N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Internationale betrekkingen Met een 42-pagina’s tellend nieuw buitenlandbeleid neemt Rusland zich voor „anti-Russische activiteiten” wereldwijd te bestrijden.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/04/data98772867-b11180.jpg)
Rusland gaat vol inzetten op het bestrijden van de „Amerikaanse dominantie” in de wereld en van „anti-Russische activiteiten” door buitenlandse staten. Daarbij zal het waar nodig het leger inzetten ter „afschrikking en voorkoming” van agressie tegen zichzelf en zijn bondgenoten. Overigens neemt Rusland vanaf dit weekend een maand lang het voorzitterschap op zich van de VN-Veiligheidsraad.
De dreigende woorden vormen de kern van het nieuwe, 42-pagina’s en 76-punten tellende buitenlandbeleid, dat de Russische president Vladimir Poetin vrijdag tijdens een zitting van zijn eigen Veiligheidsraad goedkeurde. Het document omschrijft Rusland als „een van de centra van de wereldontwikkeling” en een „enorme Euraziatische en Euro-Pacifische macht”, die „een unieke rol speelt” bij de handhaving van het machtsevenwicht in de wereld en het waarborgen van de „vreedzame ontwikkeling van de mensheid.” Ook stelt het document dat Rusland zijn buitenlandbeleid voortaan zal laten afhangen van de manier waarop het door andere staten wordt bejegend.
Spionagezaak
De presentatie van het document komt in een week waarin de spanningen tussen Moskou en Washington hoog oplopen. Woensdag werd de 31-jarige Amerikaanse journalist Evan Gershkovich, correspondent voor The Wall Street Journal, door de Russische geheime dienst FSB in Jekaterinburg gearresteerd op verdenking van spionage namens de VS.
Gershkovich, in de VS geboren kind van Russische ouders, was vanaf 2017 werkzaam in Rusland voor verschillende media. Hij zou in Jekaterinburg onderzoek hebben gedaan naar het Russische huurlingenleger Wagner. Volgens nieuwssite Meduza had de journalist eveneens de naburige stad Nizjni Tagil bezocht, waar een defensiecomplex is gevestigd. In een verklaring schreef de FSB dat Gershkovich op „instructie van de Amerikaanse overheid staatsgeheime informatie verzamelde over de activiteiten van het Russische militair-industriële complex.”
Donderdag werd Gershkovich overgebracht naar Moskou en voorgeleid in de rechtbank van Lefortovo, waar hij verklaarde onschuldig te zijn. Op last van de rechtbank blijft hij tenminste twee maanden in voorarrest.
Journalisten intimideren
Hoewel er nog veel onduidelijk is, lijkt Rusland met de arrestatie zowel de Amerikaanse regering als westerse correspondenten in Moskou onder druk te willen zetten. Het feit dat Poetins perschef Dmitri Peskov donderdag verklaarde dat Gershkovich „op heterdaad” was betrapt, voedde speculaties dat het Kremlin toestemming zou hebben gegeven voor de arrestatie. Weinigen koesteren hoop dat Gershkovich snel vrijkomt, of dat er meer duidelijkheid zal komen over de aanklacht.
In Rusland vinden spionageprocessen plaats achter gesloten deuren, vrijspraak is zeldzaam. Mogelijk zou op termijn een uitruil kunnen plaatsvinden, zoals vorig jaar gebeurde toen de Amerikaanse basketbalster Brittney Griner werd geruild tegen de Russische wapenhandelaar Viktor Bout. De Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov zei donderdag echter dat het nog „te vroeg” is om daarover na te denken.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98767965-992827.jpg)
De VS nemen de kwestie hoog op. Een woordvoerder van het Witte Huis noemde de aanklacht donderdag „belachelijk” en „onacceptabel”. De Amerikaanse Buitenlandminister Antony Blinken veroordeelde de „voortdurende pogingen van het Kremlin om journalisten en activisten te intimideren, te onderdrukken en te straffen.” Ook in journalistieke kringen was de schok deze week groot. „Dit is een manier van het Kremlin om westerse journalisten die nog verslag uitbrengen in Rusland te intimideren”, zei Jeanne Cavelier van Reporters without Borders. Zij zei te vrezen dat Rusland verandert in een „zwart informatiegat” wanneer westerse journalisten niet meer veilig verslag kunnen doen vanuit het land.
In een brief aan de Russische ambassadeur in de Verenigde Staten, Antatoli Antonov, vroegen vrijdag meer dan dertig grote nieuwsorganisaties om de „onmiddellijke vrijlating, zonder voorwaarden” van Gershkovich. „Hij is een journalist, geen spion”, aldus de hoofdredacteuren van onder andere FT, Bloomberg, Euronieuws, AFP en NOS.
De laatste Amerikaanse journalist die door Rusland van spionage werd beschuldigd, was Nicholas Daniloff. Hij werd in 1986 kortstondig gearresteerd als reactie op de arrestatie van een Russische spion in de VS. In 2020 kreeg de voormalige Amerikaanse marinier Paul Whelan een celstraf van zestien jaar voor spionage voor de VS. Whelan, die net als Gershkovich wordt vastgehouden in de Moskouse Lefortovo-gevangenis, houdt vol onschuldig te zijn.
