder slechts één film maakten (over een ruftend lijk gespeeld door Daniel Radcliffe). Toch won de film bijna álle grote prijzen: Beste Film, Regie, Scenario, Vrouwelijke hoofdrol, Mannelijke Bijrol, en Vrouwelijke Bijrol. Tóch is het niet geheel verbazend. In de film moet Chinese moeder Evelyn het universum redden door te reizen door al maar ingewikkeldere, onsamenhangende multiversa. Het is dé film voor deze tijd, waarin constante golven van informatie, ironie en entertainment de maatschappij murw beuken. Everything, Everywhere, All at Once vindt gevoel in die chaos. Al in mei kwam de film uit, na de Oscars is-ie terug in de bioscopen.

Lees hier de recensie: ‘Everything Everywhere…’: beeldenchaos vol grappen en zelfspot

●●●●● Regie Daniel Kwan en Daniel Schreinert, met Michelle Yeoh, met Ke Huy Quan, Jamie Lee Curtis en Stephanie Hsu Gleeson en Kerry Condon. Lengte: 139 minuten.

5 The Blue Caftan Drama

„Een deel van jezelf verzwijgen, is een deel van jezelf doden”, zei regisseur Maryam Touzani op het Internationaal Film Festival Rotterdam tegen NRC. Dat is het thema van haar film. In The Blue Caftan worstelt een traditionele Marokkaanse kaftanmaker met zijn homoseksualiteit wanneer hij verliefd wordt op zijn nieuwe leerling. Ondertussen is de kanker van zijn vrouw Mina teruggekomen. Terwijl zij wegkwijnt en afsterft, bloeit er iets nieuws en prachtigs op. De film verrast. Je verwacht geschreeuw, homofobie, pijnlijke afstoting, een maatschappij die zich tegen Halim keert, maar dat doet de film niet. Homoseksualiteit wordt behandeld als iets wat wordt getolereerd, zolang het niet wordt uitgesproken. Zowel in de Marokkaanse maatschappij als in het huwelijk van Halim en Mina. Het is een rustige film, die bombastische uitspraken en geweldsuitspattingen vermijdt. In plaats daarvan is er weinig dialoog, en zijn er veel scènes van Halim en zijn leerling die liefdevol werken aan hun nieuwe kaftan. Slow Film, dat zeker, maar wel van de hoogste plank.

Lees hier de recensie: Handen die flirten, strelen en een verhaal vertellen

●●●●● Regie Maryam Touzani, met Lubna Azabal, Ayoub Messiou, Saleh Bakri. Lengte: 118 min.

6 Nummer Achttien Autofictie

We zien Guido van der Werve een pistool in zijn mond steken. Hij denkt na, en laat het dan zakken. Hij loopt naar buiten, waar plotseling een heel orkest staat. Met een metalen stokje slaat hij op de loop van het geweer. Van moordinsturment met muziekinstrument. Nummer Achttien heet Nummer Achttien omdat het het achttiende kunstproject is van visueel kunstenaar Guido van der Werve. De film is veel creatiever dan de titel. Na een gruwelijk ongeluk in Berlijn lijdt Van der Werve zwaar hersenletsel. Alles moet hij opnieuw leren: schrijven, lopen, musiceren. In Nummer Achttien (om het verwarrender te maken: zijn eerste speelfilm) reconstrueert hij zijn eigen reconstructie. Beelden van de fysiotherapie en de muziekles snijdt hij door verfilmingen van zijn eigen jeugdherinneringen. Guido leert (opnieuw) piano spelen, in het heden en verleden. Er ontstaat een volledig uniek en ontroerend egodocument. Zo persoonlijk dat het universeel wordt.

Lees hier de recensie: Kunstenaar maakt de rekening van zijn leven op na horrorongeluk

●●●●● Regie Guido van der Werve, met Guido van der Werve, Marguerite de Brauw en Guido Pollemans. Lengte: 91 minuten.

