‘Missing Pictures’ toont vijf films die nooit zijn gemaakt

Er is waarschijnlijk geen filmmaker door wie je liever met gevaar voor eigen leven op een regenachtige avond een doodlopend New Yorks steegje uit de jaren tachtig wordt binnengesleept dan Abel Ferrara. De cultregisseur is bekend van onder andere King of New York en Bad Lieutenant. New York is zijn habitat. Zijn verhalen ontwaken in de nacht. In de korte virtualreality-animatiedocumentaire Birds of Prey flitsen neonreclames met filmtitels aan en uit, rolt de donder in de verte, loeien sirenes, fluiten kogels om je oren, terwijl Ferrara zelf om je heen danst als een knotsgekke zakkenroller en je vertelt over de dystopische thriller Birds of Prey die hij al helemaal voor zich zag, maar toch nooit heeft kunnen maken. Iets met geld en de semi-maffiose mechanismen van de filmwereld. Maar nu zitten we er dankzij de VR-headset middenin. In Ferrera’s woorden is Hollywood niet zo heel anders dan de schaduwkant van New York waar hij zich als filmmaker thuis voelt als een dief in de nacht. Zijn buit? Birds of Prey vertelt een verhaal over corrupte corporaties en een bende revolutionairen die verder ook weinig goeds in de zin hebben.

In de tien minuten dat de VR-ervaring duurt, is het niet moeilijk om je over te geven aan Ferrara’s vertelkunst. De regisseur ziet er dankzij 3D-scantechnieken behoorlijk realistisch uit, terwijl zijn nooit gemaakte film in grove animatiestreken om je heen opdoemt en weer uitdooft. Als een storyboard in 360 graden, een desoriënterende droom. Misschien is deze vorm wel veel beter dan de film die Ferrara er ooit van had kunnen maken.

Dat geldt voor de meeste van de vijf VR-ervaringen in animatiestijl die Clément Deneux produceerde onder de gemeenschappelijke noemer Missing Pictures. De regisseurs zijn realistisch en 3D weergegeven terwijl ze door de animatiesets van hun nooit gemaakte films rondlopen. Voor elk van deze droomprojecten is steeds een andere animatiestijl gekozen. De losse delen waarin filmmakers Abel Ferrara, Catherine Hardwicke, Naomi Kawase, Lee Myung-Se en Tsai Ming-liang zelf figureren, gingen al tijdens diverse VR-programma’s op internationale festivals in première, waaronder Tribeca en IDFA. Vanaf deze week zijn ze te zien in het Eye Filmmuseum, waar een aantal van de makers ook live komt vertellen over hun gesneefde projecten.

Ongrijpbaar

Eén van hen is Catherine Hardwicke. Zij zag een ecothriller voor zich, gebaseerd op Edward Abbey’s cultroman The Monkey Wrench Gang (1975). Hardwickes loopbaan is, zoals ze zelf ook met enige spijt toegeeft, een schoolvoorbeeld van de dubbelhartige houding van Hollywood ten aanzien van vrouwelijke makers. Ze debuteerde met het gedurfde coming-of-agedrama Thirteen, maakte de hippe skatersfilm Lords of Dogtown, bereikte grote faam met de eerste Twilight-film die het vampiergenre nieuw leven inblies, maar mocht nooit echt meespelen in de eredivisie. Toen bleek dat er geld mee te verdienen was, werden de rest van de delen van de Twilight-serie snel door mannelijke regisseurs gemaakt.

Voor wie nu denkt dat Missing Pictures een lange klaagzang is: de korte VR-ervaringen zijn enerverend, humoristisch en in het geval van de Zuid-Koreaanse Lee Myung-Se en de Maleisisch-Taiwanese Tsai Ming-liang (de enige die zelf al eerder een complete VR-film maakte) beeldschoon en melancholisch. Je hebt er helemaal geen behoefte meer aan om die nooit gemaakte speelfilms ooit te zien. Stiekem denk je dat de beste verhalen misschien wel niet te filmen zijn. Juist het feit dat er voor animatie is gekozen en niet voor fotografische beelden maakt dat de ongerealiseerde werken ongrijpbaar blijven. Zoals bij alle omnibusfilms zijn niet alle delen even sterk. Maar anders dan in de rechttoe rechtaan gefilmde serie Jamais sur vos écrans, waarin Deneux eerder filmmakers over hun onverfilmbare films liet vertellen, heeft Missing Pictures door de eenpersoonservaring van de virtuele wereld een grote intimiteit. Alsof de makers hun plannen in je oren fluisteren. Een geheime pitch, alleen te realiseren met droomkapitaal. Stille sidders die vervliegen in sterrenstof.

Bekijk een overzicht van onze recensies over film