Superster Anne Imhof in het Stedelijk: overgestileerd, larmoyant en pathetisch

Bachs ‘Erbarme dich’

In Imhofs labyrinth is het donker, met een rossige verlichting, een elektronisch gedreun zingt rond door speakers die aan een geluidsrail zijn bevestigd. In kleine tussenruimten zijn geïsoleerde graffitifragmenten en andere objecten, zoals een motorfiets, helmen en tekeningen van de hand van Imhof, geëxposeerd. Door dit alles heen doemt de figuur van Eliza Douglas steeds weer op, in verschillende video’s. De tentoonstelling oogt als een driedimensionale videogame, waarin Douglas als avatar de hoofdrol speelt. Maar dan met dit belangrijke verschil dat Imhofs game niet interactief is, er rest de bezoeker niets anders dan passief door het parcours te dwalen.

Het lijkt erop dat Imhof nu al vermangeld wordt door de belangen van enkele machtige, commerciële spelers in de kunstwereld

Eerder was dit anders. Tot 2021 ensceneerde Imhof in haar installaties indrukwekkende live performances, waarbij tientallen dansers, musici en acteurs zich als levende sculpturen mengden onder het publiek. In het Stedelijk is de live performance vervangen door film. Dit werkt echter helemaal niet: het is allemaal overgestileerd, te bedacht. Dit wordt nog verergerd door het onophoudelijk herhaalde, galmende ‘Erbarme Dich’ van Bach bij een film van paarden die in slow motion en met wapperende manen door de sneeuw rennen, verdoemd in een apocalyptische wereld. De camera zoemt in op vochtige paardenogen. Het is larmoyant en pathetisch.

Op geen enkele manier komt deze installatie in de buurt van het niveau van Imhofs eerdere werk. Misschien was de tijdsdruk te hoog en is het maken van de tentoonstelling productiewerk geworden.

Commerciële spelers

Opmerkelijk is ook dat de expositie mogelijk is gemaakt door de Nederlandse Hartwig Foundation, met Beatrix Ruf als bestuurslid. Ruf, die een paar geleden als directeur van het Stedelijk opstapte na vragen over belangenverstrengeling, is nu dus via de Hartwig Foundation opnieuw als curator actief in het Stedelijk. Ook staat de samenwerking met invloedrijke galeries Buchholz en Sprüth Magers overal in de tentoonstelling prominent vermeld. Het lijkt erop dat Imhof, van wie de carrière pas sinds zo’n zeven jaar op gang is gekomen, nu al vermangeld wordt tussen door de belangen van enkele machtige, commerciële spelers in de kunstwereld.

Imhof houdt in de beschermde omgeving van haar atelier een schilder- en tekenpraktijk in stand. Haar fijne potloodtekeningen zijn bijzonder, ze doen denken aan het vroeg twintigste-eeuwse werk van Käthe Kollwitz en van Ernst Barlach, kunstenaars die het menselijk lijden in de Eerste Wereldoorlog verbeeldden. De tekeningen laten zien dat Imhof wel degelijk iets te melden heeft. In een interview met tentoonstellingsmaker Hans Ulrich Obrist, te vinden op internet, beschrijft Imhof haar grote wens van dit moment. Zij is gegrepen door het klassieke thema van de Dodendans (Middeleeuwse dans vol extase, waarbij de mensen vaak buiten zinnen raakten) en zou een levensgrote, hedendaagse Dodendans willen tekenen.

Daarmee zou ze een tour willen maken, buiten het kunstcircuit en buiten alle kunstplekken om, zonder kunsttransporten en al „die zware kunstwereld-dingen”. Imhof zou de kunstwereld willen verlaten om in „een echte ruimte’, „een ruimte zonder deuren” het kunstwerk vrij te laten bewegen, als een soort festival waarbij het werk contact kan maken met een ander publiek. Het is te hopen dat Imhof de kans krijgt om haar wens waar te maken.

Bekijk een overzicht van onze recensies over beeldende kunst