7 L’immensità Coming of age

De film van regisseur Emanuele Crialese draait om hokjes. Adriana voelt zich meer jongen dan meisje, en heet buitenshuis Andrea (in Italië een jongensnaam). De moeder van Adriana, Clara, voelt zich ook een buitenbeentje, als Spaanse in Italië. Daarom spendeert ze liever tijd met haar kinderen dan met de volwassenen. Ze dansen en playbacken Italiaanse muziek. Ze kruipt met haar kinderen onder tafel om de enkels van de volwassenen te kietelen. Het is voor haar een ontsnapping van haar slechte huwelijk, met de autoritaire Felice. Soms kunnen ze ontsnappen met een tv-show of film, totdat Felice thuiskomt in ieder geval. De film boort zware thema’s aan: het transitieproces, liefde en huwelijk, maar wordt zelf nooit zwaar. Dat komt omdat Crialese de film deels op zichzelf baseerde. Emanuele werd zelf geboren als Emanuela, zijn jeugdherinneringen en nostalgie maken de film behapbaar en aandoenlijk.

Lees hier de recensie: Zonnige jeugdherinneringen van een Italiaanse transgenderman

●●●●● Regie Emanuele Crialese, met Penélope Cruz, Luana Giuliani, Vincenzo Amato. Lengte: 99 min.

8 EO Roadmovie

“We dwingen u als een ezel te kijken”, zei EO-regisseur Jerzy Skolimowksi in NRC. Met ‘ezel’ bedoelt hij niet een koppige onnozelaar, maar een letterlijke ezel. Zijn ezel-roadtripfilm is een ontroerend portret van een ezel als martelaar, op de vlucht voor de wreedheid van dierenmishandelaars. Heel anders dan u kent van de gebruikelijke filmezels zoals in Shrek. De kijkervaring gaat dieper dan anderhalf uur emotioneel uitgewrongen worden door gruwelijk dierenleed. Het roept vragen op over hoe wij als mens omgaan met de natuur om ons heen. Je zou de film zelfs kunnen zien als een autobiografisch verhaal van Skolimowksi, die zijn thuisland Polen bekijkt door vreemde ogen. Het meest indrukwekkende is echter hoe EO de kijker meeneemt in een niet-menselijk perspectief. Het is bijzonder om te zien hoe camera en geluid gebruikt worden om een gevoelslandschap op te roepen. Niet voor niks was de film genomineerd voor de Oscar voor Beste Buitenlandse Film.

Lees hier de recensie: Op de vlucht met een circusezeltje

●●●●● Regie: Jerzy Skolomowski. Met: Ettore, Hola, Marietta, Mela, Rocco, Tako, Sandra Drzymalska, Isabelle Huppert. Lengte: 88 minuten.

9 Avatar: The Way of Water Sciencefiction

De tweede Avatar-film is een technisch wonder, een visueel meesterwerk. Net zoals voor het eerste deel van de Avatar-reeks (waarvan er uiteindelijk vijf moeten komen) ontwikkelde James Cameron voor de film speciale nieuwe cameratechnieken. Een mix van artificial intelligence, motion-capturing en (jawel) gefilmde fragmenten maakt elke shot verbluffend. Filosofie en verhaal worden geofferd op het altaar van de esthetiek; soms krijg je het idee naar een natuurdocumentaire van een andere planeet te kijken. Toch is dat het waard. Zie Avatar niet als film, maar als aantrekkelijk gepresenteerde showcase van technologische innovatie in film.

Lees hier de recensie: Visueel weergaloze waterpret in ‘Avatar: The Way of Water’ moet het niet van zijn verhaal hebben

●●●●●Regie James Cameron, met Sam Worthington, Zoe Saldaña, Sigourney Weaver, Kate Winslet en Stephen Lang. Lengte: 190 minuten

10Leila’s Brothers Familiedrama

Leila’s Brothers is niet de hectische uiteenpluizing van de ondergaande Iranese samenleving die een film als Just 6.5 wel was. Maar veilig is de film ook allerminst. Sterker nog: het is wonderlijk dat regisseur Saeed Roustayi voor zijn (soms komische) familiedrama niet in de problemen is gekomen. De film volgt een familie in transitie. De patriarch van de clan is net overleden en vader Esmail wordt voorgedragen als opvolger. Dat betekent wel dat hij zijn gehele spaargeld moet opofferen voor het huwelijk van zijn achterneef. Zijn kinderen zien de ‘eer’ als geldverspilling, zij steken het geld liever in een winkel die het gezin van de armoede kan redden. Die winkel moet Leila trekken samen met haar angstige broer Alireza. De drie andere broers zijn non-valeurs. De film is een scherpe analyse van een gezin. Daarnaast kan je het ook zien als een zedenschets van het corrupte traditionele Iran.

