Voor het eerst in jaren keert de familie achter supermarktketen Jumbo zichzelf geen dividend uit. Aanleiding zijn de „uitdagende marktomstandigheden” waarmee het bedrijf te maken heeft, en de „daarmee gepaarde druk op het resultaat”, zo schrijft Jumbo in het deze week gepubliceerde jaarverslag. Het bedrijfsresultaat van Jumbo zakte vorig jaar met ruim 70 procent in.
In voorgaande jaren keerde de familie Van Eerd, die Jumbo ruim honderd jaar geleden oprichtte, zichzelf vaak tussen de 40 en 50 miljoen euro per jaar uit. Alleen in 2021 was dat bedrag fors hoger – 127 miljoen – omdat de familie kapitaal nodig had om een belang te nemen in warenhuisketen HEMA.
Vorig jaar bedroeg het dividend nog 52 miljoen. Dat geld had de familie nodig voor het betalen van „noodzakelijke successierechten en andere belastingen” vanwege het overlijden van oprichter Karel van Eerd eind 2022, zo schrijft Jumbo in het jaarverslag. Door zijn wegvallen, moesten de verhoudingen in het bedrijf opnieuw worden verdeeld. Zijn drie kinderen zijn nu elk voor een derde eigenaar.
Hoe het Jumbo (100.000 werknemers) in 2023 verging, werd voor een deel al duidelijk begin januari, toen het bedrijf traditiegetrouw de omzetten over het voorgaande jaar presenteerde. De keten presenteerde toen een omzetstijging van 7,1 procent, tot ruim 11 miljard euro. Maar dat beeld is „enigszins geflatteerd”, benadrukt Jumbo nu nogmaals. De groei werd „voor een groot deel veroorzaakt door onvermijdbare prijsverhogingen”.
Supermarktketens kenden in de coronapandemie misschien wel hun beste jaren ooit. Doordat klanten niet uit eten konden, gaven ze massaal geld uit aan boodschappen.
Lees ook Negen maanden op pad met Ton van Veen, de topman die van Jumbo weer een ‘aanvaller’ moet maken
Rap tempo stijgen
Toen de pandemie eindigde, veranderde dat compleet. Prijzen van boodschappen, grondstoffen en energie begonnen in rap tempo te stijgen. Supermarktketens kwamen daardoor klem te zitten: hun leveranciers eisten een hogere prijs voor producten, terwijl de klant zocht naar manieren om zo veel mogelijk te besparen. Ook de andere kosten, zoals die voor energie, lonen en huren, liepen fors op. Als gevolg daarvan is de winstgevendheid „behoorlijk onder druk” komen te staan, schrijft Jumbo. Het resultaat liep daardoor terug, van 80 naar 22 miljoen euro
Jumbo had daarbij nog andere problemen. Om te beginnen worstelde het bedrijf bestuurlijk en publicitair nadat voormalig topman Frits van Eerd, de zoon van Karel, eind 2022 werd gearresteerd vanwege mogelijke betrokkenheid bij witwassen. Maar ook zakelijk had Jumbo het moeilijk. De omzet steeg weliswaar, maar ten opzichte van de concurrentie leverde de keten juist terrein in. In 2022 verloor Jumbo voor eerst in decennia aan marktaandeel, vorig jaar opnieuw.
Dat was aanleiding om de strategie aan te scherpen. Jumbo besloot te stoppen met de grootschalige sponsoring van topsport, en volop te investeren in het betaalbaar houden van boodschappen en het verduurzamen van het bedrijf. In NRC liet topman Ton van Veen al doorschemeren dat dividend in zo’n situatie complex was: Jumbo kon dat geld ook goed gebruiken voor de toekomstplannen.
