N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Alpineskiën Mohammad Arif Khan is bij de Winterspelen de enige Indiër. „Wij hebben de Himalaya.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data81706179-43a168.jpg)
Foto Tauseef Mustafa/AFP
Wat is er nodig voor kwalificatie op de olympische reuzenslalom? Leg de vraag voor aan alpineskiër Mohammad Arif Khan, en hij steekt vijf vingers omhoog. „In 2018 had ik vier goede races: in Turkije, Bulgarije, Noorwegen en Zweden. Maar voor de laatste wedstrijd, in Zwitserland, kwam ik geld tekort. Anderhalve lakh Indiase roepies. In de voorbereidingen had ik al veel geld geleend van vrienden en familie. Dat laatste bedrag kreeg ik gewoon niet bij elkaar.”
De skiër uit Kashmir miste honderdvijftigduizend roepies, ruim 1.700 euro, en kon de reis niet betalen. Hij verscheen nooit aan de start in Zwitserland en kon daardoor deelname aan de alpinenummers op de Winterspelen van Pyeonchang vergeten. Hij zette vrijwel direct een crowdfundingactie op voor de volgende vier jaar. Ditmaal had hij meer geluk: in China skiet Mohammad Arif Khan (31) de olympische reuzenslalom. Hij kwalificeerde zich ook voor de slalom en is daarmee de eerste Indiër die zich kwalificeerde voor twee disciplines op de Winterspelen. Hij is dit jaar de enige deelnemer namens India.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/01/logoolympischespelenrgbblauw.jpg)
Het volledige programma van de Olympische Winterspelen
Hij glundert ervan tijdens een videogesprek, begin januari. „Ik mag voor ruim één miljard mensen de enige sporter zijn, een grote eer. Er is druk, maar ik hoop vooral dat mijn deelname anderen zal inspireren.” De topdertig is bij beide wedstrijden haalbaar, schat de alpineskiër in tijdens een officieel persmoment met de Indiase en internationale pers, eind vorige maand.
Khan was vier toen zijn vader hem meenam, van hun dorp in de Indiase regio Jammu en Kashmir naar de piste bij Gulmarg, een bekende skibestemming, een van de hoogste ter wereld. Vader Yaseen runt er een wintersportwinkel voor de Europese toeristen die tijdens de hevige winters naar de afgelegen regio trekken.
Sneeuwsporten zijn niet onbekend in het noorden van India. Maar wintersporters kunnen op weinig overheidssteun rekenen: uitgebreide infrastructuur en geld ontbreken. Een nationale federatie voor skiën en snowboarden wordt geplaagd door bestuurlijke problemen en reorganisaties. Bij de Zomerspelen kunnen de hockeyers nog op enthousiasme rekenen, naar de olympische wintervariant stuurde het land in de geschiedenis in totaal vijftien sporters.
Arif Khan vangt nog geregeld verbaasde blikken als hij zich aan de start van een internationale wedstrijd meldt. „Mensen denken bij India niet aan skiën. Maar wij hebben de Himalaya. Kashmir hoort bij de bergen, en de bergen horen bij ons.”
Door het gebrek aan organisatie in India werd Khans talent een familie-aangelegenheid. De skiwinkel moest een gezin van zes voorzien, maar de spullen die vader Yaseen verhuurde, kwamen natuurlijk van pas. Lang en vaak genoeg op niveau trainen zat er in Kashmir voor Khan echter niet in: niet alleen schortte het aan pistes, onderhoud en andere faciliteiten, maar de regio vormt al decennia het decor van conflict. Claims op het grondgebied van Kashmir leidden tot drie oorlogen tussen India en buurland Pakistan, en in de regio zelf vechten militante groeperingen sinds Khans jeugd om onafhankelijkheid. In augustus 2019 werd de speciale status die de Indiase deelstaat sinds de onafhankelijkheid genoot, per decreet door de centrale regering ingetrokken.
De toeristen aan wie Khan zich als kind kon vergapen, waren avontuurlijke types. Van trainers en andere experts kon moeilijk worden verwacht dat zij op regelmatige basis naar de gemilitariseerde regio zouden reizen. Khan moest naar de Europese wintersportgebieden om internationaal mee te kunnen. „In het begin leek het wel alsof ik een andere sport beoefende”, herinnert hij zich. „Alles was anders. De uitrusting van de andere sporters, de manier waarop ze trainden, wat ze aten, de artsen en managers die zich met hen bemoeiden.”
Klassiek chalet
Het videogesprek met NRC voert hij vanuit Oostenrijk, waar hij samen met enkele internationale skiërs een ‘teamhuis’ huurt voor de laatste olympische voorbereidingen. Op het beeldscherm zijn achter hem de houten sierbalken van een klassiek chalet te herkennen. Hier geldt een strak schema: in de vroege ochtenden skiet Khan zo’n zes uur, ’s middags is het tijd voor video-analyses en studeert hij minutieus op techniek.
Inmiddels is de „professionaliseringsslag” geslaagd, stelt de Indiër. „Voor mijzelf, in ieder geval.” Het nieuws van zijn olympische kwalificatie leidde tot financiering uit een topsportfonds van de overheid; de laatste maand van de voorbereiding komt hij niets tekort, net als tijdens de reis naar Beijing. Eerder deed ook de regionale overheid van Jammu en Kashmir een bijdrage, en de Indiase multinational JSW Group is zijn sponsor. Het conglomeraat ziet in India een ongetapte bron van sportsucces – tot de stal van JSW behoort ook de speerwerper Neeraj Chopra. Hij werd na zijn gouden medaille bij de Zomerspelen van Tokio, als eerste Indiase atleet ooit, een ster in eigen land.
„Financieel zit het goed voor deze Winterspelen, voor mijn eigen deelname”, zegt Khan. Hij kan niet ontkennen dat het een opluchting is. „Het zou andersom moeten zijn. Sporters hebben geld en steun nodig om zich te ontwikkelen.” Nu weet de slalommer voor een paar dagen de aandacht van een miljoenenpubliek op zich gericht. Na zijn kwalificatie trokken hordes nationale media naar de wintersporthut in Gulmarg.
Voor vertrek naar Beijing stond voor Khan nog één bezoek gepland aan de Himalaya en zijn familie. „Iedereen die dicht bij mij staat, heeft mij gesteund. Mijn verloofde stemde zelfs in ons huwelijk uit te stellen. Maar zolang de Spelen in zicht waren, kon ik niet blijven in Kashmir, waar ik van skiën ben gaan houden. Ik wil mijn landgenoten laten zien hoe ver je daarmee kunt komen.”
