De 40 beste boeken van 2022 tot dusver volgens NRC

20 beste romans uit 2022
om te lezen in de zomer

Dit jaar verschenen al talloze romans. Welke zijn écht de moeite waard? Dit zijn, in willekeurige volgorde, 20 romans die vier of vijf ballen kregen in NRC:

1 Nina Polak Buitenleven

In de nieuwe roman van Nina Polak verhuizen twee stadse vrouwen naar het platteland. Maar zijn die rust en ruimte echt zaligmakend? Het boek heeft de spanningsopbouw van een thriller, en de verwachting die dat creëert wordt volledig ingelost.

2 Edzard Mik Waarom Vogels

Waar geef je aandacht aan? Dat is de centrale vraag in het boek Waarom vogels van Edzard Mik. Een warme roman over een stel vogelaars, die toch geen rechtlijnige natuurbeschermersroman is.

3 Thomas Heerma van Voss Passagiers/achterblijvers

Thomas Heerma van Voss heeft in zijn nieuwe verhalenbundel een opvallende controle over wat hij bij de lezer aanricht. Hij weet precies wat hij je aandoet. In de onontkoombare verhalen van Passagiers/achterblijvers betoont hij zich een meester van de suggestie.

4 Emy Koopman Tekenen van het universum

Is elke ongelukkige verliefdheid ongelukkig op zijn eigen wijze? In Emy Koopmans meeslepende autobiografische roman houdt ze haar verliefdheid tegen het licht – en misschien niet alleen de hare. Een absolute tip voor wie op zoek is naar een boek over de liefde.

5 Julie Otsuka De zwemmers

Een van de meest aangrijpende romans in lange tijd, noemt onze recensent De Zwemmers van Julie Otsuka. Wat eerst een wel érg opzichtige parabel lijkt rondom een zwembad, groeit uit tot een boek over dementie en ontreddering, dat je eraan herinnert dat je leeft.

6 Eva Meijer Zee nu

Het is even wennen, de roman Zee nu van Eva Meijer, over de oprukkende zee in Nederland. Het heeft een danig gebrek aan leestekens en hoofdletters en nauwelijks een hoofdpersoon, misschien de zee zelf. Maar de stijl en inhoud vallen op een unieke manier samen.

7 Maeve Brennan De rozentuin

Een verhalenbundel met niet één slecht verhaal, dat zie je niet vaak. De rozentuin van de Iers-Amerikaanse Maeve Brennan is er zo een. Ze schrijft hard en indringend over de hogere middenklasse in New-York. Met bijvoorbeeld het terugkerende personage van een uitgerangeerde toneelcriticus die in het geheim neerkijkt op al zijn gespreksgenoten.

8 Rebecca West De familie Aubrey

Het gezin is soms een gevangenis. Dat laat Rebecca West zien in De familie Aubrey, waarin ze haar publiek verleidt om zich te verlustigen aan het excentrieke Britse familieleven. Volgens onze recensent schrijft ze wild, gothic, en steengoed.

9 Philip Huff Wat je van bloed weet

Een kind dat met geweld opgroeit, houdt daar zijn leven lang last van. In Huffs ontroerende roman maakt het zelfonderzoek indruk, niet vanwege de kale feiten maar dankzij de geraffineerde literaire constructie.

10 Fran Ross Oreo

Bij de verschijning van haar debuutroman in 1974 zag niemand hoe geraffineerd Fran Ross zich tegen het hokjesdenken van haar tijd keerde. Men vond het maar een maf boek, een beetje melig zelfs. Toen het boek herontdekt werd, kreeg het een cultstatus.

11 Sarah Hall Het atelier

Onze recensent had nog altijd geen goede coronaliteratuur gelezen. Tot ze de nieuwe roman las van Sarah Hall, waarin een liefdespaar zich verschanst in een atelier. Vernieuwende literatuur van een beeldschone intensiteit.

12 Hanya Yanagihara Naar het paradijs

Voor velen was het janken geblazen toen ze Hanya Yanagihara’s roman Een klein leven (2015) lazen. Van dat boek werden in Nederland alleen al 300.000 exemplaren verkocht. En nu is er een nieuwe zinderende roman van haar hand: Naar het paradijs. Het verhaal gaat onder meer over het Amerika van 2093, dat verdeeld is in verschillende kampen en geteisterd wordt door pandemieën.

13 Karen Joy Fowler Booth

In een familieroman over de moordenaar van president Lincoln gaat Karen John Fowler naast het echte drama zitten. Precies die aanpak maakt het tot een waanzinnig boek.

14 Knut Hamsun Honger

Het blijft een klein wonder, om zo omver te worden geblazen door een boek dat 132 jaar geleden verscheen, schrijft onze recensent over Honger van de Noor Knut Hamsun. De vloeiende nieuwe vertaling maakt het lezen tot een ronduit ontstellende ervaring.

