Donald Trump hoort beleefd lange aanklacht aan, maar noemt zaak ‘belediging voor het land’

„Een doodgewoon geval van witteboordencriminaliteit”, zei aanklager Alvin Bragg van New York na afloop. „De rechtstaat is gestorven met deze aanklacht”, zei advocaat Joe Tacopina na de voorgeleiding van zijn cliënt, zakenman Donald Trump. Zo werd in twee zinnen duidelijk hoe de twee procespartijen de gebeurtenissen van dinsdag willen presenteren: als een doorsnee zaak tegen een bijzondere cliënt, of als de politieke vervolging van een oud-president én een presidentskandidaat voor de komende verkiezingen – een unicum in de Amerikaanse rechtsgeschiedenis.

Trump bleef volgens de in de rechtszaal aanwezige media betrekkelijk stil, pleitte ‘niet schuldig’ op 34 aantijgingen van het openbaar ministerie en gaf overigens beleefd antwoord op vragen van de rechter die hij de avond tevoren nog online had verketterd. Hij vloog meteen na afloop terug naar zijn woonplaats Mar-a-Lago in Florida, waar hij een persconferentie hield. „Zelfs mensen die geen fan van mij zijn, zeggen dat deze zaak nooit voorgebracht had mogen worden. Het is een belediging voor dit land.”

Hij verwees kort naar andere mogelijke vervolgingen die hem boven het hoofd hangen: over het druk zetten op een hoge functionaris in Georgia om de verkiezingsoverwinning van Biden af te nemen en over het feit dat hij staatsgeheime documenten weigert over te dragen aan het Nationaal Archief.

Wat de gevolgen zijn voor Trump, in de rechtszaal én in de verkiezingscampagne, laat zich niet voorspellen. De aanklagers en verdediging kibbelden voor de rechter over de aanvang van de zitting. Het openbaar ministerie wilde in januari 2024 beginnen, de advocaten pleitten voor een datum in de lente. Dat dringende verzoek („anders hebben we onvoldoende tijd om ons voor te bereiden”) lijkt een aanwijzing dat Trump toch bezorgd is over de invloed van de zaak op de campagne. Super Tuesday, een doorslaggevende dag in de voorverkiezingen voor de Republikeinse kandidatuur, is op dinsdag 5 maart – ruim vóór de lente.

Lees ook deze analyse: Na strafklacht tegen Trump sluit zijn partij de rijen

In de rechtbank zei de rechter dat hij niet van plan was Trump op te dragen te zwijgen over de zaak. Daar werd tevoren over gespeculeerd omdat hij in boodschappen op zijn eigen sociale medium de afgelopen dagen de ene na de andere verwensing tegen de rechter, de aanklager en diens vrouw plaatste. De rechter maande de advocaten wel ervoor te zorgen dat hun cliënt zal „afzien van boodschappen die gemakkelijk kunnen leiden tot geweld en maatschappelijke onrust.”

De grootste show op aarde

In het Collect Pond Park tegenover de rechtbank is van geweld of onrust geen sprake. Hier hebben zich dinsdag tientallen voor- en tientallen tegenstanders van Trump verzameld, omringd door een veelvoud aan journalisten. De politie heeft een terrein van een paar honderd vierkante meters met dranghekken afgerasterd. De pro-Trumpers hebben het grote terrein, de anti-Trumpers een iets kleiner, afgescheiden stuk, van waaruit ze met een megafoon roepen dat Trump een gevaar voor de democratie is. Eventjes begaven drie oudere vrouwen met een anti-Trump-spandoek zich in het grotere reservaat, waar een vrouw met een rood MAGA-petje op, aan ze begon te trekken. „Rot op uit mijn show”, riep ze.

„De grootste show op aarde”, zei Dion Cini, die een spandoek ontrolde met ‘Trump of de Dood’ erop. ,,Niet míjn dood, dat weet ik zeker. Niet mijn dood. Misschien iemand anders’ dood.” Iedereen, vóór of tegen Trump heeft een T-shirt met toepasselijke tekst aangetrokken, of helemaal geen T-shirt, zoals de Naked Cowboy, die alleen onderbroek, Stetsonhoed en puntlaarzen draagt, of de man die als banaan verkleed is, of de man die in een opblaaspolitieman is gestapt, die een opblaas gevangene vasthoudt. Het is koningsdag en schoolplein tegelijk, waar de twee groepen met een grote grijns woedende leuzen naar elkaar schreeuwen.

