Veertien uur in de rij voor de Queen

Op hun paarse polsbandjes staan de nummers 84.858 en 84.868. De zussen Sue Palmer en Tracie Davey zijn uit Bristol gekomen om afscheid van koningin Elizabeth te nemen. Ze hebben er nu vierenhalf uur op zitten en het is nog zeker een uur te gaan vanaf dit plekje aan de zuidoever van de Theems. Boven hun sportleggings dragen ze T-shirts met foto’s van Elizabeth in haar jonge jaren. „Die van de postzegels”, zegt Sue Palmer.

Haar zus is een beetje zenuwachtig voor straks. Want wat doe je, als je na al die uren eenmaal voor haar kist staat? „Zal ik buigen of een curtsy maken”, vraagt Davey zich hardop af, een curtsy is een soort kniebuiging. „Ach, ik doe gewoon wat jij doet”, zegt ze tegen haar zus.

Eenmaal binnen in Westminster Hall lijkt iedereen spontaan te weten wat gepast is, zodra ze de hoge trappen zijn afgedaald en langs de kist van Elizabeth lopen. Haar kist staat op een verhoging, dus vanzelf leggen bezoekers eerst hun hoofd een beetje in hun nek. De een maakt daarna een buiging, de ander slaat een kruis, weer een ander houdt alleen even stil of slaat juist drie kruizen achter elkaar. Een oudere dame wappert een zakdoekje voor de neus van een jongen in zwart pak die het niet droog houdt. Ze horen niet bij elkaar, maar hij neemt het dankbaar aan.

Een rij voor de rij

Al dagen staan tienduizenden Britten in de rij om afscheid van wijlen koningin Elizabeth te nemen in West-minster Hall, het oudste deel van het Britse parlement met middeleeuwse houten gewelven als dak. Die rij is een happening op zich en voert over de Theems, langs reuzenrad London Eye, museum Tate Modern, de Tower Bridge en zo kilometers verder naar het oosten.

Vrijdag was de rij zelfs zo lang – bijna 8 kilometer, zo’n veertien uur wachten – dat de overheid aankondigde dat aansluiten tijdelijk niet meer mogelijk was. Al snel, veel Britser kon het niet, ontstond er een rij om in de rij te mogen aansluiten. Later zou de ‘echte’ rij weer openen, tot maandagmorgen half zeven de deuren van Westminster Hall sluiten omdat de uitvaart die ochtend begint.

En wat voor uitvaart. Het afscheid van Elizabeth wordt de grootste internationale bijeenkomst sinds decennia, met honderden staatshoofden, regeringsleiders en ministers. Uit bijna alle landen waarmee het Verenigd Koninkrijk diplomatieke banden onderhoudt, zijn afgevaardigden uitgenodigd. Naast de Russische president Poetin, vanwege de oorlog in Oekraïne, zijn onder meer regeringsleiders uit Myanmar, Wit-Rusland, Afghanistan en Syrië maandag niet welkom.

Al snel, veel Britser kon het niet, ontstond er deze week een rij om in de rij te mogen aansluiten

Ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken zouden de afgelopen week zo’n duizend handgeschreven uitnodigingen hebben verstuurd. Regeringsleiders kunnen dit weekend ook afscheid nemen van de koningin, zij hoeven niet in de rij te staan en krijgen een tijdslot toegewezen. Op zondagavond zijn ze uitgenodigd voor een receptie op Buckingham Palace, volgens Britse media nu al de diplomatieke borrel „van de eeuw”, al zijn uitbundige outfits of hoeden niet toegestaan.

Opwinding ontstond over het plan om de premiers, presidenten, koninginnen en koningen maandag per toerbus naar het centrum van Londen te vervoeren in plaats van in eigen auto’s, om zo opstoppingen in de binnenstad te voorkomen. Hun is ook gevraagd om zoveel mogelijk met ‘gewone’ commerciële vluchten te komen, in plaats van met privévliegtuigen en helikopters. De Britse overheid maakt maar voor een paar leiders een uitzondering. Zo zouden de Amerikaanse president Joe Biden, de Franse president Emmanuel Macron en de Japanse keizer Naruhito met eigen vervoer mogen komen.

Beveiligers ook in de rij

Tracie Davey ziet zichzelf niet als verstokt fan van het koningshuis, haar zus Sue is dat meer. Ze horen allerlei persoonlijke overwegingen waarvoor mensen aansluiten in de rij, vertellen ze. „Wij doen het ook voor onze overleden moeder, die had dit heel bijzonder gevonden.” In 2002 zijn ze, toen nog met hun moeder erbij, ook bij de kist van de Queen Mum langs gegaan, Elizabeths moeder. Het mooie vinden ze dat in de rij niemand klaagt. „Alles is zo gemoedelijk.” Behalve dan dat ze hoorden dat beveiligers óók gewoon achteraan moeten aansluiten, dat vinden ze niet eerlijk. „Zij steken hier zoveel tijd in.”

In Westminster Hall kijkt bijna iedereen nog een laatste keer om naar de kist, voordat ze verder naar buiten lopen. Dat deed ook Margaret Ayo, ze is geestelijke en staat in haar zwarte priesterkleed en op sportschoenen in neonkleuren buiten op het plein voor het parlement. „Ik heb mijn eed aan Elizabeth afgelegd, dus ik voel me met haar verbonden.” Ze is ook naar Elizabeths jongere zus vernoemd. „Vooraf voelde ik veel verdriet. Eenmaal bij de kist viel dat van me af en voelde ik alleen nog kalmte, vrede. Het was de rij meer dan waard.”