‘Lage inkomens meest geholpen met teruggave energietaks’

Het teruggeven van energiebelasting is de beste manier om mensen met een laag inkomen door de energiecrisis heen te helpen. De maatregel belast de Belastingdienst niet te veel en de compensatie loopt via de energierekening. Dat laatste heeft als voordeel dat het geld niet aan andere zaken wordt besteed.

Dat concludeert CE Delft na onderzoek naar de mogelijkheden voor de overheid om de energierekening dragelijk te houden. De onderzoekers zijn ervan uitgegaan dat voor lagere inkomens voor een jaar een gemiddelde compensatie van 1.600 euro nodig is.

In het door Eneco geïnitieerde onderzoek analyseert CE Delft zes maatregelen waarmee de overheid de pijn van de hoge energierekening kan verzachten. Door de hoge gas- en elektriciteitsprijzen van dit moment komt de jaarlijkse rekening in veel gevallen op meer dan 5.000 euro uit, terwijl dat eerder 2.000 was.

Los van de inkomensafhankelijke belastingteruggave keken de onderzoekers ook naar een mogelijk vouchersysteem. Kosten voor de overheid zijn dan relatief laag, maar nadeel is dat die vouchers (tegoedbonnen) moeten worden aangevraagd, waardoor sommige mensen de steun mislopen. Ander nadeel is dat dit systeem zowel de energieleveranciers als de Belastingdienst zwaar belast.

Lees ook: Van 2.000 naar 5.000 euro voor een energiecontract. Iedereen gaat het voelen

Minder zuinig

Een sociaal energietarief – laag inkomen, dus lage tarieven – kent weer als nadeel dat de betrokken huishoudens minder gestimuleerd worden om zuinig met gas en elektriciteit om te gaan. Voordeel van zo’n sociaal tarief is dat het heel gericht is en dat de Belastingdienst de verwerking kan combineren met bestaande regelingen.

Makkelijkste systeem is een energietoeslag voor huishoudens tot bijvoorbeeld 120 procent van het sociaal minimum. Nadeel is dat het geld mogelijk „niet aan energie wordt besteed” en dat huishoudens met iets hogere inkomens zo niet bereikt worden. Gezien de forse stijging van de energienota kunnen ook mensen die verder boven het sociaal minimum zitten in financiële problemen komen.

De inkomensafhankelijke subsidie via belastingteruggave komt volgens CE Delft het best uit de bus, omdat met deze regeling eventueel ook hogere inkomens (tot 50.000 euro) kunnen worden gecompenseerd. Als de overheid zich beperkt tot de armste huishoudens, dan komt de rekening uit op 1,3 miljard. Als de belastingteruggave voor iedereen zou gelden, gaat het de schatkist bijna 13 miljard kosten.

De overheid dempt dit jaar al de gevolgen van de energiecrisis. De energiebelasting is verlaagd, de btw op gas en stroom is van 21 naar 9 procent gegaan en huishoudens met een laag inkomen hebben een eenmalige energietoeslag gekregen.

Als de prijzen op het huidige niveau blijven, kost dit de 20 procent laagste inkomens in een jaar gemiddeld 1.591 euro. Voor de 20 procent hoogste inkomens zou de financiële schade volgens het rapport 2.625 euro zijn.