Changpeng Zhao: de belangrijkste man in crypto

Zhao lijkt online voortdurend aanwezig en benaderbaar. „Ik gebruik Twitter meer dan ik de Binance-app gebruik”, vertelt hij op een grote tech-conferentie in Lissabon begin november. Hij krijgt daar vragen over zijn investering in Twitter. Hij heeft net Elon Musk, ook een groot crypto-adept, met 500 miljoen dollar geholpen het bedrijf over te nemen. Dat doet hij vanwege zijn geloof in het belang van vrijheid van meningsuiting, licht Zhao toe.

Vrijheid van meningsuiting is voor hem gerelateerd aan de vrijheid van geld, waarmee hij de cryptowereld bedoelt, waarin betalingen wereldwijd worden gedaan zonder tussenkomst van banken en andere instanties. „Free speech comes before free money.”

Die wereld heeft een ongemakkelijke relatie met autoriteiten, wat onder meer te zien is aan de frequentie waarmee Binance en ook Zhao zelf zijn verhuisd. Twee maanden na de oprichting van Binance in Shanghai in juli 2017 werden cryptohandelsplatformen in China verboden. Het bedrijf verkaste naar Tokio. Toen kort daarna ook in Japan de regelgeving werd aangescherpt, verplaatste Zhao Binance op papier naar Malta. Inmiddels staat de holding Binance Ltd. geregistreerd op de Kaaimaneilanden. Dat is een papieren huls, een adres zonder bijbehorend kantoor of medewerkers.

In Nederland is op 7 oktober 2021 een Binance Nederland BV opgericht in een kantoorpand in Amsterdam-Zuid. Het is een van 66 bedrijven met Binance in de naam wereldwijd. Het hebben van een lokale entiteit is geen verplichting voor de registratie, maar is wel gedaan om de toezichthouder tegemoet te komen, licht regio-manager van Binance Roy van Krimpen toe. Hij gaat over de Benelux, Scandinavië, Griekenland en Cyprus.

Binance was binnen een jaar na oprichting wereldwijd marktleider en claimt gebruikers in 180 landen te hebben. Toezichthouders hollen erachteraan met regelgeving. Het bedrijf is op veel meer plaatsen actief dan het toestemming heeft, wat ook voor Nederland geldt. In april dit jaar gaf DNB Binance een boete van 3,3 miljoen euro, omdat het zonder de sinds mei 2020 vereiste registratie diensten aanbiedt op de Nederlandse markt. Het bedrijf heeft volgens DNB „een zeer groot aantal Nederlandse klanten”.

De marketing van Binance gaat subtiel. Op 6 september had Zhao bijvoorbeeld een informeel diner in Amsterdam met een groep grote Nederlandse ‘finfluencers’, die het op hun kanalen vaak over cryptomunten hebben, onder wie Kwebbelkop (Jordi van den Bussche, 14,8 miljoen abonnees op YouTube ) en Crypto Michaël (Michaël van de Poppe, 165.000 abonnees op YouTube en 641.000 volgers op Twitter). Daags daarna had hij een afspraak bij DNB voor de registratieprocedure.

„Ze zijn als een paling in een emmer snot”, typeert Simon Lelieveldt, een Nederlandse expert in financieel toezicht, die cryptobedrijven adviseert die een registratie in Nederland willen, Binance. Hij zegt Binance in oktober 2021 als klant te hebben geweigerd omdat ze valsspelers zijn. „Ze zijn zo groot geworden omdat ze zich nog nooit aan de wet hebben gehouden.” Hij doelt daarmee op het opereren op markten zonder aan de vereisten te voldoen.

De voorbeelden daarvan zijn talrijk. Omdat niet alle diensten die Binance aanbiedt in Amerika zijn toegestaan, werd een aparte Amerikaanse tak opgericht met een beperkter aanbod van financiële producten. In de praktijk bleef het overgrote deel van de Amerikanen gewoon klant bij het moederbedrijf op de Kaaimaneilanden en dat was ook de strategie, onthulde persbureau Reuters.

Ten tijde van de verhuizing naar Malta begin 2018 drong tot Zhao door hoe overbodig kantoren eigenlijk zijn, vertelde hij in een begin oktober opgenomen interview met prins Constantijn voor diens podcast The Scale Lab. Lang voordat corona werken op afstand normaliseerde, liet Binance dat ‘concept’ al toe en ging iedereen thuis werken. Werknemers die toch behoefte voelen aan een tafel met een computer erop, kunnen budget krijgen om iets in een co-workingruimte te huren. Zhao zelf is volgens het Amerikaanse tijdschrift Forbes recent van Singapore naar Dubai verhuisd, waar hij zelden lijkt te zijn.

Zhao legt prins Constantijn in de podcast in hoog tempo de verschillende „concepten” uit waarmee hij te maken heeft. Aan de ene kant zijn daar de „door mensen gemaakte landsgrenzen, die met politie en militairen worden gehandhaafd”. En aan de andere kant is er zijn bedrijf met zo’n 7.000 medewerkers over de hele wereld dat 24 uur per dag doordraait. „Aan sommige regels moet je je houden. Aan sommige misschien, maar misschien ook niet.” Het concept ‘bedrijf’, wat is dat eigenlijk, vraagt hij zich hardop af. „De registratie, een stuk papier? Of een hoofdkwartier, is dat een kantoor, of waar de leiding zit? Dat kun je van elkaar scheiden.”

