Op Trafalgar Square staan de republikeinen erbij als gazellen in een leeuwenverblijf

Ze waren al geen fan van het koningshuis, de Britse republikeinen die zich zaterdagochtend voor de kroning van koning Charles III in gele kleuren op een hoek van Trafalgar Square hebben verzameld. Maar nu zijn ze ronduit woedend.

De reden voor die woede is de arrestatie van hun voorman, Graham Smith. Smith heeft nog niet eens de kans gehad om de nieuwe koning uit te joelen, of hij is al met enkele andere republikeinse demonstranten van Republic, zoals de groep zich noemt, afgevoerd door de politie.

Volgens de politie had de groep materialen bij zich waarmee de demonstranten zich hadden kunnen vastketenen om zo de koninklijke processie te verstoren. Die verklaring is volgens de demonstranten onzin: ze hadden alleen strips bij zich om hun protestborden in de lucht te houden, zeggen ze.

De rest van de demonstranten blijft verbouwereerd achter op het plein. „Ik heb geen hoge pet op van het koningshuis, en alsnog ben ik gechoqueerd hoe autoritair ze hier te werk gegaan’’, zegt James McDermott, op zijn eerste protest. „We geven ze zóveel macht, zóveel geld. En aan wat? Een duizend jaar oude gangsterfamilie.”

Wat hem tot een republikein maakt? „Ik zat in de pr-wereld, de muziekpromotie, en dat is een keihard wereldje. Maar zelfs daar wist iedereen: niemand is zo roekeloos als het pr-team van het koningshuis. Kijk maar hoe ze Diana aan de wolven hebben gevoerd, en Meghan. Dus als ze zeggen dat Charles zijn koningschap kleiner wil aanpakken, weet ik al wat ik hoor: pr.’’

Ontregeling was verboden

Volgens de Londense politie vonden rond de kroningsceremonie in totaal 52 arrestaties plaats. Daaronder waren zes republikeinse demonstranten. De arrestaties leidden tot bezorgde reacties van mensenrechtengroepen en een aantal Britse parlementariërs.

„Mij is vaak verteld dat de monarch er is om onze vrijheden te verdedigen”, schreef Smith zelf nadat hij zaterdagavond was vrijgelaten op Twitter. „Nu worden onze vrijheden aangevallen in zijn naam.”

Lees ookWelke obstakels moet koning Charles III overwinnen om zijn regeerperiode tot een succes te maken?

Dit was een „eens-in-een-generatie-gebeurtenis”, stelde de politie na afloop van de kroning in een reactie op de kritiek. Britse agenten liggen al langer onder vuur voor hardhandig ingrijpen bij demonstraties. De afgelopen week werd de druk opgevoerd: toen al was aangekondigd dat elke vorm van ontregeling tot arrestatie zou leiden. Elk risico moest vermeden worden.

Wie wil er nou naar fanfare en glitter kijken, als je niet eens je rekeningen kunt betalen?

Lois Davis gepensioneerde lerares

Zo werden zaterdag ook drie mensen aangehouden met ‘verkrachtingsalarmen’ op zak, bedoeld om omstanders te waarschuwen en belagers af te schrikken in onveilige situaties. De politie vermoedde dat de drie van plan waren de alarmen in te zetten om de processie te ontregelen.

Bij voorbaat op achterstand

Zo trekken de republikeinen tijdens de kroning alsnog de aandacht, iets wat met hun aantallen niet gelukt was. De steun voor de monarchie neemt al jaren af, zeker onder jongeren. En koning Charles, zo was de hoop, miste het charisma en de magie waarmee zijn moeder de monarchie in stand hield.

Maar Charles mag dan (nog) niet zo populair zijn als zijn moeder, onder de bevolking overheerst apathie. Was prins Andrew maar koning geworden, met zijn kerfstok vol controverses, verzucht een van de demonstranten: misschien had het Britse publiek dan wél het benodigde vuur gevoeld om de monarchie omver te werpen. Nu halen de meeste Britten hun schouders op. Het koningshuis afschaffen? Te veel gedoe. En dan regent het zaterdag ook nog.

Bij voorbaat op achterstand, zo staan de republikeinse demonstranten op Trafalgar Square erbij, als gazellen in het leeuwenverblijf. Aan alle kanten worden ze omgeven door hoedjes en shirts in de kleuren van de Britse Union Jack. Als een van hen eens in de zoveel tijd een strijdlustig „Niet mijn koning!’’ aanheft, volgt direct een golf van boegeroep en vlaggetjesgewapper.

En toch houdt het groepje demonstranten hoop. „Ik denk dat het einde in zicht is”, zegt Lois Davis, een gepensioneerde lerares, met besliste stem over het lot van de monarchie. Als het niet is vanwege de democratie, dan wel vanwege de zorgen over de economie. Met veel Britten gaat het slecht. „Wie wil er nou naar fanfare en glitter kijken, als je niet eens je rekeningen kunt betalen?’’

Of de vorst nou Elizabeth of Charles heet, maakt Lois Davis weinig uit. „De koningin was de grootste uitkeringstrekker van het land. En dat wordt met deze koning niet anders.’’