Vrouwen en lhbt’ers in Italië vrezen voor ‘orbánisering’ als radicaal-rechts aan de macht komt

Een varkentje is een heikel onderwerp geworden tijdens de Italiaanse verkiezingscampagne. In een recente aflevering van Peppa Pig, een populaire Britse tekenfilm voor kleuters, duikt een personage op met twee moeders. „Mijn ene mama is arts en mijn andere mama kookt spaghetti, en dat lust ik zo graag”, zegt Penny Polar Bear.

Onaanvaardbaar, reageerde het parlementslid Federico Mollicone, en hij vroeg prompt de Italiaanse openbare omroep Rai om de uitzending te censureren. Mollicone behoort tot de radicaal-rechtse partij Broeders van Italië, die de aflevering van Peppa Pig met twee moeders als ‘genderindoctrinatie’ omschrijft. De partij leidt in de peilingen, en zondag maakt boegbeeld Giorgia Meloni een goede kans om premier te worden.

Wat is ‘genderindoctrinatie’? Volgens Fabio Rampelli (62), die als Meloni’s eerste politieke mentor wordt beschouwd, gebeuren er „hallucinante dingen op Italiaanse scholen”, zegt hij tijdens een gesprek in Rome. „Ze proberen kinderen van acht in te prenten dat ze geen jongen of meisje zijn, maar hun gender nog moeten kiezen. Propaganda met kinderen gaat te ver.” Ook partijvoorzitter en kandidaat-premier Giorgia Meloni spreekt tijdens toespraken van ‘genderideologie’ en van een ‘lhbt-lobby’.

Giacomo Galeotti (33), filosofiestudent en lid van de homorechtengroep Arcigay, spreekt geregeld op Italiaanse scholen. „Nee, ik vertel kinderen niet dat ze hun geslacht nog moeten kiezen”, zegt hij met een zucht, „en áls er al een lobby is in Italië, dan wel die van de Rooms-Katholieke Kerk.”

Rechtse en katholieke politici

Vooral op rechtse en katholieke politici oefent het Vaticaan, letterlijk en figuurlijk in het hart van Italië, een grote invloed uit. Katholieke media sturen mede het maatschappelijke debat. Als gevolg daarvan vindt de liberalisering van ethische kwesties in Italië jaren later plaats dan in de rest van West-Europa. Zo mogen mensen van hetzelfde geslacht in Italië pas sinds 2016 een ‘samenlevingscontract’ afsluiten; een homohuwelijk is er niet. Adoptie door lhbt-stellen kan niet, draagmoederschap evenmin. En euthanasie is illegaal.

Giacomo Galeotti woont in de Marken, een regio aan de Adriatische kust die sinds 2020 door Broeders van Italië wordt bestuurd. Dit jaar, vertelt hij, heeft het radicaal-rechtse regiobestuur geweigerd om de Gay Pride officieel te ondersteunen. Volgens het bestuur betrof het een ‘politiek evenement’.

Lees ook: Italianen liggen er niet wakker van als een partij met fascistische wortels zou winnen, waarom is dat?

Broeders van Italië, een partij met flinke wortels in het fascisme, heeft de mond vol van God, het vaderland en het traditionele gezin. De partij hanteert ook een fel antimigratiediscours, en partijleden ventileren erg conservatieve opvattingen over de rol van de vrouw. Dat ze bovendien de autocratische Hongaarse premier Viktor Orbán bewonderen, doet sommigen vrezen voor de ‘orbánisering’ van Italië.

Loopt het straks echt zo’n vaart? Galeotti, de lhbt-activist, vreest niet meteen dat Meloni anti-homowetten invoert. „Maar ik ben wél bang voor het sociale klimaat. Openlijk gay zijn is al niet makkelijk in Italië, en dat wordt er vast niet beter op.”

Abortus

Vrouwen zijn dan weer bezorgd dat het straks nog moeilijker wordt om abortus te plegen. Abortus is in Italië al legaal sinds 1978. Toch weigert liefst 70 procent van de Italiaanse gynaecologen op basis van gewetensbezwaren om zwangerschappen af te breken. In acht regio’s, vooral in het zuiden, schommelt dat cijfer zelfs tussen 80 en 90 procent.

Broeders van Italië omschrijft zich als pro life en Giorgia Meloni zegt vrouwen „het recht om niet te aborteren” te willen geven. Haar partij wil met fiscale prikkels het uiterst lage Italiaanse geboortecijfer opkrikken. Krijgt Italië de primeur van een vrouwelijke premier die de abortuswet op de helling zet?

Tiziana Antonucci (65), een kleine vrouw met peper-en-zoutkleurig lang haar, is al 45 jaar maatschappelijk werker in een centrum voor gezinsplanning in Ascoli Piceno, een middeleeuwse stad in de Marken, ruim tweehonderd kilometer ten noordoosten van Rome. „Makkelijk is abortus in dit land nooit geweest”, zegt Antonucci, „maar het regiobestuur zou wél de wet moeten respecteren”.

Twee jaar geleden maakte de landelijke minister van Volksgezondheid bekend dat niet alleen ziekenhuizen, maar ook centra voor gezinsplanning de abortuspil zouden mogen toedienen, en tot negen weken. Voordien mocht die pil slechts tot zeven weken worden ingenomen, waardoor ze in Italië nauwelijks werd gebruikt.

In centra voor gezinsplanning krijgen vrouwen meer psychologische ondersteuning. De abortuspil blijkt voor sommige vrouwen ook minder ingrijpend en emotioneel belastend dan een ingreep. De maatregel van de minister was ook bedoeld om de door de coronapandemie overbelaste ziekenhuizen te ontzien.

Maar de regio Marken weigerde de richtlijn te volgen. „Het is gevaarlijk als een heel jong meisje zo’n pil neemt, buiten de controle van het ziekenhuis om”, zegt Maria Lina Vitturini (54), voorzitter van de regionale gelijkekansencommissie en lid van Broeders van Italië, tijdens een gesprek. „Daarbij mag zo’n abortuspil ook niet iets banaals worden, een pilletje dat je even bij de apotheker ophaalt”, zegt ze erbij.

In het centrum voor gezinsplanning van Ascoli Piceno werkt Tiziana Antonucci al decennialang met gynaecologe Marina Fiori (66). Onder haar witte artsenschort verbergt de dokter een azuurblauwe trui en een gele broek. Gedreven en snel zegt ze dat een abortuspil in Italië nergens zomaar te krijgen is zonder medische begeleiding, „ook niet in regio’s waar ze wél in centra voor gezinsplanning wordt toegediend”.

De twee collega’s vragen zich af: worden zulke onwaarheden uit onwetendheid verspreid, of is het ideologie? Dokter Fiori is bezorgd: „Ik had nooit verwacht dat wij, Italiaanse vrouwen, die strijd uit de vorige eeuw opnieuw zouden moeten strijden.”