Lees hier de recensie: ‘Leila’s Brothers’: hoe een Iraans gezin terechtkomt in een semi-tragische spiraal richting zinkputje

●●●●● Regie Saeed Roustayi, met Taraneh Alidoosti, Saeed Poursamimi, Navid Mohammadzadeh, Payman Maadi. Lengte 160 min.

11 Love Life Drama

Veel films zijn gebaseerd op boeken, andere op waargebeurde verhalen, sommige op videogames, en een enkele op een speelgoedreeks (Transformers) of een bordspel (Battleship). Love Life is gebaseerd op één liedje. Regisseur Kôji Fukada zocht jarenlang naar een manier om het gelijknamige liedje van de Japanse zangeres Akiko over te brengen in een film. Hij wilde de inhoud verfilmen; „hoe ver we ook uit elkaar zijn, ik kan evengoed van je houden”. Maar vooral het gevoel. In zijn nieuwe film lijkt het gelukt. In sommige opzichten is Love Life een typische Fukada-film. De personages, het stel Taeko en Jiro en hun kind uit Taeko’s eerdere huwelijk, hebben botte en vreemde kanten, maar Fukada maakt ze driedimensionaal, inzichtelijk en uiteindelijk invoelbaar. Zo wordt de afstand tussen hen iets diepzinnigs, iets liefdevols.

Lees hier de recensie: Net als Fukada’s andere films is ‘Love Life’ niet alleen voor fijnproevers

●●●●●Regie Kôji Fukada, met Kento Nagayama, Fumino Kimura, Marika Yamakawa, Atom Sunada. Lengte 123 min.

12 The Whale Drama

Er valt veel aan te merken op de nieuwe film van Darren Aronofsky (The Wrestler, Requiem for a Dream), over een man die zich dood eet. De personages zijn plat, het drama is bekend en de film duurt iets te lang om je echt geïnteresseerd te houden. Daarnaast is er nog de maatschappelijke kritiek: mág je wel een film over obesitas maken met iemand die niet obees is? En moet je niet laten zien dat obese mensen óók gelukkig zijn? Er is genoeg om over te malen, al voordat je de film hebt gezien. Maar als je binnenloopt valt alles weg. Wát een hoofdrol: Brendan Fraser is briljant als de morbide obese Charlie. Zijn waterige ogen trekken je ziel door je strot naar buiten, zijn stem is diep en wijs – alsof-ie in je hoofd zit. Hij maakt een matige film krachtig. Geheel verwacht won hij de Oscar voor Beste Mannelijke Acteur.

Lees hier de recensie: ‘The Whale’ is een matige film met een briljante Brendan Fraser

●●●●● Regie Darren Aronofsky, met Brendan Fraser, Hong Chau en Sadie Sink. Lengte: 117 minuten

13 Inu-Oh Anime

Je moet niet al te veel je best doen alles in Inu-Oh te volgen. Het verhaal is bijna impressionistisch. Een blinde vissersjongen visualiseert de wereld, hij is nu Biwa-priester en wordt bevriend met Inu-Oh, de zoon van de leider van een Noh-theatergroep die zo afstotelijk en misvormd is dat hij zijn gezicht en lichaam altijd verborgen houdt achter een masker en lappen. Wie geen doorgewinterde animefan is, zal veel van de referenties naar zeeslagen en rode geesten die als amoebe door het scherm zweven niet begrijpen. Het beste is om te gaan zitten en alles over je heen te laten komen. Onze recensent Sabeth Snijders: „Inu-Oh is bovenal een visuele mokerslag die je moet ondergaan en waarvan je overdonderd, licht uitgeput en googlend naar Japanse termen en literatuur achterblijft.”

Lees hier de recensie: Anime ‘Inu-Oh’: een visuele mokerslag die je vooral moet ondergaan

●●●●● Regie Masaaki Yuasa, met stemmen van: Avu-chan, Mirai Moriyama, Tasuko Emoto. Lengte 98 min.