Arctic Monkeys zetten hun grilligheid in voor memorabel concert

Een combinatie van juichende reacties van het publiek, sfeervolle belichting, heldere geluidsweergave en trefzekere samenwerking van de muzikanten op het podium zorgde vrijdagavond voor een memorabel optreden van Arctic Monkeys. Dat de groep tot zijn recht zou komen in een uitverkocht Ziggo Dome, Amsterdam, was enigszins onverwacht. In de band van Alex Turner kan de stemming grillig zijn, en dat blijkt soms tijdens concerten.

Maar op deze avond werden alle aspecten van hun grilligheid juist ingezet voor een bijzonder concert. Na een carrière van ruim twintig jaar lukt het Arctic Monkeys om oudere en nieuwe muzikale ideeën met elkaar te rijmen; en ze slaagt erin om een nieuw, jong publiek te bereiken (via TikTok).

Het werd een concert als een reis, van jongensachtige branie in de pubs en clubs van geboorteplaats Sheffield, uitgedrukt in opgewonden rockliedjes, tot een verblijf in de woestijn van Californië, waar striemende gitaren met zware ritmes de nummers zouden kleuren. En uiteindelijk werd aangemeerd in een jetset-haven aan de Rivièra, bleek uit de rokerige nachtclubsfeer in trage liedjes met nostalgisch geluid.

Maar hoe combineer je de agressie van ‘Pretty Visitors’ met het languissante ‘Body Paint’? En hoe combineert een zanger zijn in falsetstem gecroonde, volwassen verlangens met de staccato furie van het adolescente karakter?

Turner kan schakelen tussen de verschillende persoonlijkheden, niet omdat hij acteert, maar omdat hij de achterliggende ervaring werkelijk doorvoelt

Decadent decor

Om hun oeuvre recht te doen, moet Alex Turner vocaal reizen langs de verschillende uitingsvormen die hij de afgelopen decennia liet horen. Dat doet hij geweldig. Soepel glijdt hij van heden naar verleden en weer terug. Zo klonk het heden betoverend in openingsnummer ‘Sculptures of Anything Goes’ van het laatste album The Car (2022): smachtend smeerde hij zijn zangstem uit over een decadent decor waarin violen en pruttelende beats samen een jaren zeventig- sfeer oproepen, hier nog intenser dan op het album.

Even makkelijk is hij de ongeduldige tiener die provinciestad Sheffield is ontgroeid, in liedjes als ‘Teddy Picker’, ‘View From The Afternoon’, en, in de toegift, ‘I Bet You Look Good On The Dancefloor’. Turner kan schakelen tussen de verschillende persoonlijkheden, niet omdat hij acteert, maar omdat hij de achterliggende ervaring werkelijk doorvoelt.

Ondertussen ziet hij eruit als een playboy, met een zonnebril (op en af), quasi-nonchalant, geföhnd haar en halfopenstaande blouse. Ook met deze John Travolta-look (ten tijde van Saturday Night Fever) kan hij fulmineren en driftig heen en weer banjeren, virtuoos spelen op zijn 12-snarige gitaar en op piano.

Arctic Monkeys in de Ziggo Dome Foto Andreas Terlaak

De versmelting van heden en verleden bleek vooral bij het nummer ‘Cornerstone’, van Humbug (2009), dat ooit in de woestijn werd opgenomen en geproduceerd door Josh Homme. Het destijds snelle liedje kreeg hier een tragere uitvoering, in de elegante stijl van The Car.

In een ruime opstelling, aangevuld door drie extra muzikanten, creëerden Arctic Monkeys bij elk lied een ondertoon van muzikale opwinding. Van alle albums werden nummers gespeeld (de meeste van AM , uit 2013), en ze sloten af met het onlangs door een jong publiek op TikTok herontdekte ‘505’, uit 2007. Opvallend was de gitaarsolo aan het uitgesponnen eind van ‘Body Paint’, waarin Jamie Cook een mooie, conversationele toon liet horen die deed denken aan die van George Harrison.

Arctic Monkeys hoort inmiddels in de categorie van ‘klassieke Britse bands’, een categorie met een kleine aanwas. Hoort Editors erbij? Muse? Waarschijnlijk niet. Arctic Monkeys heeft een voorsprong op anderen dankzij hun gestage ontwikkeling, en juist doordat er gestruikeld mag worden. Het optreden op het recentste Lowlands-festival werd niet door iedereen enthousiast ontvangen; de muzikale wending op het album Tranquility Base Hotel & Casino (2018) klonk destijds geforceerd. Maar juist uit die aanzet ontstond een nieuwe toekomst, zonder dat het verleden werd vergeten.

https://www.youtube.com/watch?v=-b2Kwd95HIs