Europa en Japan vragen meeste octrooien voor waterstoftechnologie aan

De Europese Unie en Japan lopen voorop bij de ontwikkeling van waterstoftechnologie. Binnen de EU speelt Nederland een relatief belangrijke rol. Dit blijkt uit een dinsdag gepubliceerd onderzoek over de aanvraag van patenten in waterstoftechnologie door het Europees Octrooibureau (EOB) in München en het Internationaal Energieagentschap (IEA) in Parijs.

Uit het onderzoek blijkt dat 28 procent van de aanvragen van internationale octrooien op nieuwe waterstoftechnologie in de periode 2011-2020 kwam van bedrijven en instellingen uit de Europese Unie. Japan deed 24 procent van de octrooiaanvragen, de Verenigde Staten 20 procent, Zuid-Korea 7 procent en China 4 procent. Binnen de EU was Duitsland met 11 procent van de aanvragen de koploper, gevolgd door Frankrijk (6 procent) en Nederland (3 procent). Over het algemeen nam het aantal patentaanvragen voor waterstof het afgelopen decennium een hoge vlucht (in Europa en Japan ging het om een ruime verdubbeling), maar in de VS liepen ze juist terug.

Het aantal ‘internationale’ octrooi-aanvragen (dat wil zeggen, bij twee of meer octrooibureaus tegelijk) geldt als goede indicator voor innovatie, omdat aanvragen duur en ingewikkeld zijn. Bedrijven die wereldwijd octrooien aanvragen, verwachten hoge opbrengsten van hun uitvindingen.

Cruciale energiedrager

Waterstof geldt als cruciale energiedrager in de transitie naar een groenere economie. Het kan onder meer een klimaatvriendelijke brandstof vormen voor fabrieken die voor de productie veel hitte nodig hebben – mits de waterstof is geproduceerd met duurzame energie (‘groene’ waterstof). Er wordt in de industrie al langer waterstof gebruikt, maar die wordt in de meeste gevallen opgewekt door gas of kolen (‘grijze waterstof’).

EOB en IEA maken een onderscheid tussen innovaties die gericht zijn op vermindering van CO₂-uitstoot, en innovaties die bestaande fossiele industriële processen verbeteren, maar niet zorgen voor minder uitstoot. Het afgelopen decennium was in de octrooiaanvragen voor waterstoftechnologie een „duidelijke verschuiving” zichtbaar naar groene doeleinden, aldus het rapport. Daarbij gaat het onder meer om methodes voor elektrolyse: door stroom door water te leiden, wordt waterstof gewonnen. In 2011 was nog 45 procent van de waterstrofoctrooien „klimaatgedreven”, in 2020 was dat meer dan driekwart van de gevallen.

In Nederland blijft het percentage klimaatvriendelijke waterstofoctrooien wat achter, met 60 procent in 2020. In Nederland werden in de periode 2011-2020 in totaal 446 internationale octrooi-aanvragen gedaan. De grootste aanvragers waren energiereus Shell (63 octrooien), gevolgd door het Saoedische petrochemische bedrijf Sabic, dat zijn Europese hoofdkantoor in Geleen heeft (39 octrooien) en Philips (22). Ook Nederlandse start-ups vroegen waterstofoctrooien aan, zoals Battolyser uit Schiedam, dat elektrolyse combineert met batterijen.

Auto’s op waterstof

Internationaal gezien loopt de auto-industrie voorop in patentaanvragen voor waterstoftechnologie, waarmee auto’s kunnen worden aangedreven. De grootste aanvragers van klimaatgedreven waterstofoctrooien zijn automakers Toyota en Honda uit Japan en Hyundai uit Zuid-Korea, plus het Japanse elektronicaconcern Panasonic. Ook universiteiten en publieke onderzoeksinstituten vragen waterstofoctrooien aan. Frankrijk en Zuid-Korea lopen bij deze aanvragen voorop.

Internationaal gaan landen in toenemende mate de strijd aan om klimaattechnologie in huis te halen. Het klimaatpakket van de Amerikaanse regering van 369 miljard dollar aan groene subsidies en belastingkortingen bevat ook subsidies voor waterstofproductie.

Lees ook: Waterstof uit zeewater – een elektrische cel kan het en overleeft het zout