Oud-topman Exxon weigert met parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen te praten

Voormalig topman van olie- en gasbedrijf ExxonMobil Joost Van Roost weigert te komen naar de parlementaire enquêtecommissie die de gaswinning in Groningen onderzoekt, zo meldt de commissie donderdagmiddag. Hij was door de commissie opgeroepen voor een verhoor. Wat de reden van zijn besluit is, is niet bekendgemaakt.

Normaal gesproken kan een parlementaire enquêtecommissie mensen die niet vrijwillig komen opdagen dwingen om naar het verhoor te komen. Dat kan echter alleen met Nederlandse staatsburgers – en Van Roost is Belg. Het lukte NRC donderdagmiddag niet om in contact te komen met Van Roost.

Lees ook: Hoe onder druk van de oliebedrijven het Groningse gas bleef stromen

Schade Groningen

Van Roost werkte vanaf de jaren tachtig voor ExxonMobil en was van 2000 tot en met 2017 topman van het bedrijf in de Benelux. De commissie wilde hem graag spreken over zijn rol in die periode. Van Roost was volgens de enquêtecommissie „hoofdverantwoordelijke van een belangrijke speler” in het gasdossier. Het beleid over de gaswinning werd bepaald in vergaderingen waarin de top van Shell, ExxonMobil, de NAM en de Nederlandse Staat bijeenkwam. Van Roost was daar bij.

Commissievoorzitter Tom van der Lee (GroenLinks) noemt het „zeer teleurstellend” dat Van Roost niet komt opdagen. „Je wilt toch heel graag de hoofdverantwoordelijke van een belangrijke speler ook zelf horen”, aldus Van der Lee. „En daarom is het zeer teleurstellend dat hij om hem moverende redenen bij een weigering blijft.” De commissievoorzitter zegt alles geprobeerd te hebben om Van Roost naar het verhoor te krijgen, maar dat hem geen middelen meer resten. „Wij vinden dat hij door ons echt gehoord zou moeten kunnen worden omdat hij een belangrijke positie had in een vrij lange en cruciale periode in de gaswinning.” Het is ongebruikelijk dat iemand weigert te getuigen voor een parlementaire enquêtecommissie.

‘Gamechanger’

Volgende week gaan de openbare verhoren van de parlementaire enquêtecommissie verder. Die spitsen zich vooral toe op de aardbeving in Huizinge van 2012, die met een kracht van 3,6 de zwaarste was die ooit in de provincie Groningen gemeten is. Dit werd in een eerder verhoor door voormalig Shell-topman Pieter Dekker een „gamechanger” genoemd.

De commissie kijkt volgende week technisch naar de beving en de hierdoor veroorzaakte schade, maar spreekt ook over de impact die dit had op de maatschappij en op het beleid over de gaswinning. Onder meer Albert Rodenboog (burgemeester van Loppersum van 2003 – 2018), Maxime Verhagen (Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en vicepremier van 2010 – 2012) en Bart van de Leemput (NAM-topman van 2009 – 2014) worden gehoord.

Een van de dingen die de enquêtecommissie naar verwachting op de langere termijn diepgravend zal onderzoeken, is de besluitvorming over de hoeveelheid gas die na de zware beving in Huizinge werd gewonnen. Die ging in de jaren erna niet omlaag maar juist fors omhoog.