„De aanklacht tegen Trump is geweldig”, zegt Cini. „Tien, twaalf punten erbij voor Trump. Weg met Ron DeSanctimonious”, zegt hij met een verwijzing naar gouverneur DeSantis van Florida, die Trump als een Republikeinse rivaal voor de presidentsverkiezingen ziet.
„Dit is helemaal niet zoals ik het had verwacht”, zegt een man die in alle vroegte met zijn vrouw uit landelijk Pennsylvania naar hartje New York is gereisd om Trump te steunen. „Waar zijn alle aanhangers?”

Dan is er beweging op het veldje: afgevaardigde George Santos komt kijken, de Republikeinse politicus uit de staat New York die na zijn verkiezingsoverwinning over heel veel zaken uit zijn verleden bleek te hebben gelogen. Binnen drie minuten is hij weer weg. Dan leidt een politie-escorte Marjorie Taylor Greene, afgevaardigde uit Georgia, het park binnen. Ze is onzichtbaar achter een haag van cameramensen en fotografen. Ze is zelfs met megafoon onhoorbaar door het gefluit en boegeroep van tegenstanders. Er wordt wat geduwd en getrokken, en weg is Greene weer. Julie Stark, een advocaat uit New York, buigt het scheve pootje van haar Nouvelle Riche zonnebril recht. „Ik kreeg een dreun.” Ze had een fluitje meegenomen, op aanraden van tegendemonstranten, om Greene te overstemmen. „130 decibel, haha!”

Valse verklaringen

Amerikaanse media waren voorzichtig in de beoordeling van de merites van de zaak zelf. Aanklager Bragg bracht de aanklachten en een ‘kennisgeving van de feiten’ naar buiten. De 34 aanklachten draaien zoals tevoren verwacht om valse verklaringen van Trump en helpers om de betaling van zwijggeld in de verkiezingscampagne van 2016 te verdoezelen.

Drie personen die potentieel schadelijke verhalen over seksuele escapades van Trump tegen betaling wilden openbaren, zijn afgekocht door een roddelblad in overleg met Trump en diens toenmalige advocaat Michael Cohen. Dat komt volgens het OM in New York neer op illegale beïnvloeding van het verloop van verkiezingen, strafbaar volgens de kieswet in New York. Het verdoezelen daarvan zou de strafbaarheid ervan verzwaren tot een misdrijf waar gevangenisstraf op staat.

Cohen heeft eerder schuld bekend aan deze samenzwering en daarvoor een gevangenisstraf gekregen. De leiding van het roddelblad heeft ook de gang van zaken erkend en een schikking getroffen. Aanklager Bragg schrijft in het overzicht van feiten dat Trump na zijn verkiezingsoverwinning de topman van het roddelblad bedankte voor „hulp bij de campagne”. Ook schrijft hij dat Trump zijn advocaat Cohen persoonlijk opdroeg alles te doen om betaling van het zwijggeld aan een van de betrokken vrouwen te vertragen. Daarmee probeert Bragg aan te tonen dat Trump op de hoogte was van het verhullen van de ware bedoeling van de overboekingen aan zijn advocaat, terwijl hij wist dat het om zwijggeld ging.

Die bochtige redenering heeft niet alleen de verwoede aanhangers van Trump in Collect Pond Park het idee gegeven dat de aanklager van New York eerder de oud-president op de korrel wilde nemen dan dat de overtredingen in kwestie nu zo belangrijk zijn. In de Republikeinse Partij is nauwelijks iemand te vinden die zich van Trump afwendt in deze zaak. Zelfs een uitgesproken Trump-criticus als de Republikeinse senator Mitt Romney bracht dinsdag een verklaring uit, waarin hij stelt dat Bragg de aantijgingen heeft opgerekt om tot zwaardere aanklachten te komen „om in een politieke agenda te passen”.

Het oordeel van de Republikeinen over de aanklachten laat zich samenvatten als ‘politieke vervolging’, waardoor Trump na een periode van veel kritiek van partijgenoten, zich ineens weer van brede steun verzekerd weet. Bragg negeerde de bezwaren tijdens zijn persconferentie. Juist „in het hart van de financiële wereld” mag niet licht worden gedacht over knoeien met de kasboeken, zei hij.

Dit verhaal is in de nacht van dinsdag 4 april op woensdag 5 april geactualiseerd en uitgebreid met onder meer de persconferenties van Donald Trump en aanklager Alvin Bragg.