De Europese Unie opent toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië. Georgië wordt kandidaatlid en ook Bosnië en Herzegovina is dichter bij toetredingsonderhandelingen. Dat hebben de regeringsleiders op de eerste dag van een tweedaagse top in Brussel besloten.
Het besluit is historisch en betekent een nieuwe stap in de richting van een verdere uitbreiding van de EU oostwaarts. Voor Oekraïne betekent het bovendien een morele opsteker, op een moment dat de oorlog voortsleept en de financiële en militaire steun uit het Westen onder druk staat.
Het akkoord kwam donderdagavond onverwacht. Voorafgaand aan de topontmoeting van regeringsleiders had de Hongaarse premier Viktor Orbán aangekondigd het besluit koste wat kost te blokkeren. Ook bij aankomst in Brussel toonde de Hongaar zich nog onverzettelijk, omdat Oekraïne volgens hem nog niet klaar zou zijn.
Uiteindelijk ging Orbán ermee akkoord dat het besluit genomen werd terwijl hij de vergaderzaal kort verliet. Zo hoefde hij er zelf niet mee in te stemmen, maar konden de overige 26 regeringsleiders het alsnog bekrachtigen.
Orbán sprak in een videoboodschap achteraf van een „zinloos, irrationeel en incorrect besluit” om „onder deze omstandigheden te onderhandelen met Oekraïne”. Hij kondigde aan dat Hongarije bij zijn standpunt zal blijven. Omdat de overige 26 er op stonden, „moeten ze hun eigen weg maar gaan”, aldus de Hongaarse premier.
De beslissing betekent dat Oekraïne en Moldavië tijd hebben tot maart om nog aan een klein aantal resterende voorwaarden te voldoen. De Europese Commissie zal in die tijd een formeel onderhandelingsmandaat voorbereiden. Over dat mandaat wordt dan in maart opnieuw beslist. Het is een van de vele tussenstappen in een onderhandelingsproces dat vermoedelijk tussen vijf en tien jaar gaat duren.
Georgië loopt nog een stap achter op de ander twee en kan nu beginnen aan een soort voorbereidend examen op de opening van onderhandelingen. De regeringsleiders willen op korte termijn ook onderhandelingen openen met Bosnië en Herzegovina. De Commissie moet in maart zeggen of het Balkanland aan een aantal resterende voorwaarden voldoet.
President Zelensky feliciteerde alle inwoners van Oekraïne met de beslissing. „Geschiedenis wordt gemaakt door hen die niet moe worden te vechten voor vrijheid.” De voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, noemde de opening van onderhandelingen een „duidelijk teken van hoop voor hun bevolking en ons continent.”
Daarmee was na een dag vergaderen een van de belangrijkste beslissingen voor Oekraïne genomen. De regeringsleiders moeten ook beslissen over begrotingssteun voor Kyiv voor de komende vier jaar. Het gaat om een pakket van 50 miljard, bestaande uit 17 miljard schenking en 33 miljard aan leningen. Orbán verzet zich ook tegen dit voorstel. Voor aanvang van de vergadering zei hij dat het geld voor Oekraïne buiten de begroting van de EU gevonden moet worden.
Leeslijst
