Onveilige werkcultuur binnen fotografiemuseum Foam

De Amsterdamse wethouder Touria Meliani (Groen Links, kunst) zegt geschrokken te zijn van het grote aantal burn-outs, de onveilige werkcultuur en het gebrek aan inclusiviteit binnen fotografiemuseum Foam. Meliani heeft daarmee maandagmorgen gereageerd op een artikel in Het Parool van vrijdag.

De krant kreeg een onderzoeksrapport in handen over het functioneren van het in het verleden zo succesvolle museum aan de Keizersgracht in de hoofdstad. Het bestuur van Foam gaf daartoe opdracht nadat de vertrouwenspersoon van het museum in de zomer van 2020 vier meldingen had ontvangen over pesten, discriminatie en intimidatie.

De onafhankelijke onderzoeker rept van een „verwaarloosde organisatie”. Een kwart van de 33 ondervraagde medewerkers klaagde over een onveilige werksfeer. Door de te hoge werkdruk viel één op de vijf werknemers langdurig uit, vaak met een burn-out. Steun bij hun herstel bood de organisatie nauwelijks, met een groot personeelsverloop als gevolg.

Gebrek aan kennis

Het rapport meldde ook incidenten met twee zwarte kunstenaars. De slechte samenwerking met hen was volgens het rapport te wijten aan een gebrek aan kennis over discriminatie, racisme en inclusiviteit bij een „deel van de betrokkenen”. Het museum stond zich wel voor op een divers personeelsbeleid, maar van de veertien nieuwe medewerkers tussen 2019 en 2020 waren er volgens het rapport twaalf wit en hetero.

De avond voor het rapport in december 2020 bij een stafoverleg zou worden besproken, meldde directeur Marcel Feil zich ziek. Zonder nog terug te keren vertrok hij een half jaar later met stille trom.

De problemen bij Foam dienden zich aan ruim een jaar na het vertrek van Marloes Krijnen, die het museum sinds de oprichting in 2001 achttien jaar leidde. Met spraakmakende tentoonstellingen van zowel jonge als beroemde fotografen groeide Foam onder haar leiding uit tot het best bezochte fotografiemuseum van Nederland, met 200.000 bezoekers per jaar. Een staaltje cultureel ondernemerschap, want Krijnen zorgde ervoor dat het museum 80 procent van zijn inkomsten zelf genereerde.

Lees ook: Oprichter fotografiemuseum Foam stapt op

Bezoekcijfers

Na haar vertrek zakten de bezoekcijfers mede door corona dramatisch in. Volgens het rapport konden de nieuwe artistiek directeur, de Amerikaanse Jane’a Johnson, en zakelijk directeur Nynke de Haan slecht met elkaar overweg. Bovendien had een deel van het personeel graag gezien dat ook De Haan, net als eerder Feil, was vertrokken. Het Parool kreeg een eerder dit jaar door medewerkers opgestelde lijst met 66 klachten over het functioneren van de zakelijk directeur. In een brief aan het toezichthoudend bestuur eiste in mei ruim de helft van de medewerkers het ontslag van De Haan. Zowel De Haan als Johnson vertrok kort daarna bij het museum. Sinds 1 september is Karin van Gilst, de vroegere zakelijk directeur van het Stedelijk, interim-directeur bij Foam.

Omdat Foam „onmisbaar is voor de stad” ontvangt de instelling jaarlijks een miljoen euro subsidie van de gemeente Amsterdam. Volgens wethouder Meliani heeft Foam een voorbeeldfunctie en moet de instelling zich houden aan de codes voor goed bestuur. „Het onderschrijven en naleven van de codes is een belangrijke voorwaarde voor subsidie.”

Meliani gaf anderhalf jaar geleden al eerder aan dat de kunst- en cultuursector actie moet ondernemen tegen grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Dat deed ze naar aanleiding van ernstig grensoverschrijdend gedrag van Martijn N., de directeur van het Amsterdamse cultureel platform Moam, die onder meer nauw betrokken was bij het Amsterdam Fashion Institute (Amfi).