Hoe ‘groen’ is een vliegtuig? Volgens Brussel misschien best wel groen

Kan een vliegtuig een ‘groene’ investering zijn? Gevoelsmatig zullen de meeste mensen waarschijnlijk zeggen: nee. Toch is het antwoord op deze vraag in Brussel nog helemaal niet duidelijk.

Binnen de Europese Commissie zijn de meningen hierover verdeeld, volgens persbureau Reuters. En volgens voorstellen die er nu liggen van een speciale adviesraad van de Europese Commissie, zouden vliegtuigen in sommige gevallen wel degelijk het label ‘groen’ kunnen krijgen. De meerderheid van de te bouwen toestellen zelfs: 90 procent van de vliegtuigen die Airbus nu in bestelling heeft, zou in aanmerking komen, zo stelt milieuorganisatie Transport & Environment (T&E) vrijdag op basis van eigen berekeningen.

Deze vliegtuigen van Airbus, de grootste vliegtuigbouwer ter wereld, zijn weliswaar iets minder vervuilend dan oudere modellen, maar nog altijd vliegen ze „bijna uitsluitend” op fossiele brandstoffen, aldus T&E. Airbus heeft vrijdag niet gereageerd op een verzoek om een reactie. De luchtvaart is volgens schattingen verantwoordelijk voor zo’n 2 tot 3 procent van de wereldwijde uitstoot van CO₂.

‘Heldere definitie’

Wat telt als groen, wordt in Europa bepaald door de zogeheten taxonomie, een soort handboek met daarin alle economische activiteiten die worden gezien als duurzaam. Want, zo vond Brussel, een „heldere definitie” van duurzaam was hoognodig. Het idee is dat de taxonomie meer investeringen naar duurzame bestemmingen dirigeert – en zo bijdraagt aan het halen van de klimaatdoelen van Parijs. Inmiddels is de taxonomie gedeeltelijk in werking getreden.

Omdat grote beleggers het steeds belangrijker vinden dat hun beleggingen groen zijn, of in elk geval een deel ervan, willen bedrijven ook graag groen zijn. Ben je dat als bedrijf volgens de taxonomie niet, dan ben je ook minder aantrekkelijk voor investeerders, is het idee.

Vliegtuigen zijn in de huidige taxonomie (nog) niet te vinden – vliegvelden overigens wel, onder het kopje ‘low carbon airport infrastructure’. Maar de taxonomie is geen statisch ding, ze wordt soms herzien.

Het Platform on Sustainable Finance, dat de Europese Commissie adviseert over de taxonomie, heeft vorig jaar geadviseerd vliegtuigen wel op te nemen, en dan specifiek vliegtuigen die niets uitstoten – die bestaan nog niet – én vliegtuigen die ‘best in class’ zijn. Volgens Transport & Environment vallen vliegtuigen al snel in die categorie: als ze iets efficiënter zijn dan oudere generaties vliegtuigen. Pure greenwashing, oordeelt T&E.

De luchtvaartindustrie denkt daar anders over: ze verdienen wél een plekje op de lijst, vinden ze. Daar doen ze dan ook flink hun best voor: luchtvaartlobbygroepen hebben deze maand brieven gestuurd naar de Commissie waarin ze erop aandringen. Als ze uit de taxonomie worden gehouden, belemmert dat de „inspanningen van de sector om te decarboniseren”, zo staat in een van de brieven die Reuters zag. Ook Airbus vindt het „essentieel” dat vliegtuigen in de taxonomie komen, zei het bedrijf tegen de Financial Times.

Geloofwaardigheid

Binnen de Europese Commissie is nog geen overeenstemming, schreef Reuters twee weken geleden. Waar sommige Eurocommissarissen er wel voor zouden zijn om bepaalde investeringen in de luchtvaart te classificeren als groen, willen andere de sector helemaal niet in de taxonomie hebben. De angst bestaat dat het opnemen van luchtvaart het groene gehalte van het document nog verder onderuithaalt.

De bedoeling was namelijk dat de taxonomie een gouden standaard zou worden, een autoriteit die eindelijk een eind zou maken aan de discussie over wat duurzaam is. Maar al vóór ze in werking zou treden, kwam vorig jaar een hoop kritiek op het voorstel om gas en kernenergie er voorlopig ook in op te nemen.

Volgens de Commissie zijn allebei de komende tijd nog nodig in de energietransitie en verdienen ze daarom onder voorwaarden een groen label. Maar kritische lidstaten en ook partijen in de financiële wereld vrezen voor de geloofwaardigheid van de taxonomie. Uiteindelijk zijn gas en kernenergie er toch in gekomen, al lopen er nog wel twee rechtszaken om dit ongedaan te maken. Deze voorgeschiedenis brengt de Commissie in een lastige positie: iedere toevoeging zal extra kritisch worden beoordeeld.