15 Édouard Louis Veranderen: methode

Veranderen: methode is de nieuwe roman van Édouard Louis (1992) en ja, die gaat weer over hetzelfde als zijn vorige vier boeken, namelijk zijn eigen ontworsteling aan het arbeidersmilieu van zijn jeugd – en nee, dat hindert niet. Hij raakt aan universele vragen over identiteit, afkomst en verandering. Onze recensent vond het geweldig.

16 László Krasznahorkai Oorlog en oorlog.

Een archivaris die zich ongeschikt voor het leven acht, dat is de hoofdpersoon uit deze vroege roman van László Krasznahorkai. Het boek bevat de kern van zijn latere oeuvre. Michel Krielaars vond het prachtig.

17 Luigi Pirandello Geluksvogels: verzamelde verhalen

Een selectie van 80 van Pirandello’s verhalen in een geweldige nieuwe vertaling van Yond Boeke en Patty Krone. Ze gaan over de onzinnigheid van het leven, over de waanzin en de weemoed van het bestaan. Ze laten je met een bittere glimlach achter.

18 Gerbrand Bakker De kapperszoon

Een stille en ambitieloze kapper is alleen en vindt dat wel best. Het klinkt niet als het spannendste uitgangspunt voor een roman. Maar De kapperszoon is volgens onze recensent even meesleepend als onweerstaanbaar. Bakker laat zien dat hij een van de beste schrijvers van ons land is.

19 Anjet Daanje Het lied van ooievaar en dromedaris.

Het begint met een jonggestorven schrijfster à la Emily Brontë, maar daar blijft het niet bij. De gigantische roman van Anjet Daanje, in elf episodes, is een bijna onbevattelijk knap en levendig boek over het raadsel van leven en dood. Als onze recensent voor één keer zes ballen mocht geven, had hij het gedaan.

20 Zora del Buono De Maarschalk

In haar uiterst originele roman De maarschalk vertelt Zora del Buono het verhaal van haar grootmoeder, die een avontuurlijk leven leidde als steenrijke communiste in het Italië van Mussolini. Onze recensent verklaart het boek direct een klassieker.

De 20 beste non-fictie boeken uit 2022
om mee te nemen op zomervakantie

Welke non-fictie boeken die dit jaar tot dusver verschenen zijn het lezen waard? We zetten er, in willekeurige volgorde, twintig voor je op een rij, die positief besproken zijn in NRC.

1 Bill Browder Achtervolgd door de staatsmaffia

In zijn boek Achtervolgd door de staatsmaffia doet Bill Browder verslag van de rechtszaken die hij voerde tegen de Russische staat. Het leest als een thriller van John le Carré. Wat blijkt de ware motivatie van Poetin? Hij wil zijn gestolen miljarden veiligstellen.

2 Roel Bentz van den Berg De straatwaarde van de ziel: essays

Tomeloos en aanstekelijk schrijft Roel Bentz van den Berg in dit boek vol jongensachtige branie en verwondering over schrijvers en muzikanten. Hoewel de muziek dominant is, is de filosofie nooit ver weg.

3 Jurriën Hamer Waarom schurken pech hebben en helden geluk

Hebben we een vrije wil? En zo niet, wat zijn de gevolgen voor onze ideeën over straf en beloning? Filosoof Jurriën Hamer won onlangs de Socratesbeker met zijn boek Waarom schurken pech hebben en helden geluk. Hij bepleit een radicale omslag in ons denken, en won daar de Socratesbeker 2022 mee.

4 Bart van der Boom De politiek van het kleinste kwaad. Een geschiedenis van de Joodse Raad voor Amsterdam, 1941-1943

In zijn geschiedenis van de Joodse Raad probeert Bart van der Boom begrip te wekken voor de gruwelijke keuzes van de leidinggevenden van die organisatie, die de Duitse bezetter bijstond bij het deporteren van de Joden. Met veel details laat van der Boom zien dat de vraag ‘wat zou ik zelf doen’ nooit eenvoudig te beantwoorden is.

5 David Graeber en David Wengrow Het begin van alles. Een nieuwe geschiedenis van de mensheid.

Graeber en Wengrow zetten in een kolossaal boek onze opvattingen over het verloop van de geschiedenis op zijn kop. De geschiedenis van de beschaving was nooit zo lineair en wetmatig als vroeger werd gedacht.

6 Curzio Malaparte De Wolga ontspringt in Europa

Malaparte kon als geen ander schrijven over de vreemde en huiveringwekkende schoonheid van een bevroren soldaat, ziet Michel Krielaars in De Wolga ontspringt in Europa. De Italiaanse schrijver en oorlogscorrespondent versloeg van 1941 tot 1943 de oorlog tegen de Sovjet-Unie en raakte geleidelijk aan onder de indruk van de Russen.

7 Annie Dillard Schrijversleven

Waarom willen mensen schrijver worden? Annie Dillard weet het niet, zegt ze in haar essaybundel Schrijversleven. Schrijven is niet iets ‘erbij’, wat veel schrijvers in spe volgens haar denken. Schrijven, zegt Dilllard, is ‘onverdiende genade’.

