Rachel Soerel over haar vader Dino: ‘Dat mensen dingen doen die verboden zijn, maakt ze niet slecht’

Op een ochtend in de nazomer van 2004 nam Rachel Soerel de streekbus naar Amsterdam. Purmerend uit, twintig minuten langs weilanden en kanalen, en dan door de IJ-tunnel het centrum van de hoofdstad in. Net als op zo’n beetje elke andere dag.

In Purmerend speelde het gezinsleven van de toen 16-jarige Rachel zich af, daar sliepen zij en haar oudere zus afwisselend bij haar vader en moeder. Die waren al jaren uit elkaar en woonden tegenover elkaar. Met nieuwe partners in hun eigen rijtjeshuizen.

Maar de Amsterdamse Nieuwmarktbuurt was het decor van Rachels sociale leven. Ze ging er naar de middelbare school. Haar tante baatte pal aan het centrale plein een café uit, en net als veel vrienden en familie werkte Rachel daar weleens in de bediening.

Die nazomerdag dag in 2004 zat Rachel met een zwaar gemoed in de bus. Een familievriend, de succesvolle kickbokser Nordin Ben Salah, was even daarvoor doodgeschoten. Er was een stille tocht geweest. Tijdens de rit bladerde ze in een gratis krant, waar het openbaar vervoer in die tijd nog vol mee lag. Haar aandacht werd getrokken door een artikel over het criminele milieu in Purmerend, naar aanleiding van de dood van Nordin. „In dat verhaal werd ene Dino S. genoemd”, zegt ze. „Dat moest mijn vader wel zijn, niemand in Purmerend heet verder zo.”

Alles wat ze tot dan toe over haar vader dacht te weten – gewoon een grappige, lieve man met een sterk moreel besef en een vechtsporthobby – werd daar op dat moment aan het wankelen gebracht, vertelt ze. Pas toen, zegt Rachel Soerel, besefte zij dat Dino Soerel actief was in de criminele wereld, en dat zulk werk risico’s met zich meebracht. Ze werd bang. Zou haar vader hetzelfde lot als Nordin staan te wachten? „De vader zoals ik hem kende, en de rol die hij in de buitenwereld had, kwamen toen voor het eerst bij elkaar.”

We spreken Rachel Soerel (36) in het enige café op de Nieuwmarkt dat al vroeg op de dag opengaat, Café del Mondo, schuin tegenover de zaak die vroeger van haar tante was, en waar de familie vaak kwam. Ze woont nu in Amsterdam met haar man en kinderen van vijf en acht.

Rachel is binnen komen lopen in een sportlegging en een zwarte capuchontrui. Het café ruikt naar Amerikaanse pancakes, die achter de bar worden opgewarmd. „Vroeger kende ik de café-eigenaars in deze buurt, maar alles is de laatste jaren overgenomen door nieuwe ondernemers.”

Sinds deze week wordt op Amazon Prime de documentaireserie Pact met de duivel uitgezonden, een reeks over het Passage-proces, waarin journalisten, rechters, politiemensen, officieren van justitie en beroepscriminelen terugblikken op de rechtszaak die draaide om liquidaties in de Amsterdamse onderwereld. In eerste instantie werd Dino Soerel vrijgesproken van die liquidaties, maar in hoger beroep kreeg hij juist een levenslange gevangenisstraf. Dat was mede dankzij de inzet van twee criminelen die een deal sloten met justitie: Peter la Serpe en Fred Ros.

In de documentaire voert Rachel Soerel het woord namens haar inmiddels 63-jarige vader. Die kreeg van de gevangenis geen toestemming om mee te werken. Producent Erica Reijmerink vroeg Rachel of zij zijn kant wilde vertellen. „Het voelde oneerlijk als zijn verhaal niet gehoord zou worden.” Ze werkt vooral mee omdat ze ervan overtuigd is dat Dino Soerel onterecht is veroordeeld voor zijn betrokkenheid bij de liquidaties. Want hoewel het hof heeft geoordeeld dat de verklaringen van de criminele getuigen betrouwbaar zijn en dat er voldoende bewijs is om aan te tonen dat Dino Soerel opdracht gaf tot de moorden, stellen Rachel en haar vader dat hij erbij is gelapt door La Serpe en Ros.

Je was twee jaar toen je vader een lange gevangenisstraf kreeg. Hij moest vier jaar zitten voor de fatale mishandeling van een man in een bar in Volendam, samen met twee anderen. Wat weet je daar nog van?

