Kosovaren kunnen eindelijk zonder visum naar West-Europa – maar niet langer dan negentig dagen

Een zucht van opluchting klinkt door de straten van Pristina, de hoofdstad van Kosovo. Vanaf deze maandag is het zover: Kosovaren kunnen zonder visum naar het Schengengebied in de Europese Unie reizen. Ze hebben er lang op moeten wachten: sinds 2018 voldeed Kosovo aan de voorwaarden, maar hielden vooral Nederland en Frankrijk de maatregelen tegen, uit vrees voor mogelijke migratieproblemen.

Maar migreren zou niet moeten kunnen. Kosovaren mogen twee keer per jaar negentig dagen verblijven in de Schengenzone. Daarvoor hoeven ze geen visum meer aan te vragen, maar dat betekent niet dat ze een werkvergunning krijgen. Ze kunnen als toerist de 27 Schengenlanden bezoeken, hun familie in voornamelijk Duitsland en Zwitserland bezoeken (naar schatting woont een derde van de Kosovaren in het buitenland) en makkelijker reizen voor zaken. Ook president Vjosa Osmani zal opgelucht zijn. Vorig jaar zei ze tijdens een EU-top in Brussel dat ze daar de enige was die een visum moest aanvragen om aanwezig te zijn. Toch vreest een Kosovaarse vakbond dat zo’n 140.000 tot 150.000 mensen het land zullen verlaten – bijna 10 procent van de bevolking van Kosovo (1,8 miljoen inwoners).

Tussen 2018 en 2021 vroegen Kosovaren bijna 270.000 visa aan voor het Schengengebied. Slechts 20.000 werden verleend. De kosten voor een aanvraag kunnen hoog uitvallen, gemiddeld zo’n 165 euro. Voor veel Kosovaren is dat een kwart tot een half maandsalaris. Dat valt nu weg, evenals de wekenlange wachttijd en de soms ondoorgrondelijke afwijzing.

Na de Russische invasie in Oekraïne heeft de EU vaart gezet achter het visumvrij-reizen voor Kosovo. Het Balkanland was het laatste land in de Westelijke Balkan waar de bewoners nog visa moesten aanvragen. Maar Brussel wil Kosovo – en andere Balkanlanden – meer betrekken bij de Europese Unie, zodat de landen niet vallen voor de invloed van Rusland. Kosovo is potentieel kandidaat om lid te worden van de EU. Kosovo staat te popelen om lid te worden, maar dat kan pas als buurland Servië Kosovo erkent als onafhankelijk land en Kosovo de Servische minderheid in het land bepaalde rechten geeft. Tot die tijd zit de deur naar Europees lidmaatschap muurvast. Al kunnen de bewoners nu wel vrij reizen naar het gebied.

Hoe kijken vijf Kosovaren naar het visumvrije reizen?

Lees ook Hoe commandant Bunjaku het slachtoffer werd van de strijd om Noord-Kosovo

Bleona Nazifi (33) Manager van een koffiezaak

„Tijdens de zomer zit deze hele zaak vol. Dan komt de Kosovaarse diaspora tijdens hun vakantie terug naar Pristina. We hebben ongeveer dertig tot veertig mensen werken in deze zaak, maar niemand heeft aangekondigd te willen vertrekken vanaf 1 januari. We betalen goed en hebben goede arbeidsvoorwaarden. Veel van onze medewerkers zijn studenten. Die gaan niet hun studies laten vallen om vanaf nul te beginnen in het buitenland. Maar wie weet, misschien hebben ze mij niks verteld omdat ik de manager ben.

„Ik denk dat vanaf 1 januari vooral veel mensen naar de Schengenzone gaan om te kijken hoe het leven daar is. Ik wil zelf naar Scandinavië. Waarom? Een broer van mij woont in Finland en een neef in Noorwegen. Ik wil zeker niet voorgoed vertrekken. Ik heb familie hier, werk hier en studeer. Ik ben tevreden, maar voor vakantie ga ik zeker.”