Miljardair zonder kantoor

Zhao leeft als wat een ‘cryptonomade’ wordt genoemd, voortdurend onderweg zonder vast kantoor en (vrijwel) zonder gebruik van een traditionele bankrekening. Zijn kapitaal zit – naar eigen opgave – voor meer dan 99 procent in bitcoin en de ‘token’, of munt, die Binance zelf uitgeeft, de BNB. „Ik heb nog een paar honderd dollar hier en daar in ‘fiat’”, antwoordt hij nonchalant op een vraag daarover in Lissabon. ‘Fiat’ slaat op traditioneel geld, waarbij een centrale bank verantwoordelijk is voor de dekking.

Het leven zonder fysieke vastigheid gaat hem zelf gemakkelijker af dan veel anderen, vertelt hij in verschillende interviews. Dat komt doordat hij al vaak is verhuisd. Zhao is in 1977 (exacte datum onbekend) geboren in de provincie Jiangsu in het oosten van China. Zijn ouders waren onderwijzers. Toen hij twaalf was, verhuisde het gezin naar Vancouver in Canada. Daar had hij als tiener zijn eerste baantjes, bij een benzinestation, de McDonald’s en als krantenbezorger. Na zijn studie computerwetenschappen aan de McGill-universiteit in Montreal legde hij zich toe op softwareontwikkeling voor beurshandel en werkte hij bij beurzen in Tokio en New York.

Eind 2013 kocht hij op advies van een vriend zijn eerste crypto’s, vertelt hij zijn publiek in Lissabon. Die vriend raadde hem aan – volgens de website van Binance tijdens een spelletje poker – 10 procent van zijn bezittingen in bitcoin te steken. In plaats daarvan ging hij begin 2014 „all-in” en verkocht een jaar later ook zijn appartement om bitcoins te kopen.

Hoeveel hij er kocht, is onbekend. Zhao beweert dat hij de bitcoin die hij kocht toen de prijs laag was, grotendeels is blijven vasthouden. Dat zou een aanzienlijk deel van zijn vermogen verklaren. Bitcoin konden rond die tijd voor een paar honderd dollar worden aangeschaft. De waarde schommelt erg, maar is over meerdere jaren bekeken zeer sterk gestegen (nu rond de 16.000 dollar). Dat geldt ook voor de BNB, de door Binance zelf uitgegeven cryptomunt die voor 0,15 dollarcent werd verkocht toen Binance begon en nu rond de 270 dollar kost.

Het tijdschrift Forbes, dat lijstjes van miljardairs bijhoudt, schat het vermogen van Zhao momenteel op ruim 17 miljard dollar. Persbureau Bloomberg maakte begin 2022 een berekening en kwam op 96 miljard dollar op basis van de omzet van het bedrijf, dus zonder Zhao’s cryptobezittingen.

Over het privéleven van de Chinees-Canadees is weinig bekend. Volgens persbureau Reuters, dat daarvoor anonieme bronnen aanhaalt, heeft hij een zoon met de medeoprichter en mede-eigenaar van Binance, Yi He. Ze is binnen het bedrijf zijn vertrouweling en rechterhand, en onder meer verantwoordelijk voor marketing.

Zhao pronkt niet met zijn status als een van de rijkste mensen op aarde. Er gaan geen beelden rond van een luxe leven en hij beweert niet om bezit te malen. Op de meeste foto’s draagt hij een polo of hoodie met het bedrijfslogo, jeans en sneakers. Aan de binnenkant van zijn rechterarm is het logo van Binance getatoeëerd. Intussen zet hij een jongensachtig beeld van zichzelf neer, als iemand die graag pokert en drinkt. Hij zegt van plan te zijn een groot deel van zijn vermogen weg te geven. Tot nu toe lijkt hij het vooral te investeren in verdere groei van wat hij het ‘crypto-ecosysteem’ noemt.

Schakelen tussen werelden

Zhao schakelt voortdurend tussen dat ecosysteem en de tastbare wereld. Op de techconferentie in Lissabon proberen app-ontwikkelaars zijn aandacht te trekken in de hoop dat Zhao hun applicatie helpt promoten, of daar zelfs in investeert. „CZ, wanneer praten we?” vraagt een ondernemer die tijdens een vragensessie met het publiek de microfoon heeft weten te bemachtigen. Na afloop drommen bezoekers in de beurshal om hem heen voor selfies, waaraan hij geduldig meewerkt.

Een half uur later op de aansluitende persconferentie krijgt hij weer vooral vragen over de registratieprocedures in tal van landen. Recent kreeg Binance een registratie in Frankrijk, Spanje, Italië en Cyprus. De Nederlandse loopt nog. Zhao houdt het kort. „We willen het bedrijf met de meeste registraties van de wereld worden”. Hij vertelt over zijn bezoek aan DNB, begin oktober. Hij vindt de Nederlandse centrale bank „progressief” zegt hij, omdat in Nederland relatief snel afscheid wordt genomen van papieren geld. „Ik heb hoop dat we snel goed nieuws kunnen delen.”