China neemt kleuters in Tibet bloed af voor dna-database

In Lhasa, de hoofdstad van Tibet, is systematisch bloed afgenomen van kinderen op kleuterscholen om zo ook de dna-profielen van kinderen te kunnen opnemen in databases van de Chinese politie. Dit staat in een maandag verschenen rapport van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) over het toegenomen politietoezicht op inwoners van Tibet en van Tibetaanse gemeenschappen binnen China. In een Tibetaanse gemeenschap in de westelijke provincie Qinghai is in 2020 volgens een Chinees rapport bloed afgenomen bij alle jongens van vijf jaar en ouder.

„Er is geen openbaar beschikbaar bewijs dat suggereert dat mensen kunnen weigeren om deel te nemen”, aldus HRW. Ook vond de organisatie geen informatie die erop wijst dat mensen van wie bloed wordt afgenomen, onder concrete verdenking van een misdaad staan.

Daarmee lijkt het verzamelen van genetisch materiaal van Tibetanen een extreem geval van etnisch profileren: omdat mensen een Tibetaanse etniciteit hebben of in Tibet wonen, worden ze er per definitie van verdacht een gevaar te vormen voor de stabiliteit van de Chinese samenleving. Ze worden gezien als potentieel staatsgevaarlijk. Daarom wil China hun dna alvast zo vroeg mogelijk in een database vastleggen.

Ook in andere delen van China verzamelt de politie al vanaf het begin van het vorige decennium dna, maar daar lijkt het middel minder breed ingezet te worden. Volgens HRW gaat het dan meestal om groepen die de politie als problematisch ziet, onder wie migranten, voormalige gevangenen en verdachten van misdrijven.

Wel loopt er volgens een officieel document dat HRW te zien kreeg, al sinds 2017 een programma in China waarbij dna verzameld wordt van mogelijk ruim een kwart van alle mannen in China.

In 2019 heeft de politie geïnteresseerde partijen in Tibet via een tender opgeroepen om voorstellen te doen voor de aanleg van een regionale dna-database. Een officieel Chinees rapport omschreef zo’n database als noodzakelijk „voor de instanties belast met openbare veiligheid om illegale zaken op te sporen en om effectief op te treden regen illegale en criminele elementen”, zo citeert HRW de tender voor het project.

Overheid gaat steeds verder

De Chinese overheid gaat steeds verder in het verzamelen van persoonsgegevens om de controle van de staat en de Partij over haar burgers zo groot mogelijk te maken. De overheid concentreert zich daarbij op die etniciteiten die ze het meest verdenkt van terroristische sympathieën.

Zo berichtte HRW al in 2017 dat het West-Chinese Xinjiang werkt aan een database met het dna van alle inwoners tussen de 12 en 65 jaar. In Xinjiang wonen veel Oeigoeren en andere minderheidsvolkeren die overwegend islamitisch zijn. Zij zijn in de ogen van de Chinese overheid potentieel zeker zo gevaarlijk als Tibetanen.

Internationale aandacht voor de positie van Tibetanen in China is de laatste jaren afgenomen, mede omdat Tibet, onderdeel van de Volksrepubliek China, zo goed als ontoegankelijk is voor onafhankelijke waarnemers en journalisten. HRW baseert zich in dit rapport vooral op Chineestalige geschreven bronnen die openbaar zijn.