Erblin Rama Student informatica

„Ik studeer informatica en werk acht uur per dag in een koffiezaak. Het is zo geregeld dat we om de studie heen kunnen werken. Dus ’s ochtends vier uur en ’s avonds vier uur, zodat we geen lessen missen. Ik ben nog nooit in de Europese Unie geweest, want daarvoor had ik een visum nodig. Maar mijn familie woont in Duitsland, Zwitserland, België en Frankrijk. Ik woon hier alleen met mijn zus.

„Ik wil mijn familie bezoeken en onze cultuur aan andere landen laten zien. Maar ik blijf in Kosovo, terwijl mijn vijf beste vrienden zeggen dat ze allemaal gaan vertrekken naar West-Europa. Voorgoed, denken ze. Zij zien de dure auto’s van Kosovaren die vanuit Zwitserland hier komen. Maar ik vind het slecht als mensen Kosovo verlaten, zij houden niet van hun land. Ik wil goed doen voor mijn land en daarom blijf ik hier.

Is-Hak Zhisivoda (39) Taxichauffeur

„Ik heb geprobeerd Kosovo te verlaten, maar er is geen plek om heen te gaan. Ik bezocht een paar jaar geleden Londen en zocht een baantje om mijn reis terug te verdienen. Maar iedereen weigerde mij werk te geven, omdat ik alleen een toeristenvisum had. Dat gaan veel vrienden van mij met vertrekplannen straks ook ervaren.

„We hebben 24 jaar gewacht op de visaliberalisatie. In 2017, toen ik mijn broer in Zweden bezocht, had ik tientallen documenten nodig om elf dagen te mogen reizen. Vorig jaar vulde ik weer tientallen documenten in om mijn zus te bezoeken in Londen, maar werd ik twee keer geweigerd omdat iets in de documenten miste. Ik wil graag naar Amsterdam, omdat mensen zeggen dat het een mooie stad is. En skiën in Zwitserland. We zijn eindelijk vrij, visaliberalisatie is het beste wat Kosovo kon overkomen.”

Gazmend Klinaku (46) Eigenaar van een visumbureau

„Wij vertalen en vullen de formulieren in voor Duitse visa-aanvragen. We deden er aan het einde van het jaar zo’n vier per week, dat was in voorgaande jaren zeker twintig tot dertig per week. Mensen hebben dus gewacht totdat ze visavrij konden reizen. Ik vind het een goede stap voor Kosovo, vooral studenten en zakenmensen zullen ervan profiteren.

„De meeste mensen begrijpen dat ze niet langer dan negentig dagen in de Schengenzone kunnen blijven, maar er is ook een groep die denkt illegaal in Europa te kunnen blijven. Zij zullen zien dat het niet het Europa is van hun dromen. Het leven is daar veel duurder. Ik zal mijn baan verliezen, want 90 procent van ons werk komt te vervallen. Maar we kijken al naar nieuwe mogelijkheden. Zo willen we een autoverhuurbedrijf beginnen op het vliegveld van Pristina.”

Qendrim Recica (21) Medewerker van een reisbureau

„Wij regelen alles voor de reis van mensen naar de Schengenzone: documenten, hotels, pasfoto’s voor visa, de vluchten. De meesten vertrekken naar Duitsland, omdat hun familie daar zit. We helpen ongeveer honderd toeristen per week en honderd mensen die voor andere redenen naar de Schengenzone reizen. We zullen vanaf 1 januari minder hoeven regelen, maar meer mensen zullen gaan reizen.

„Visavrij reizen is perfect. 80 procent van de mensen dat hier komt weet dat ze negentig dagen mogen blijven in de Schengenzone. Laat de rest het maar proberen om daar te blijven, ik denk dat de meesten zullen terugkeren. Ik blijf sowieso. Ik heb hier een goed leven, waarom zou ik vertrekken?”

Delen Mail de redactie