In Groot-Brittannië hebben parlementariërs „gewoon toegegeven dat ze anders zijn gaan stemmen” omdat ze in en rond het Lagerhuis bedreigd werden, zei Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma dinsdag, nadat de politie een groep pro-Palestijnse demonstranten uit het Kamergebouw had verwijderd. Bosma bedoelde specifiek de stemmingen over het conflict tussen Israël en Hamas en het geweld in de Gazastrook, zei hij ook nog. Maar klopt dit ook?
Lagerhuisleden hebben nergens publiekelijk toegegeven dat ze anders hebben gestemd onder druk van demonstranten. Wat wel is gebeurd, twee weken geleden: Lagerhuisvoorzitter Lindsay Hoyle probeerde een stemmingsprocedure anders te organiseren omdat Lagerhuisleden bedreigd worden over hun standpunt over Gaza. Daar verwees Bosma mogelijk naar, ook omdat hij zei dat er in het Verenigd Koninkrijk was „ingegrepen in de parlementaire democratie”.
In dat debat over een staakt-het-vuren in Gaza wilde Hoyle een tekst van oppositiepartij Labour ter stemming voorleggen, omdat hij wist hoezeer Labour-leden onder druk staan om fanatieker voor een staakt-het-vuren te pleiten. Hij wilde hen de gelegenheid geven voor hun eigen tekst te stemmen. Alleen was dat tegen de parlementaire mores van het type debat dat op dat moment aan de orde was. Het Lagerhuis stond op zijn kop en Hoyle gaf toe dat hij een fout had gemaakt. Hij had het alleen gedaan omdat hij had gehoord wat voor vreselijke dreigementen de Lagerhuisleden krijgen, zei hij.
Politieke moorden
In Londen, vlak voor het parlement in Westminster, zijn haast dagelijks demonstraties over het aanhoudende geweld in Gaza en die verlopen overwegend vreedzaam. Tegelijk worden de bedreigingen intenser en heftiger van aard. Voor het huis van Conservatief Lagerhuislid Tobias Ellwood stonden bijvoorbeeld half februari ineens tientallen pro-Palestijnse demonstranten, die hem ervan beschuldigden „medeplichtig aan genocide” te zijn. En zijn partijgenoot Mike Freer kondigde aan dat hij zich niet herkiesbaar stelt bij de volgende verkiezingen, nadat zijn kantoor in zijn kiesdistrict in december in brand werd gestoken. Hij kreeg geregeld doodsbedreigingen, maar de brandstichting was de druppel, zei hij tegen de BBC.
Ook los van Gaza doen Lagerhuisleden – van alle partijen – hun werk al jaren onder grote druk. Twee vrij recente politieke moorden hangen als donkere dreiging boven hun hoofden. In 2016 werd Jo Cox (Labour) vermoord door een rechtse extremist en in 2021 stak een fanatieke islamist David Amess (Conservatieven) dood. Voorzitter Lindsay Hoyle verwees hier ook naar in zijn verdediging. Hij zei dat hij niet wil meemaken „de telefoon aan te nemen en horen dat er een vriend is vermoord”.
David Amess werd doodgestoken tijdens zijn inloopspreekuur, zoals zoveel Lagerhuisleden dat hebben – door het districtensysteem in het Verenigd Koninkrijk hebben ze een directere band met hun kiezers dan Tweede Kamerleden. Sinds de moord kondigen ze niet meer publiekelijk aan waar en wanneer ze hun spreekuur houden, maar moeten geïnteresseerden zich aanmelden, wat de drempel om langs te komen voor goedbedoelende kiezers verhoogt.
Extra beveiliging
Vorige week maakte premier Rishi Sunak (Conservatieven) bekend dat de regering extra geld uittrekt voor de beveiliging van parlementariërs, ongeveer 31 miljoen pond (36,2 miljoen euro). Ze zouden er extra privébeveiliging van kunnen betalen en elk Lagerhuislid moet een eigen contactpersoon bij de politie krijgen. Hoe dan ook regelden veel parlementariërs al politie bij hun inloopspreekuren. Onderling spreken ze over het dragen van kogelwerende vesten en het installeren van safe rooms thuis. „Niemand zou over een safe room moeten nadenken alleen omdat ze hun gemeenschap willen dienen”, zei een Lagerhuislid anoniem tegen persbureau Reuters.
Intussen heeft de toestand in Gaza steeds nieuwe gevolgen voor de binnenlandse Britse politiek. Vorige week won George Galloway, een onruststoker die in 2003 uit de Labour-partij werd gezet en daarna als onafhankelijk parlementariër verder ging, tussentijdse verkiezingen in het kiesdistrict Rochdale. Hij is uitgesproken pro-Palestijns en zei dat Labour-leider Keir Starmer „een hoge prijs gaat betalen voor het mogelijk maken en aanmoedigen van de catastrofe in Gaza”.
Galloways terugkeer in het Lagerhuis was, samen met alle aandacht voor de veiligheid van Lagerhuisleiden, voor premier Sunak zelfs aanleiding om een toespraak voor zijn ambtswoning te houden tegen extremisme van beide kanten, een uitzonderlijke stap voor premiers. Volgens Sunak was Galloways winst „buitengewoon alarmerend”. „Lagerhuisleden voelen zich niet langer veilig in hun eigen huizen”, zei hij ook en hij waarschuwde dat gewone demonstranten hun protestmarsen niet moeten „laten kapen door extremisten”. Voor het eerst in maanden viel oppositieleider Starmer hem naderhand niet publiekelijk af.