„Helemaal niks eigenlijk. Pas later hoorde ik verhalen over wat er ongeveer was gebeurd. Het gekke is dat ik nooit het gevoel heb gehad dat het heel erg was. Waar wij woonden, in Purmerend, was bijna iedereen in mijn omgeving blij dat die man er niet meer was. Dus ik zag mijn vader toen niet als een slechte man, snap je? En hij heeft niet de fatale klappen uitgedeeld.”

Neem je het hem kwalijk dat hij dat deed terwijl hij thuis twee jonge kinderen had?

„Als een groep jongens ruzie heeft, sta ik er niet van te kijken dat het een keer misgaat. Een verkeerde klap die wordt uitgedeeld en er is iemand dood. Iemand in elkaar slaan zie ik als een potje ouderwets knokken. Ik denk dat je nog steeds een goed mens kunt zijn als je zoiets hebt gedaan.”

Tijdens het uitzitten van zijn straf in de Drentse gevangenis Veenhuizen ontmoet Soerel prominente beroepscriminelen, zoals de later vermoorde Stanley Hillis. In de jaren na zijn vrijlating maakt Soerel snel carrière in de georganiseerde drugscriminaliteit.

Hij had ook een normale baan kunnen zoeken, toen hij uit de gevangenis kwam.

„Dat heeft hij volgens mij ook wel geprobeerd. Maar hij werd op veel plekken afgewezen, vanwege de naam die hij had. Misschien had hij er harder voor moeten knokken. Maar het was makkelijker voor hem, met de contacten die hij in de gevangenis had opgedaan, om op een andere manier zijn geld te verdienen. Ik verwijt het hem niet. Maar ik vind het wel jammer en ik vind het ook een domme keuze. Want die keuze heeft ook op ons leven grote invloed gehad.”

Je kwam er op je zestiende achter dat je vader niet eerlijk was geweest over zijn werkzaamheden. Welke impact had dat toen?

„Doordat ik zoveel niet wist is de basis van mijn leven achteraf gaan wankelen, en daardoor ikzelf ook een beetje. Ik heb na dat krantenbericht heel veel vragen aan mijn vader gesteld, maar die kon hij niet echt beantwoorden. Hij dacht ook: dat ga ik dat zestienjarige kind niet aan haar neus hangen. In de jaren erop kwam er steeds meer informatie naar buiten. Dat boek over de Endstra-tapes verscheen. Dat ging ook over mijn vader, en dat ben ik toen gewoon gaan lezen.”

Rachel Soerel kwam steeds meer over haar jeugd te weten. Dat veel van de kinderen met wie ze speelde, vaders hadden die criminelen waren. Pas in de loop der jaren ontdekte ze dat die Holleeder die als vriend van haar vader zo vaak over de vloer kwam, ook crimineel was. „Die man deugt niet, dacht ik toen ook al.” Ze lacht. „Inmiddels is mijn vader het met me eens.”

Ze heeft het altijd ingewikkeld gevonden om te bepalen welke richting ze op wil. Ze heeft baantjes gehad in de horeca en in een zonnestudio, maar wilde het liefst fulltime aan de slag als model. Dat leek ook te gaan lukken, maar toen haar vader bekend werd, durfde ze dat niet meer. Ze vreesde dat de link met haar vader zou worden gelegd, als ze zelf ook in de media kwam. Ze heeft een poosje achter de schermen gewerkt als stylist, maar toen de kinderen werden geboren bleef ze thuis om voor hen te zorgen. „Ik kan niet wachten om weer iets voor mezelf te doen, maar wat precies weet ik eigenlijk niet.”

In 2009 werd Dino Soerel door de rechtbank van Haarlem veroordeeld tot acht jaar cel, voor zijn hoofdrol in een criminele organisatie die drugstransporten van xtc, coke, heroïne en hasj organiseerde. Hij was niet bij dat proces. Jaren eerder was hij op de vlucht geslagen en kwam hij op de Nationale Opsporingslijst als een van de meest gezochte mensen van Nederland.

„Een aantal jaar voor de veroordeling, vlak voor hij onderdook, stond hij hier tegenover in de kroeg, met een rugzak om”, herinnert Rachel Soerel zich. „Ik ga een poosje weg, zei hij. En ik dacht: het zal wel. Dat gebeurde vaker.” Maar deze keer kwam hij maar niet terug. „Ik dacht vooral: pa, ik heb je nodig. Waar ben je nou? Hij belde nooit. Ik heb het allemaal op moeten kroppen wat ik toen voelde.”