8 Niña Weijers Zelf doen

Schrijfster Niña Weijers beschouwt mensen graag als personages die in de pas lopen met een vooraf bedacht scenario. Zo ook zichzelf, lezen we in haar essaybundel Zelf doen, al verzet ze zich zo lang mogelijk tegen allerlei etiketten: meisje, millennial, moeder.

9Julia Cimafiejeva Dagen in Minsk: dagboek van een opstand

Dichteres Julia Cimafiejeva beschrijft in haar prachtige, poëtische dagboek haar ervaringen tijdens de zomer van 2020, toen Wit-Rusland zinderde van verandering.

10Andrew Roberts George III: het leven van de meest onbegrepen koning van Engeland

De Britse koning George III heeft geen al te beste reputatie. In zijn nieuwe biografie probeert historicus Andrew Roberts het beeld van een domme, bezitterige vorst bij te stellen. Was het nou echt zo’n laffe, ongelikte beer van een tiran?

11 Bernardine Evaristo Geef nooit op: een manifest

In Geef nooit op, beschrijft Bernardine Evaristo hoe ze opgroeide in een groot gemengd gezin in Zuid-Londen. Ze beheerst met haar losse schrijfstijl de kunst om het tragische met het humoristische te verbinden, en wil toekomstige generaties een hart onder de riem te steken. Vanuit de zoektocht naar haar eigen identiteit kan ze nu bijdragen aan een groter bewustwordingsproces: wat het betekent om gezien te worden als ‘de ander’ of ‘onzichtbaar’ te zijn.

12 Suze Zijlstra De voormoeders

Suze Zijlstra trekt alles uit de kast om eindelijk het verhaal van haar voormoeders te vertellen. Van overgeleverde recepten tot een oud cassettebandje met geluid van een familiefeest. Ze schrijft zo een prachtige, ontroerende alternatieve geschiedenis van Nederlands-Indië.

13 Chris de Stoop Hemelrijk

Een Sinterklaasviering met fatale gevolgen. Dat is de centrale gebeurtenis in het boek Hemelrijk van de Vlaamse journalist Chris de Stoop. In een zorgcentrum raken zo veel ouderen besmet met corona dat een groot aantal sterft. De Stoop stelt de vlammende vraag: Hoe kan het dat bejaarden in de eerste lockdown bij duizenden stierven maar de maatschappij haar ogen sloot?

14 Marcus Rediker Het slavenschip: een verhaal over mensen

Wie op een slavenschip weigerde te eten, kreeg voeding onder dwang met de speculum oris. Dat is een schaarvormig instrument waarmee iemands mond gewelddadig kon worden geopend. Het is een van de gruwelijke details uit Het slavenschip van Marcus Rediker. Aan de hand van ooggetuigenverslagen toont hij het slavenschip als een drijvende hel.

15 Tom Rooduijn Amstel 278

Een onderduiker en een onderduikgever hielden, zonder dat ze het van elkaar wisten, allebei een dagboek bij. Tom Rooduijn schreef er een boek over dat bewijst dat er nog altijd historische schatten over de Tweede Wereldoorlog te vinden zijn.

16 Maggie Nelson Over vrijheid: in kunst, seks, drugs en klimaat

Spreken over vrijheid vraagt om een obsessieve nieuwsgierigheid naar de ander, schrijft Maggie Nelson in haar nieuwe boek In kunst, seks, drugs en klimaat. Het leest als een oefening in vrijdenken.

17 Danilo Kiš Homo poëticus: Leven, reizen, literatuur

Onze recensent slaakte een kreet van vreugde bij het lezen van dit boek. Homo poëticus bevat autobiografische stukken, polemieken en essays van Danilo Kiš (1935-1989). Het werk is van een ongekende literaire grootsheid.

18 Amia Srinivasan Het recht op seks: feminisme in de 21e eeuw

De gedurfde feministische essaybundel The Right to Sex van Oxford-filosoof Amia Srinivasan is een bestseller in Groot-Brittannië. Ze stelt dat het feminisme nog een lange weg heeft te gaan en vraagt zich af: hoe kunnen we ervoor zorgen dat seks werkelijk vrij is?

19 Anna Lowenhaupt Tsing De paddenstoel aan het einde van de wereld

De hoofdrol van het boek De paddenstoel aan het einde van de wereld is weggelegd voor de matsutake. Een delicatesse die Japanners associëren met familie, natuurschoon en het verleden. In het bijzondere boek van antropologe Anna Lowenhaupt Tsing fungeert hij als symbool van het ‘leven op de ruïnes van het kapitalisme’. Het boek bezorgde haar wereldfaam, en ook onze recensent is diep onder de indruk.

20 Johny Pitts Afropeaan: notities uit zwart Europa

In zijn reisboek Afropeaan trekt de Britse schrijver Johny Pitts door Europa, op zoek naar de zwarte gemeenschappen. Hij maakte zelf de foto’s van de mensen hij tegenkwam, maar zijn zoektocht naar een gemeenschappelijk kenmerk van de Afropeanen, blijkt tevergeefs.