‘Vortex’: verdwaald in het doolhof van het geheugen

Dat de nieuwe film van Gaspar Noé (recentelijk maakte hij de tripfilms Climax en Lux aeterna) in splitscreen is gefilmd is meer dan een gimmick. Steeds is er die onverbiddelijke scheidslijn in het midden van het beeld. De hoofdpersonen kunnen elkaar niet meer bereiken. Heel soms reiken hun handen van het ene naar het andere kader naar elkaar.

Het hoogstpersoonlijke en indrukwekkende Vortex gaat over een ouder echtpaar dat in het doolhof van hun geheugen en hun Parijse appartement te maken krijgt met de gevolgen van dementie. Het speelt zich af op de aslijn die dwars tussen hoofd en hart loopt.

Lees ook een interview met regisseur Gaspar Noé over ‘Vortex’

De man is een filmmaker (gespeeld door de echte filmmaker Dario Argento) die werkt aan een boek over dromen en het onderbewuste – een thema dat zowel Argento als Noé fascineert. De vrouw (nouvelle-vagueactrice Françoise Lebrun draagt op haar gezicht de halve filmgeschiedenis mee) was psychiater en kan als gevolg van dementie en zelfmedicatie steeds minder goed zelfstandig functioneren.

Noé (1963) maakte de film nadat hij een hersenbloeding had gekregen en gedwongen werd na te denken over de kwetsbaarheid van het (eigen) brein. Niet in de minste plaats door zijn interesse en gebruik van geestverruimende middelen. Hij zet met zijn films de ‘deuren van de waarneming’ open. Ook nu weer.

De titel ‘vortex’ betekent draaikolk, maar we bevinden ons eerder in het stille oog van de orkaan. Er is verwarring en wanhoop, maar het echte drama is voorbij die beide kaders in het beeld. Verwacht geen klassieke dementiefilmscènes. Er rest ons niets anders dan de perspectieven van de beide echtelieden te reconstrueren. Empathie als ontbrekend puzzelstukje. De cameravoering gaat zelf ook regelmatig ‘over de as’, Noé verstoort de kijkrichting om de ontreddering van toeschouwer en personages te vergroten.

Bekijk een overzicht van onze recensies over film