De Hongaarse dirigent en componist Peter Eötvös is zondag op tachtigjarige leeftijd overleden. De internationaal befaamde musicus was in Nederland vooral bekend als dirigent van hedendaagse klassieke muziek bij het Radio Kamer Orkest (later de Radio Kamer Filharmonie) van 1994 tot 2013. „Ik wil duidelijk maken dat er geen ‘nieuwe’ muziek bestaat”, zei hij vlak na zijn verhuizing naar Nederland tegen NRC. „Er is alleen maar nieuwe muziek. Ook naar de zogenaamde oude muziek luisteren we met de oren van vandaag.”
Eötvös werd in 1944 geboren in het Roemeense Szekelyudvarhely, een dorp dat grotendeels wordt bewoond door Hongaren. Hij wilde op jonge leeftijd al componeren en ging voor muzieklessen naar Boedapest en Keulen. In die laatste stad wist hij aan een baantje als kopiist bij componist Karlheinz Stockhausen te komen. Toen die ontdekte dat Eötvös ook piano speelde, mocht hij meespelen in diens vermaarde Stockhausen Ensemble.
Bij dit ensemble dirigeerde hij uiteindelijk zelfs de wereldpremière van twee delen uit Stockhausens gigantische operacyclus Licht. In 1979 nam Eötvös ook het door Pierre Boulez opgerichte Parijse Ensemble InterContemporain over. Later hielp hij zelf jonge componisten en dirigenten met zijn International Eötvös Institute, dat hij in 1991 opzette, en de Eötvös Contemporary Music Foundation in 2004.
In Eötvös’ ruime compositie-oeuvre met veel elektronische muziek staan niet minder dan dertien opera’s. Hij componeerde non-tonale muziek met een grote dramaturgische kracht vol grote ideeën en gebaren. Zijn laatste opera, Valuska, ging afgelopen december in première in Boedapest. In Nederland voerde het Concertgebouworkest deze eeuw meerdere nieuwe werken van Eötvös uit, vaak onder leiding van de componist zelf. NRC gaf in 2017 een maximale waardering voor zijn Multiversum.
Eötvös overleed in Boedapest. Hij was al een tijd ziek.
Lees ook De recensie van ‘Multiversum’ van Peter Eötvös
Met medewerking van Joep Stapel.
