Waarom de opmars van het Russische konvooi stokt

Opmerkelijk is het wel: ten noorden van Kiev staat al dagen een tientallen kilometers lange colonne van Russische legervoertuigen op de weg, maar niemand weet precies wat die daar doet. Er zijn geen journalisten die dichtbij durven komen en westerse militaire inlichtingendiensten lijken de informatie die zij delen vooral vanuit de lucht te verzamelen. Voor inwoners van Kiev moet het zowel bedreigend als bevreemdend zijn.

Bedreigend omdat het moeilijk voorstelbaar is dat de colonne níet bedoeld is om de hoofdstad met geweld in te nemen. Er bevinden zich tanks onder de voertuigen en trucks met raketinstallaties.

Bevreemdend omdat het konvooi al dagen nauwelijks lijkt te bewegen. Donderdag bevonden de voorste voertuigen zich voor zover bekend nog steeds nabij het Antonov-vliegveld, zo’n dertig kilometer ten noordwesten van Kiev, en strekte het zich – met hiaten – over de weg uit tot ruim zestig kilometer noordwaarts. Hier stonden ze maandag ook al, toen het Amerikaanse bedrijf Maxar Technologies satellietbeelden vrijgaf.

Wacht de colonne op orders of wordt zij door tegenslag verhinderd om op te rukken? Uit de spaarzame informatie die wel bekend is, wordt in elk geval duidelijk dat er minstens vier problemen spelen, waar de Russen kennelijk onvoldoende op waren voorbereid.

1Tekort aan voedsel en -brandstof

„Het is moeilijk voor ons om heel precies te weten waar de vertraging door wordt veroorzaakt”, kleedde een Pentagon-woordvoerder zijn commentaar dinsdag in. „Maar het ziet ernaar uit dat de Russen hergroeperen en de balans opmaken van de voortgang die ze níet hebben geboekt”. Doordat de inname van Oekraïne langer duurt dan verwacht, krijgen de Russen te maken met tekorten aan voedsel en brandstof, die moeten worden aangevuld voordat de colonne verder kan.

Vermoedelijk waren veel eenheden in het konvooi tot een week geleden gelegerd in Wit-Rusland, ten noorden van hun huidige positie. Ook daar waren tekorten onder de Russische eenheden toen ze daar met oefeningen bezig waren die later een opmaat bleken te zijn voor de invasie. Amerikaanse en Britse inlichtingenbronnen meenden dat de aanvoerlijnen half februari op orde waren, maar kennelijk hebben de Russen toch te weinig voorraden meegenomen.

Lees ook: Deze wapens spelen een hoofdrol bij de oorlog in Oekraïne

2Modder en slecht onderhoud

Het Britse weekblad The Economist wees er weken geleden al op: raspoetitsa. Letterlijk betekent dat ‘het seizoen zonder wegen’. Bevroren terrein is een uitstekende ondergrond voor een zwaar militair voertuig, maar de modder die in het noorden van Oekraïne ontstaat als aan het begin van het voorjaar de dooi inzet, niet. Op sociale media worden afbeeldingen gedeeld van legertrucks die vastlopen.

Op Twitter voegde een voormalig ambtenaar van het Pentagon toe dat de voertuigen waarschijnlijk last hebben van achterstallig onderhoud. Banden die onvoldoende zijn gecontroleerd, scheuren kapot als ze vastdraaien in de modder. Het vermijden van modderig terrein zou helpen verklaren waarom de voertuigen allemaal in een lange rij op de weg staan. De Britse generaal buiten dienst Richard Barrons sprak op de BBC radio van „een enorme logistieke mislukking om brandstof, voedsel, reserve-onderdelen en banden te leveren.” Ook het Britse ministerie van Defensie wees donderdag „mechanische mankementen” aan als een van de oorzaken van de stilstand.

3Oekraïense tegenstand

Datzelfde ministerie sprak van „ferme Oekraïense tegenstand”. Ook het Pentagon zei „aanwijzingen” te hebben dat Oekraïne de colonne probeert te vertragen. De Oekraïense militaire inlichtingendienst zegt het konvooi aan te vallen met gevechtsvliegtuigen en artillerievuur, maar ook voor die berichten bestaat geen onafhankelijke bevestiging. Feit is dat de Russische voertuigen kwetsbaar zijn als ze dagen lang stilstaan op de weg, notabene in hun eigen file.

Lees ook: In de informatieoorlog trekt Rusland aan het kortste eind

4 Laag Russisch moreel

Veel van de Russische militairen die naar Oekraïne gestuurd zijn, zijn jonge dienstplichtigen die niet wisten dat ze zouden deelnemen aan een invasie of dat ze burgers zouden moeten aanvallen. Een woordvoerder van het Pentagon meldde dinsdag – zonder hiervoor concrete aanwijzingen te geven – dat enkele Russische eenheden zich in hun geheel hebben overgegeven aan Oekraïne. Er zouden zelfs militairen zijn die gaten in de brandstoftanks van hun voertuigen maken om ze onklaar te maken.

Dit alles sluit natuurlijk niet uit dat de situatie snel kan omslaan. En zolang alle informatie van afstand wordt verzameld, blijft het speculeren. Zo kampt bijvoorbeeld ook het satellietbedrijf Maxar met praktische problemen: door zware bewolking was het donderdag onmogelijk om goed zicht op het konvooi te houden.