Na twee jaar gaf haar vader zo nu en dan een teken van leven. Onbekenden stopten briefjes van haar vader door haar brievenbus, waarin hij schreef dat het goed met hem ging, en waarin hij na verloop van tijd instructies gaf om hem te ontmoeten. Hij verbleef in een woning op de Amsterdamse Rozengracht. „Dan vermomde ik me met een pet en een bril. Niemand mocht zien waar ik heenging. Mijn telefoon liet ik thuis zodat ik niet digitaal gevolgd kon worden.” Tijdens die ontmoetingen hadden ze het ook over wat hij nou had gedaan. „Dingetjes in de drugs, vertelde hij.”

Het kwam niet bij Rachel op om de informatie over zijn onderduikadres met anderen te delen. Ook haar oudere zus zocht hun vader weleens op, maar Rachel ging het vaakst. „Ik ben een vaderskindje”, zegt ze. „Ik vond dat hij zich gewoon bij de politie moest melden en dat heb ik ook gezegd. Maar daar moest hij nog over nadenken.”

In 2010 werd Dino Soerel dan toch gearresteerd, in de woning op de Rozengracht. De beelden van Dino Soerel in zijn blote bast en met een donkere doek voor zijn ogen, waren overal in het nieuws. „Mijn vader is aan heel Nederland getoond alsof hij Osama bin Laden was. Dat vind ik nog steeds belachelijk overdreven.”

Justitie vervolgde Dino Soerel in het Passage-proces voor betrokkenheid bij meerdere huurmoorden die te linken waren aan de Amsterdamse onderwereld. Rachel ging in die tijd geregeld bij haar vader op bezoek. Dan spraken ze veel over vroeger, over de keuzes die Dino Soerel heeft gemaakt in zijn leven. Die waren niet slim, zo geeft hij volgens zijn dochter toe.

Waarom blijf je je vader steunen, ondanks alles wat hij wel heeft gedaan?

„Ik ben er zeker van dat hij die liquidaties niet op zijn geweten heeft, daarom zit ik hier. Ik vind ook dat hij best een straf had mogen krijgen voor andere dingen die hij heeft gedaan. Al hadden ze hem daar vijftien jaar voor gegeven. Maar hij verdient het niet om gestraft te worden voor die moorden, dat klopt gewoon niet. Hij is geen moordlustig type. Mijn vader heeft me een fijne jeugd gegeven. Hij is voor mij altijd heel lief geweest. En misschien neem ik hem die andere kant daarom niet kwalijk. Dat mensen dingen doen die verboden zijn, maakt ze niet slecht.”

Wanneer is een mens volgens jou dan wel slecht?

„Ik vind niet snel iemand slecht. Mensen die kinderen iets aandoen? Of mensen die moedwillig iemand pijn doen? Ik wil altijd iemands menselijke kant blijven zien. Ik kijk altijd naar beweegredenen en omstandigheden.”

Je hebt niet het werk kunnen doen dat je graag wilde, en je kinderen zien hun opa alleen in de gevangenis. Waarom ben je niet boos?

„Dat komt gewoon door de persoon die mijn vader is. Ik heb hem nooit willen loslaten.”

Rachel Soerel zat op de publieke tribune toen de rechter haar vader in 2017 in het hoger beroep levenslang oplegde. Ze bonkte woedend op het glas dat haar van haar vader scheidde. Ze blijft hoop houden, zegt ze, net als haar vader. Over twaalf jaar kan hij in aanmerking komen voor gratie. Hij is de zeventig dan ruimschoots gepasseerd. En er loopt nog een procedure bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens.

In de tussentijd wil ze zich voor haar vader in blijven zetten. Ze werkt aan een boek over hem en vertelt over zijn betere kant in de documentaire en in dit interview. Eerder deze week bracht Rachel haar zoon en dochter naar de opa-kind-dag bij de gevangenis in Heerhugowaard. Elke zes tot acht weken is er zo’n moment, vertelt ze. De kinderen vinden het „heerlijk”. Zelf mag ze er dan niet bij zijn. Haar kinderen weten dat opa „in de gevangenis zit voor iets dat hij niet heeft gedaan”. Als ze later meer vragen gaan stellen, zal ze die beantwoorden.

Ben je weleens bang dat je kinderen in de voetsporen van hun opa treden?

„Daar ben ik echt niet bang voor. Als ik merk dat ze de criminaliteit stoer gaan vinden zal ik zeggen: kijk hoe je opa is geëindigd. Is dat wat je wil? Criminelen eindigen in de bak of dood. Er is geen mooie weg. En voor wat? Voor geld? Dat is het echt niet waard. Je kan beter lekker simpel leven. Als ik jonge jongens zie die nu in de criminaliteit belanden, zou ik soms een van hen mee willen nemen naar mijn vader om te laten zien hoe hun toekomst kan zijn, als ze geluk hebben. Mijn vader is nu echt niet stoer.”

Delen Mail de redactie