Zorgen over veiligheid kerncentrale Zaporizja

De kerncentrale bij Zaporizja in Zuid-Oekraïne is donderdag afgesloten van het nationale stroomnet, voor het eerst sinds de bouw van de grootste kerncentrale van Europa. De Oekraïense beheerder Energoatom ging hiertoe over omdat de stroomtoevoer te onzeker was. Elektriciteit is cruciaal voor de koeling van de reactoren. Drie van de vier hoogspanningsleidingen naar de kerncentrale waren al eerder beschadigd door beschietingen van het Russische leger. De vierde leiding raakte donderdag beschadigd door brand. Volgens Energoatom wordt er gewerkt aan herstel van de stroomtoevoer. Tot die tijd komt de stroom van generatoren.

De kerncentrale ligt op een kwetsbare locatie aan het front. Het gebied is in handen van het Russische leger, maar in de centrale zelf werkt Oekraïens personeel. Internationaal bestaat grote bezorgdheid over een mogelijke nucleaire ramp omdat de veiligheid van de kerncentrale onder druk staat. Radioactieve deeltjes kunnen worden verspreid over een gebied dat veel groter is dan Zuid-Oekraïne. De VS willen dat Rusland zich terugtrekt rond de centrale en het beheer volledig overdraagt aan Oekraïne. Oekraïne roept al langer op tot een gedemilitariseerde zone rond de centrale. Rusland weigert dat. De Veiligheidsraad van de VN en wereldleiders streven naar snelle inspectie door het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA). Directeur Rafael Grossi zei donderdag tegen France24 dat hij een bezoek van inspecteurs „binnen enkele dagen” mogelijk acht.

Doema beschuldigt Oekraïne

Het Russische parlement heeft donderdag in een unaniem aangenomen verklaring Oekraïne beschuldigd van het bestoken van de kerncentrale. De Doema eist „het onmiddellijke staken van de beschietingen” om een „enorme catastrofe op het Europese continent” te voorkomen. Oekraïne beschuldigt juist Rusland ervan beschietingen op de centrale uit te voeren en zo de veiligheid in gevaar te brengen.

Het enorme complex in Enerhodar werd kort na de Russische invasie op 24 februari het toneel van gevechten tussen Russische en Oekraïense troepen, waarbij verschillende gebouwen schade opliepen. De centrale is sindsdien bezet door Russische militairen. In de afgelopen weken is het complex verschillende malen onder artillerievuur komen te liggen, waarbij ook cruciale infrastructuur werd beschadigd.

De Russische Doema wijst de beschuldigende vinger naar Oekraïne en naar het Westen. In een toelichting op de verklaring van donderdag zei Vjatsjeslav Makarov, vice-fractievoorzitter van regeringspartij Verenigd Rusland, dat Oekraïense militairen de kerncentrale beschieten met wapens die worden geleverd door NAVO-landen. „De VS en Engeland moeten begrijpen dat als ze niet stoppen met het leveren van artillerie en raketten aan de Oekraïense militairen die roekeloos een nucleair object beschieten, dat dit zal leiden tot de grootste ramp van de eenentwintigste eeuw”, zo zei Makarov.