In het dorp Anougal kun je de doden ruiken: ‘Niemand geeft een moer om dit gebied’

In het dorpje Anougal kun je de lijken ruiken. De meeste inwoners van de Marokkaanse plaats, nabij het epicentrum van de zware aardbeving van vrijdag, zijn overleden en liggen grotendeels nog onder het puin. Tot maandagochtend was het dorp van enkele duizenden inwoners niet bereikbaar voor hulpdiensten. Een deel van de aangrenzende berg is op het dorp gevallen en blokkeert de wegen.

Inmiddels zijn reddingswerkers uit het Verenigd Koninkrijk, Qatar, Zweden en Spanje bezig met een zoektocht naar overlevenden. Maar met elk brokstuk dat verwijderd wordt, slinkt het sprankje hoop dat de inwoners nog hadden.

„Mijn dochters en man zijn overleden”, vertelt Hanane aït Hsen verdoofd. Ze is gekleed in het wit, volgens een Marokkaanse traditie waarbij een weduwe veertig dagen witte kleren draagt. „Het heeft zo moeten zijn. Gelukkig heb ik Allah nog. En ik hoop dat iedereen kracht vindt om het verlies te verwerken.” Haar lichtblauwe ogen vullen zich met tranen. Haar zus Khadija toont een verwoest huis en vertelt dat haar nichtjes Oumaima (2) en Zahira (4) naast hun vader zijn gevonden. „Ze hadden elkaar vast toen ze de lichamen vonden.”

Domino-effect

Een paar meter verderop begint iemand te krijsen. Als een domino-effect begint iedereen te huilen en elkaar te omhelzen. Een familie komt net aan in het dorp en ziet de ravage. Ook krijgen ze te horen dat al hun familieleden die er woonden, zijn overleden. De 40-jarige Brahim aït lhesni zakt in elkaar. „Lwalida”, roept hij. Mama. Ze hebben haar levenloze lichaam net onder het puin vandaan gehaald. De vrouw van Brahim knielt naast hem en probeert hem te kalmeren, terwijl hun dochter begint te huilen. Een Zweedse reddingswerker schiet hen te hulp. Even later worden meer lichamen onder het puin vandaan gehaald.

We zijn bijna 72 uur verder en nu pas komt de hulp echt op gang

Fadma Messoudi inwoner Anougal

Lees ook: ‘Marokko slaat hulp van Frankrijk af omdat het zich onafhankelijk en sterk wil tonen’

„We hebben er vandaag nog niemand levend uitgehaald”, zegt een Spaanse reddingswerker aangedaan. „We hebben alleen wat dieren kunnen redden. Kippen, konijnen, maar de eigenaar van de boerderij en zijn gezin zijn er niet meer.”

De hulpgoederen bereiken de dorpen langzamerhand en medische teams, zoals Artsen zonder Grenzen, zijn gearriveerd en hebben een tentenkamp opgezet. De tientallen overlevenden krijgen te eten en een medische controle. Maar volgens de inwoners komt de hulp te laat. „We zijn bijna 72 uur verder en nu pas komt de hulp echt op gang. En moet je nagaan dat hier verderop nog een dorp ligt dat onbereikbaar is, doordat alles hier in puin ligt en de weg heeft geblokkeerd”, wijst Fadma Messoudi in de verte. „We hebben gehoord dat daar maar twee overlevenden zijn, maar God weet het beter.”

De 40-jarige Brahim aït lhesni zakt in elkaar wanneer hij hoort dat zijn moeder is omgekomen. Foto James Rajotte

Ze laat de binnenkant van haar huis zien, of eigenlijk wat er nog van over is. Het dak ligt er half af en de muren zijn ingezakt. Ze wil net de woonkamer laten zien wanneer ze een telefoontje ontvangt van een buurvrouw. „Ren naar buiten, snel”, schreeuwt ze in paniek. „De buurvrouw zegt dat er nieuwe beving komt”. Buiten staat de buurvrouw lijkbleek naast een blatende ezel. „Dieren voelen het aan wanneer er iets mis is. Dit doet hij niet zomaar”. Maar de zoon van Fadma Messoudi zegt lachend dat de schrik er nog goed in zit bij iedereen. „Daarom zijn ze bij ieder geluidje in paniekmodus.”

Achtergesteld gebied

„Vanochtend hoorden we de imam nog roepen”, vertelt de 26-jarige Hassan Arbita, terwijl hij op de resten van zijn ouderlijke woning zit. „Toen de hulpdiensten eindelijk waren gearriveerd, was hij al overleden. Dagenlang was hij aan het roepen. Ik voelde me machteloos, want graven met de hand is onmogelijk. Ik heb met moeite mijn eigen moeder eruit kunnen halen, moge God haar ziel hebben.” De ouders, zussen, ooms en grootouders van Hassan zijn allemaal overleden. „Zelfs de levenden zijn dood. Onze ziel is gestorven met onze familieleden die we hebben verloren.”

Vanochtend hoorden we de imam nog roepen, toen de hulpdiensten eindelijk waren gearriveerd, was hij overleden

Hassan Arbita inwoner Anougal

Het gesprek wordt onderbroken door een dorpsgenoot die op hem afrent en huilend in zijn armen valt. „Iedereen is weg, Hassan. Iedereen. Wat moeten we nu? Gecondoleerd met het verlies van je ouders en zusjes”, zegt Mohamed met een hese stem. Hij komt net aan in het dorp en ziet voor het eerst de ravage.

Zijn verdriet verandert in boosheid. „Weet je wat het probleem is? Niemand geeft een moer om dit gebied. Onze infrastructuur is ruk. Er zijn geen ziekenhuizen hier en de huizen zijn slecht gebouwd.” Een andere kennis, de 27-jarige Taïb Azjmar, komt erbij staan en vult Mohamed aan. „We hebben hier ook slecht bereik. Altijd al, maar nu met de aardbeving kunnen we niemand bellen. En dat wanneer je een lichaam uit het puin trekt en hulp nodig hebt.”

Het dorp Anougal is bijna volledig verwoest door de aardbeving van afgelopen vrijdag. Foto James Rajotte

Het Atlasgebergte is net als het Rifgebergte een achtergesteld gebied. In beide regio’s leven voornamelijk Amazigh-volkeren (in Nederland bekend als berbers). De overheid heeft weinig in het gebied geïnvesteerd, waardoor inwoners afhankelijk zijn van de grote steden, honderden kilometers verderop. „We hopen dat er nu iets gaat veranderen en dat de overheid dit als een teken ziet dat deze regio moet worden opgeknapt”, besluit Mohamed.

Volg de laatste ontwikkelen over de aardbeving in Marokko inons blog

De eerste tekenen zijn echter niet hoopgevend. De autoriteiten zijn nog niet in het gebied geweest. Bovendien is de brandstof duurder geworden. Premier Aziz Akhannouch is rijk geworden van brandstofdistributie. Mensen zijn woest, want velen willen naar het rampgebied om te helpen, maar dat wordt daardoor moeilijker.

In Anougal zit een vrouw op een stoel voor een kapot huis. Marokkaanse reddingswerkers proberen haar moeder en 11-jarig nichtje te redden. Er zou nog teken van leven zijn, dus graven de reddingswerkers strijdbaar door. Maar met elke minuut die verstrijkt, wordt de sfeer somberder.

Het dorp Anougal is bijna volledig verwoest door de aardbeving van afgelopen vrijdag. Foto James Rajotte