Een profvoetballer is handelswaar, weet Manfred Ugalde sinds zijn achttiende verjaardag. In de zomer van 2020 tekende de aanvaller uit Costa Rica een contract bij de City Football Group, die hem direct stalde bij de Belgische dochterclub SK Lommel. Een seizoen later werd hij alweer verhuurd aan FC Twente. De Nederlandse Eredivisieclub kocht hem afgelopen zomer voor een geschatte 4 miljoen euro van het Engelse voetbalconglomeraat. Nu, nauwelijks een half jaar later, lonkt de volgende stap: een transfer naar Moskou.
Spartak wil Ugalde hebben, melden media in binnen- en buitenland. De jonge aanvaller zou de voor hem lucratieve transfer wel zien zitten. De Russische topclub – sinds 2021 de werkgever van Quincy Promes, die in juni door de Nederlandse rechter werd veroordeeld tot achttien maanden cel voor het neersteken van zijn neef en tegen wie nu negen jaar cel is geëist vanwege cocaïnehandel – is bovendien bereid flink voor de spits te betalen. Bedragen van meer dan 10 miljoen euro zingen rond, geld dat FC Twente goed kan gebruiken.
Sportief is een winters vertrek van een belangrijke speler een flink verlies. Tegelijkertijd stelt de belangstelling van Spartak de nummer drie van de Eredivisie voor de vraag of een deze miljoenendeal juridisch en moreel te verantwoorden is, nu Rusland oorlog voert in Oekraïne en veel Russische bedrijven en hun eigenaren op westerse sanctielijsten staan.
Financiële complicaties
FC Twente is zeker niet de eerste Europese club die met dit dilemma te maken heeft. Afgelopen zomer blokkeerde de raad van commissarissen van Ajax de wens van toenmalig technisch directeur Sven Mislintat om middenvelder Eduard Spertsyan van het Russische FK Krasnodar te kopen. Andere clubs hebben minder bezwaren. Sinds de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022 deden 38 Europese voetbalclubs transferzaken met Rusland, schreef het journalistieke platform Follow the Money afgelopen december. Zo kocht PSV Guus Til voor 3 miljoen euro van Spartak Moskou en betaalde NEC een paar ton aan Nizjni Novgorod om Lars Olden Larsen over te nemen.
De transfer van Til laat zien welke complicaties kunnen optreden bij zo’n Russische transfer. Rabobank weigerde een betaling van PSV aan Spartak te voldoen, waarna het geld tijdelijk werd gestald op een derdenrekening van voetbalbond KNVB. Daarmee hebben PSV en de KNVB mogelijk Europese sanctiewetgeving overtreden, aldus Follow the Money, omdat die verbiedt om meer dan 100.000 euro als deposito aan te houden voor iets of iemand in Rusland.
De praktische afhandeling van de transfer moet tot in detail met betrokken banken worden voorbereid, erkent Yvo Amar, advocaat gespecialiseerd in sanctierecht. Maar Amar ziet geen juridische bezwaren tegen de verkoop van Ugalde aan Spartak Moskou. De club is eigendom van oliemaatschappij Lukoil, dat niet op de sanctielijst van de EU staat. „Ze moeten goed controleren wie er allemaal bij de transfer betrokken zijn. Dan is het risico echt wel te overzien”, zegt Amar. „En Lukoil is een bekend bedrijf, waarvan duidelijk is wie erachter zit.”
Ethische bezwaren
Toch zijn er, juist vanwege eigenaar Lukoil, wel ethische vraagtekens te zetten bij een miljoenentransfer van Twente-spits Ugalde naar Spartak. Het grote oliebedrijf en zijn voormalig directeur Vagit Alekperov staan namelijk op respectievelijk Amerikaanse en Britse sanctielijsten. Waarom de EU een andere afweging maakt, terwijl branchegenoten als Rosneft wel zijn gesanctioneerd, is niet helemaal duidelijk.
Lukoil heeft het imago kritisch te zijn op de oorlog in Oekraïne. Maar energiemarktexpert Adnan Vatansever, verbonden aan het Ruslandinstituut van King’s College in Londen, vermoedt dat vooral lobbyisten van Lukoil in Brussel een belangrijke rol spelen.
„Lukoil is al langer actief in de Europese oliesector dan zijn sectorgenoten en heeft op meer plekken bezittingen, waardoor het bedrijf een uitgebreid netwerk heeft kunnen ontwikkelen. Maar het bedrijf vormt een van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor de Russische begroting, die indirect (al dan niet enthousiast) bijdraagt aan de oorlogsinspanningen van Poetin”, schrijft Vatansever in een e-mail.
FC Twente wilde woensdag niets over de kwestie loslaten. „Wacht even rustig af wat er gaat gebeuren”, was het advies van technisch adviseur Jan Streuer.
