Bananenschillen, overal flessen water en bergen papieren. De raadszaal van het Europarlement, ook nog geplaagd door een kapotte koffieautomaat, was donderdag een grote bende. „Iedereen is doodop”, zei parlementslid Kim van Sparrentak (GroenLinks). „Geen kleur meer op de wangen.”
Woensdag startte een cruciale onderhandelingsronde tussen het Europarlement, de Raad en Commissie over de AI Act, de Europese wet om kunstmatige intelligentie te reguleren. Na een etmaal non-stop onderhandelen werd de vergadering geschorst. De gesprekken worden vrijdagochtend om 09.00 uur hervat.
Het illustreert de druk op het vinden van een akkoord. Met de AI Act zou Europa mondiaal vooroplopen in het reguleren van AI, iets waar talloze deskundigen al tijden om roepen. Een Europees wetsvoorstel ligt al sinds het voorjaar van 2021 op tafel, maar door uiteenlopende opvattingen én snel voortschrijdende technische ontwikkelingen, lukt het tot nu toe nog niet de wet af te ronden.
Mijlpaal
In Brussel wordt nog altijd gehoopt dat het deze week wél lukt. Het zou een mijlpaal betekenen in de regulering van AI en een precedent scheppen voor wet- en regelgeving elders in de wereld. Maar nog altijd is het onzeker of de onderhandelingen tussen Europese Commissie, Parlement en Raad tot een goed einde kunnen worden gebracht.
Lees ook ‘Hoe ziet de wereld er in 2040 uit als de mensheid AI zonder regulering toelaat?’
Op verschillende aspecten willen Europarlementariërs verder gaan dan de lidstaten. Opvallend was de afgelopen weken vooral dat Duitsland, Frankrijk en Italië, onder druk van een stevige lobby, plotseling de meest krachtige AI-modellen (foundational models) uit de wet wilden halen. Bedrijven als Google en OpenAI, producent van onder meer chatbot ChatGPT, zouden bij de ontwikkeling van dit soort modellen dan alleen nog hoeven te voldoen aan een ‘gedragscode’. Het Europarlement was hier fel tegen.
In de onderhandelingen lijkt op dit punt nu een voorlopig compromis te zijn gevonden, zo berichtten verschillende persbureaus donderdag. Het zou betekenen dat de krachtige AI-modellen wel onder de wet gaan vallen, hoewel alleen de grootste systemen aan de strengste regels moeten voldoen. Wel zouden minder strenge regels gaan gelden voor zogeheten ‘open source’-modellen, wat inhoudt dat iedereen de technologie kan inzien en gebruiken om een eigen model te trainen.
Lobby
Dit zou betekenen dat de Europese AI-bedrijven die de afgelopen weken het hardst tegen de regelgeving lobbyden, het Duitse Aleph Alpha en het Franse Mistral AI, als open-source-bedrijven buiten schot blijven. Behalve als zij als ‘hoog risico’ worden geclassificeerd. Precies over die definitie is nog volop discussie, bevestigt een Europarlementslid dat bij de onderhandelingen betrokken is.
Lidstaten willen de regels over gezichtsherkenning een stuk ruimer maken
En er zijn meer obstakels. Nog altijd is er grote onenigheid over of en in welke gevallen veiligheids- en inlichtingendiensten realtime gezichtsherkenning mogen inzetten, bijvoorbeeld voor de opsporing van criminelen. Als het aan het Europarlement ligt, wordt zulke gezichtsherkenning in alle gevallen verboden. Maar lidstaten willen de regels een stuk ruimer maken om deze technologie te kunnen blijven gebruiken.
Een vertegenwoordiger van digitale burgerrechtenorganisatie Access Now noemde het voorstel over gezichtsherkenning dat nu op tafel ligt donderdag op X „een absolute schande”.
Leeslijst
