Volgens de Chinese overheid is het ergste alweer achter de rug

In Beijing is de kou uit de lucht, het is ook niet meer zo akelig stil op straat. Soms is de sfeer zelfs bijna feestelijk: veel mensen zijn hersteld van hun eerste coronabesmetting. Ze voelen zich minder kwetsbaar en een stuk vrijer. Kinderen schaatsen op een bevroren riviertje, er staan weer files, restaurants zijn open en ze zitten vaak behoorlijk vol.

Lees ook Zonder zero-Covid is er in China geen houden meer aan

Zo kan het lijken alsof China vrijwel moeiteloos door de eerste coronagolf heen is gegleden. Dat is zoals de overheid voorspelde dat er zou gebeuren toen het een draai van 180 graden maakte en het zerocovidbeleid op 7 december losliet.

Maar zo is het niet gegaan, hoe graag de overheid ook beweert van wel. Kan Quancheng, hoofd van de gezondheidscommissie van de Centraal-Chinese provincie Henan, zei maandag op een persconferentie dat bijna 90 procent van de bevolking van Henan op 6 januari inmiddels met corona was besmet. Dan gaat het meteen om enorme aantallen: zo’n 88,5 miljoen mensen. Hij wilde daarmee aangeven dat het ergste inmiddels achter de rug is: er zouden zich minder mensen bij koortsklinieken melden. De piek van de golf lag volgens hem op 19 december.

Crematoria overbelast

Met zulke hoge aantallen besmettingen precies een maand nadat China het zerocovidbeleid losliet, moeten ziekenhuizen en crematoria wel overbelast zijn. China laat daar geen officiële cijfers over los, maar The Washington Post komt op basis van satellietbeelden en gesprekken tot de conclusie dat het in december en januari ongekend druk was bij de crematoria in grote steden als Beijing, Chengdu en Kunming. De krant is niet de enige, en filmpjes van lange wachtrijen en van lichamen in gele zakken die wachten op crematie overspoelden het internet in december.

Toch stierven er volgens de overheid nauwelijks mensen: nooit meer dan zo’n vijf per dag. China hanteert een strikte definitie waarbij alleen mensen die sterven aan luchtwegaandoeningen worden meegeteld, maar zelfs dan zou je op hogere aantallen uitkomen.

Het Britse medisch modelleerbedrijf Airfinity stelde eind december dat per dag vermoedelijk zo’n negenduizend mensen in China sterven aan corona. Airfinity verwacht de eerste piek op 13 januari, met 3,7 miljoen nieuwe besmettingen op één dag.

Chinees Nieuwjaar

Chinezen zijn inmiddels ook op grote schaal aan het reizen geslagen voor Chinees Nieuwjaar, dat dit jaar op 22 januari valt. Dan worden er 2,1 miljard reisbewegingen voorspeld, het dubbele aantal van vorig jaar. De verwachting is dat de ziekte zich dan verder zal verspreiden naar de armere en meer achtergebleven delen van China, waar de gezondheidszorg zwak is.

Lees ook Koortsremmers zijn in de apotheken van Jinghong nergens te krijgen

Het aantal dodelijke slachtoffers is vermoedelijk extra hoog omdat China naliet zich voldoende voor te bereiden op de beleidswijziging van 7 december. Er ontstond vrijwel meteen een tekort aan alles: IC-bedden, medisch personeel en ziekenhuisbedden, specifieke medicijnen tegen corona maar ook aan gewone koortswerende middelen en aan zelftests.

Volgens de Hongkongse krant South China Morning Post komt dat doordat de overheid eigenlijk van plan was om pas na het Volkscongres, dat in maart plaatsvindt, geleidelijk van koers te veranderen. Dan zou het weer gunstiger zijn, ouderen zouden beter zijn ingeënt en alle nieuwe benoemingen binnen de overheid zouden zijn afgerond.

Koerswijziging

Maar volgens de krant was er geen houden meer aan, en werd president Xi Jinping min of meer door de omstandigheden gedwongen al in december van koers te veranderen. Het aantal besmettingen nam ondanks alle strenge maatregelen alleen maar toe, de economie verkeerde in ongekend slechte staat. Plaatselijke overheden hadden soms niet eens meer het geld om voor quarantainefaciliteiten en tests te betalen. En er waren de voor China ongekende protesten tegen het zerocovidbeleid.

Volgens de Chinese overheid zit het heel anders. Die stelt dat alle maatregelen en alle beleidswijzigingen steeds weloverwogen en op wetenschappelijke gronden zijn genomen; wie dat in twijfel durft te trekken doet dat alleen maar om China in een kwaad daglicht te stellen. Maar, zo zei een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken dinsdag: „Tegenover wat China bereikt heeft in preventie en beheersing staat elke politieke manipulatie machteloos.”

Reisbeperkingen

China ziet de reisbeperkingen die sommige landen aan reizigers uit China hebben opgelegd dan ook als onwetenschappelijk, politiek gemotiveerd en discriminerend. Dinsdag besloot de overheid om in reactie op Koreaanse en Japanse reisbeperkingen voorlopig geen reisvisa meer te verstrekken aan burgers uit die landen.

Lees ook ‘Onfeilbare’ Xi Jinping zal nooit zijn fout toegeven

China, dat zelf bijna drie jaar lang vrijwel volledig op slot ging voor buitenlandse bezoekers, zegt dat het altijd transparant is geweest over de coronasituatie in het land, en dat er geen reden is aan de correctheid van China’s informatievoorziening aan bijvoorbeeld de WHO te twijfelen. Alleen bezoekers uit China weigeren zou onwetenschappelijk zijn, zeker omdat er volgens China geen nieuwe varianten van het virus in het land rondwaren.

Als bijvoorbeeld buitenlandse media iets anders schrijven, is dat vanuit politieke motieven en met de bedoeling om „een China te besmeuren dat belangrijke bijdragen heeft geleverd aan de wereldwijde strijd tegen de pandemie.” Zoiets is „respectloos tegenover de feiten, respectloos tegenover de wetenschap en onverantwoord als je kijkt naar de geschiedenis”, zo stond op 6 januari in een lang commentaar in het Volksdagblad, de spreekbuis van de Communistische Partij van China (CPC).