Een baas die af en toe ontploft, is doodeng

Japke-d. denkt mee Vroeg of laat lopen we allemaal een bullebakbaas als Matthijs van Nieuwkerk tegen het lijf, vreest „Het is naïef te denken dat dit een uitzondering is.”


Illustratie Tomas Schats

Ben jij wel eens uitgescholden door je baas? Ik wel, en elke keer was ik weer in shock – heel naar om mee te maken. Ik moest er vorige week weer eens aan denken, toen bekend werd dat Matthijs van Nieuwkerk vijftien jaar op de redactie van DWDD tientallen mensen door scheldpartijen en vernederingen een burn-out in werkte.

In de media leek het alsof het een unieke gebeurtenis was, maar veel meer mensen hebben zo’n baas (gehad). Niet zo extreem, tenminste dat hoop ik, maar het is naïef om te denken dat dit een uitzondering is.

Ik vrees dat er op de Zuidas, in de zorg, op de ministeries nog een hoop andere mini-Mussolini’s rondlopen. Vroeg of laat loopt iedereen een keer tegen een zilverrug (m/v) aan.

Zo vielen me in de talkshows, de kranten, en op de soosjals nog wel meer misverstanden op over de casus-Van Nieuwkerk. Zó veel dat ik dacht: ik zet ze even op een rijtje. Zodat we de volgende keer – want die zal er zeker komen – wat beter beslagen ten ijs komen.

1 Als je ambitie hebt, hoort dit erbij.

Het grootste misverstand over succes is dat je zonder vernedering, stress en scheldpartijen de top nooit zal bereiken. Zonder wrijving geen glans, If you can’t stand the heat, stay out of the kitchen (gaap) – het is allemaal onzin. If you can’t stand the heat, you can’t cook – zo simpel is het.

Tuurlijk, onze calvinistische inborst dénkt wel dat je eerst moet lijden, dat er tegen je geschreeuwd moet worden, in het zweet uws aanschijns. Dat heb ik zelf ook lang gedacht, én geschreven.

Maar iedereen die wel eens met een empathische baas heeft gewerkt weet: je hoeft geen klootzak te zijn om een legende te worden. Als Lee Towers het kan, kan jij het ook.

2 Maar het was zo’n goed programma!

Wat een onzin. We praten het WK in Qatar toch ook niet goed door prachtige doelpunten, mooie passes en schitterende reddingen?

3We speelden in de Champions League, dit is topsport.

Haha tuurlijk joh. Vooral alfa-aapjes willen graag ‘topsport’ bedrijven. Maar de waarheid is dat een vrouw/man als Matthijs van Nieuwkerk het nog geen week zou uithouden bij een topclub. We weten allemaal hoe het met Ronaldo is afgelopen bij Manchester United.

4 Dit soort mensen werkt 24 uur per dag, ze léven voor het vak!

Ja, en? Alsof dat vóór ze pleit. Werkweken van 80 uur of meer zijn gewoon ongezond – die mythe mag ook wel eens ontmaskerd worden.

Iemand die tijd maakt om zijn kinderen uit school te halen, even te kletsen met een collega, en zijn fouten kan toegeven – díé leeft pas voor zijn vak en díé is pas een held.

5Je bent een watje als je overspannen wordt van een bullebakbaas.

Euh, nee. Je bent een eikel als je mensen een burn-out in jaagt. Datzelfde geldt trouwens voor alle bazen bóven de bullebakbaas die het lieten gebeuren.

6Mensen met een tijdelijk contract worden sneller slachtoffer van machtsmisbruik.

Dat zal zeker een rol spelen, maar de waarheid is dat ook de ‘vaste contracters’ hun mond niet durven opentrekken als ze worden uitgescholden door hun baas. Dat is het kenmerk van een angstcultuur: iedereen zit erin. Het is een omerta.

Misschien omdat je je schaamt dat je niets doet. En als niemand iets doet, hoef jij dat ook niet te doen. Op die manier ga je geloven dat het normaal is wat er gebeurt.

7 ‘Ik zou me zoiets niet laten zeggen’/‘zeg wat terug!’ is dan ook onzin.

Ik heb de grootste ego’s zien kruipen voor een bullebakbaas.

8 Het leek zo’n aardige man.

Een bullebakbaas is meestal een aardige man, of vrouw. Maar ze hebben helaas óók nog een gezicht voor intern gebruik.

9Als je succes wilt, moet je een stoot van je baas kunnen hebben.

Flauwekul. Het is als een automobilist die een kind aanrijdt. Die kan ook niet zeggen: had het kind maar niet moeten oversteken. Een baas moet verstandiger zijn dan haar/zijn ondergeschikten. Daar is ook het salaris naar.

10 Hoe kan zoiets 15 jaar doorgaan?!

Hoe langer er gezwegen wordt, hoe sterker de angstcultuur. Leidinggevenden zouden ook daarom nooit langer dan vijf jaar op dezelfde plek mogen blijven zitten.

11 Hij schreeuwde heus niet voortdurend!

Van Nieuwkerk zei het in een reactie zo: ‘Ik word nu teruggevouwen tot een eeuwige driftbui. Dat was ik niet.’ Lieve bullebakbaas, juist als je ‘slechts’ af en toe ontploft, maakt dat je onvoorspelbaar – en dus extra gevaarlijk. Een joviale baas die af en toe ontploft is doodeng – enger dan een baas die de hele dag staat te schreeuwen.

12 Er zijn alleen maar slachtoffers.

Nee, alleen de slachtoffers zijn slachtoffer. De bullebakbaas is alleen slachtoffer als het wangedrag uitkomt. En zelfs dan is hij nog geen slachtoffer, maar kruipt hij in een slachtofferrol.

13Er komt een onderzoek/gedragscode.

Dan zal het beter gaan. Dat zal niets uithalen. Het zal altijd weer opnieuw gebeuren in een situatie waar succesvolle, charismatische, vrouwen en mannen (te) lange tijd carte blanche krijgen.

14Het is heel raar dat dit nú pas uitkomt.

Dat is niet raar, dat is logisch. Een gedeeld trauma heeft vaak tijd nodig om zich te openbaren.

15 Alles was al bekend!

Kun je nagaan wat er voor nodig is voordat het écht indruk maakt – een ellenlang artikel in de Volkskrant met tientallen getuigen – om écht effect te hebben.

16Je maakt het nu wel heel dramatisch.

Het is ook dramatisch. Voor jou misschien niet – houden zo. Maar voor een hoop andere mensen wel.

Weet dat jullie niet alleen zijn.

Dit waren de Parels deze week op Twitter

Lees verder…….