In het toneelstuk van Maria Goos blijken seks en klimaat geen combinatie

Acteur Sieger Sloot is zo fanatiek in zijn strijd tegen klimaatverandering dat hij uiteindelijk bij een psycholoog belandt. Hij is woedend en voelt zich eenzaam: niemand lijkt de problemen, die hij zo helder ziet, serieus te nemen. Hij is altijd de partypooper, terwijl hij zichzelf vlees, melk en eieren ontzegt, niet vliegt en zijn kinderen in katoenen luiers hijst. Terwijl híj zijn persoonlijk geluk opoffert aan de planeet, lijken anderen erop los te leven zonder schuldgevoel.

In SeksKlimaat neemt toneelschrijver Maria Goos – die de voorstelling ook regisseerde en erin speelt – haar ontmoetingen met twee vrienden als uitgangspunt. Naast Sloot maakt acteur Michiel de Jong het trio compleet. Zij spreken regelmatig af, maar Sloot kan zijn activisme niet naast zich neer leggen en drijft zijn vrienden tot wanhoop met zijn betogen. Als het ze te veel wordt, vluchten Goos en De Jong in gesprekken over hun sekslevens.

Zo schiet het toneelstuk heen en weer tussen twee onderwerpen: het klimaat en seks. Terwijl Sloot oreert over de vleesindustrie, het kappen van het Amazonegebied, overstromingen en bosbranden; keuvelen zijn vrienden over onenightstands, waar Goos grote moeite mee heeft, terwijl De Jong er enkele had die ‘leuk genoeg’ waren. Soms maakt ook een bevriende seksuologe haar opwachting (Sloot in kimono) om bijvoorbeeld te vertellen over ‘de orgasmekloof’. Opvattingen en feitjes passeren de revue: soms van het uitgekauwde soort (mannen willen altijd seks), soms minder veelgehoord (vrouwen moeten geen genoegen nemen met een slechte vrijpartij, want ‘een vagina heeft een geheugen’).

Kroket

De vormkeuze waarbij twee potentieel controversiële thema’s gemengd worden, is het manco van de voorstelling. Als Sloot iets over het voetlicht wil brengen, vluchten zijn vrienden in een ander gespreksonderwerp, waardoor ze een confrontatie uit de weg gaan. Lange tijd verandert er daardoor niets: iedereen blijft overtuigd van zijn eigen gelijk, discussies bloeden dood. De ontmoetingen zijn praktisch een herhaling van zetten.

Op een gegeven moment bestellen de twee vleeseters een broodje kroket, terwijl ze hun handen genietend achter het hoofd vouwen. Ze zitten onder een warmtelamp op een terras; de eerste zonnestralen zijn nog niet zo sterk. Sloot besluit ook vlees te nemen. Dat is een opvallende keuze, maar het brengt weinig teweeg. Het lijkt Goos en De Jong enkel te sterken in hun overtuiging dat persoonlijke keuzes niet zoveel uitmaken in het grotere geheel. Er ontstaat wéér geen discussie. Dat is zonde, want het is één van de weinige momenten waarop niets een gesprek over principes in de weg staat. Sloot beweegt naar zijn vrienden toe, maar het blijft stil.

Maria Goos heeft zich, met haar indrukwekkende oeuvre, allang bewezen als schrijver. Haar kenmerkende stijl is ook in SeksKlimaat te herkennen: vlotte dialogen geven de personages, gebaseerd op de acteurs zelf, vorm en schetsen een kleurrijk beeld van hun vriendschap. Maar hoewel de schrijfstijl scherp is, is de verdere lijn van het stuk dat niet. Er worden veel feitjes gespuwd; er komen kinderfoto’s voorbij om verschillen in opvoeding te duiden; de acteurs duiken in de geschiedenis en diepen kort iets uit (de Kabouterbeweging, het Rapport van Rome), maar het wordt geen geheel.

Dat komt mede doordat de thema’s uit de titel elkaar niet raken: seks zóu de menselijke drang naar genot kunnen representeren, maar dat blijkt in dit stuk nergens uit. Als Goos en De Jong opeens aankondigen ook vegetariërs te worden, is dat een complete verrassing. Omdat hun ontwikkeling onderbelicht is, ben je op dat moment vooral benieuwd naar Sloots worstelingen. Alles daar omheen voelt als ruis.

Lees ook dit interview met Maria Goos: ‘We leven in een gepornoficeerde samenleving’