Opinie | Indiase ‘koelkastmoord’ roept vooral sensatie op

Netflix had het niet beter kunnen verzinnen. Liep in New Delhi een real-life ‘Dexter’ rond? In India zijn publiek en media al een maand in de greep van een gruwelijke moordzaak. De 27-jarige Shraddha Walkar werd in oktober als vermist opgegeven, en blijkt vermoord door haar partner, Aftab Ameen Poonawala. Hij heeft bekend haar al in mei te hebben gewurgd. Enkele weken daarna hakte hij haar lichaam in stukken en dumpte het in de bossen rondom de hoofdstad.

Voorpagina’s en talkshows staan vol met de „griezelige”, „bloedstollende” en „huiveringwekkende” details uit de zaak – die inmiddels bekend staat als ‘de koelkastmoord’, omdat Poonawala daarin haar lichaam bewaarde. Verslaggevers reconstrueerden zijn handelingen op de crime scenes.

Deze sensatiebeluste verslaggeving krijgt ook kritiek. Sommige commentatoren vinden dat voorbij wordt gegaan aan eerdere signalen van huiselijk geweld in de relatie. Een vrouwenrechtenactiviste legt op de website Feminism in India uit: „De moord op Shraddha […] schijnt ook licht op het feit dat huiselijk geweld of partnergeweld op grote schaal in ons land voorkomt. Shraddha is een van de duizenden vrouwen in India die in hun dagelijks leven hiervan slachtoffer zijn.” In de nationale misdaadcijfers van het jaar 2021 is ruim een kwart van alle misdaden tegen vrouwen geregistreerd als „wreedheid door echtgenoot of zijn familieleden”.

Volgens auteurs van het platform voor mediakritiek, Newslaundry, slaan hijgerige verslaggevers echter geen acht op zulke informatie. In plaats daarvan wijzen zij beschuldigend naar het slachtoffer: ze had geen relatie moeten zoeken via een datingapp, ze had hem moeten verlaten, ze was tegen de wens van haar ouders ingegaan.

Lees ook: In India gaat het ongestraft verkrachten gewoon door

‘Love jihad’

Dat laatste is vooral een heikel punt, omdat Walkars vader publiek heeft gemaakt waarom de familie de relatie afkeurde: zij was een hindoe, hij een moslim. Sommige media presenteren Shraddha Walkar als het slachtoffer van een ‘moslim-dader’. Voor hen is Aftabs religie voldoende verklaring voor zijn geweldsdaad, zeker tegen een hindoe-vrouw. Daarmee duikt de notie van de ‘love jihad’ op in het nationale debat: de islamofobische complottheorie dat moslims in India relaties zouden aanknopen met vrouwen uit andere geloofsgemeenschappen om hen te bekeren. Van zo’n georganiseerde campagne is nooit bewijs gevonden – maar het beeld is blijven hangen.

Geen van haar vrienden die de media zochten, wist of religie frictie veroorzaakte tussen Walkar en Poonawala. Op het rechtsleunende opinieplatform OpIndia wordt niettemin beargumenteerd dat de „religieuze lens” valide is en dat hindoes die de misdaad op deze manier analyseren, „onterecht als onverdraagzaam worden afgeschilderd”. De website Scroll.In belicht de andere kant. Mensenrechtenactivisten die de maatschappelijke positie van moslims willen verbeteren in India, waarschuwen dat er een onterechte generalisatie dreigt te ontstaan doordat Poonawala’s daad en zijn geloof constant met elkaar in verband worden gebracht.

Wat nu te doen met al deze opgelaaide emoties? Columnist Urvashi Butalia schrijft in een beschouwend stuk in The Indian Express dat ze Shraddha Walkar de afgelopen dagen niet uit haar hoofd kreeg. Haar ouders hadden gelijk toen zij zich zorgen maakten – maar niet vanwege de moslimachtergrond van haar geliefde: „Alle ouders zijn bezorgd als kinderen de wereld instappen, zelfs als die al volwassen zijn.” Om die zorgen te bezweren, zouden media en politie het onrecht dat Walkar is aangedaan moeten aanpakken, niet focussen op schaamte of schande.