Na maanden van gerommel willen Macron en Scholz zich weer beste vrienden tonen

Als twee zielen in dezelfde borstkas. Tot driemaal toe gebruikte de Franse president Emmanuel Macron die metafoor om de vriendschap tussen Frankrijk en Duitsland te omschrijven, zondag bij een toespraak in de Parijse universiteit Sorbonne. „Dat geeft een beeld van de morele medeplichtigheid, van het broederschap, van het lot, van wie we zijn. [De zielen] lijken niet op elkaar en ze hebben niet dezelfde geschiedenis, maar ze bevinden zich in diezelfde borst.”

Macrons woorden echoden in het met fresco’s en bladgoud versierde amfitheater van l’Université Sorbonne. Tussen standbeelden van Richelieu en Descartes waren 280 Franse en Duitse parlementariërs en regeringsdelegaties van beide landen bijeengekomen voor de viering van het zestigjarig bestaan van het Élysée-verdrag, waarin Frankrijk en Duitsland vastlegden nauw(er) samen te zullen werken. Dat verdrag was een belangrijke stap in de Europese verzoening na de Tweede Wereldoorlog.

De Franse president staat bekend om zijn gezwollen taal, maar ook de Duitse bondskanselier Olaf Scholz meed de grootspraak zondag niet. Hij sprak van een „onverwoestbare vriendschap” en een relatie die het best omschreven zou kunnen worden als een „broederlijk koppel”.

Lees ook: ‘Ik heb veel Frans-Duitse pieken en dalen meegemaakt. Maar wat er nu gebeurt, slaat alles’

Met deze wederzijdse liefdesverklaring willen de regeringsleiders tonen dat de scheuren die de afgelopen maanden zijn ontstaan tussen Frankrijk en Duitsland niet zullen leiden tot een breuk. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis kwamen keer op keer verschillen in inzicht tussen Scholz en Macron aan de oppervlakte. Zo kocht Duitsland Amerikaanse (en geen Franse) gevechtsvliegtuigen en kondigde Scholz zonder Europees overleg een miljardensteunpakket aan voor Duitse bedrijven en burgers.

Parfum van onbegrip

Dat terwijl Macron al tijden zegt dat Europa militair onafhankelijk moet worden en geregeld hamert op het belang van overleg en solidariteit tussen EU-lidstaten. Ook op persoonlijk vlak leek het tussen de aanrakerige Macron en de wat stijve Scholz niet altijd goed te boteren; door Le Monde beschreven als „een parfum van onbegrip” dat tussen de beide mannen hangt.

Maar zondag leken de geschillen ver weg en werd gemeenschappelijk terrein gezocht. Macron en Scholz spraken over de „niet-aflatende steun” aan Oekraïne, over de gedeelde wens om Europa klimaatneutraal en onafhankelijk te krijgen, over de deur naar de EU die volgens beiden open moet staan voor Oost-Europese staten. „We moeten de gemeenschappelijke punten versterken, in plaats van te focussen op de dingen die ons verdelen”, aldus Scholz.

Volgens Scholz kan de relatie het best worden omschreven als een „broederlijk koppel”

Ook dichtten beide leiders hun landen een grote rol toe in de Europese Unie. Hoewel Frankrijk de laatste tijd ook de bilaterale banden heeft aangehaald met onder meer Nederland en Spanje, maakte Macron duidelijk dat de Frans-Duitse as wat hem betreft de belangrijkste blijft in de EU. „Omdat Frankrijk en Duitsland [na de Tweede Wereldoorlog] de weg naar verzoening hebben gebaand, moeten ze ook nu pioniers zijn bij de heroprichting van ons Europa.” Scholz noemde de Frans-Duitse motor „goed geolied, soms wat luidruchtig, maar altijd gedreven”.

Lees ook: De relatie tussen Scholz en Macron loopt stroef. Wat is er nog over van de Frans-Duitse samenwerking?

Na de van symboliek zwangere ceremonie in de universiteit volgde een gedeelde ministerraad en gesprekken over onder meer industrie, tech, de klimaatcrisis en defensie. Bij de persconferentie in het Élysée achteraf kwam de gezwollen taal en beloftes voor nauwere samenwerking uit de Sorbonne terug, maar baanbrekende nieuwe afspraken bleven uit. Scholz, die onder groeiende druk staat om zware Leopard 2-tanks aan Oekraïne te leveren, bleef weg van beloften over de levering van zulk materieel. Macron durfde enkel te zeggen dat „niets uitgesloten is” als het gaat om de Franse levering van vergelijkbare Leclerc-tanks.

Wel kondigden de leiders enkele gezamenlijke projecten aan. Zo zal Duitsland zich aansluiten bij een plan voor een waterstofpijpleiding tussen Spanje en Frankrijk. Zondagavond werd ook bekend dat er in 2024 een hogesnelheidslijn tussen Parijs en Berlijn moet komen.

De mannen verlieten na nog een paar „lieve Olafs” en „lieve Emmanuels” schouderkloppend de zaal. De pers kreeg achteraf een recept toegestuurd voor een symbolische Frans-Duitse taart.

Lees ook: 60 jaar ‘Elyséeverdrag’ – waarom het belangrijk is om een lege huls te vieren