Meral Polat: ‘Wat ik na de aardbeving te bieden heb zijn liedjes als troost en actie’

Actrice en zangeres Meral Polat (40) was volop bezig met de voorbereiding van een liedjestournee met haar trio toen in Turkije en Syrië de aarde begon te schudden. Tienduizenden mensen lieten het leven. De liedjes die ze deels baseerde op de poëtische nalatenschap van haar Koerdische vader kregen een andere lading. Haar agenda is inmiddels gevuld met benefietconcerten.

„Dit project begon met een vraag die ik een aantal jaar geleden aan mijn vader stelde: wat betekent het voor jou om een mens te zijn? Daar kon hij natuurlijk niet direct op antwoorden. Enkele weken later deed hij een enveloppe in mijn brievenbus met daarin een gedicht van hem getiteld Ez Kî Me? (‘Wie ben ik?’). Ik zei: Papa, leuk, maar kun je het vertalen? Hij zei: Ja, wat denk je nou? Als je mijn antwoord echt wilt weten, ga je op zoek. Allereerst naar een vertaling.” Toen ben ik begonnen met Koerdische lessen.

„Mijn ouders spreken allebei een ander Koerdisch dialect, dus gedurende mijn jeugd in Zaandam spraken ze onderling Turks. Mijn vader, Ali Ihsan Polat, was altijd bezig met onze toekomst. Op mijn zeventiende moest ik rijlessen nemen, want een rijbewijs geeft vrijheid. Dat was belangrijk. In zijn poëzie zit een ander soort nalatenschap, die van de cultuur, natuur, humaniteit en activisme. Hij is twee jaar geleden overleden.”

Naar Dersim

„Toen we de liedjes schreven, ben ik met gitarist Chris Doyle en slagwerker Frank Rosaly naar Dersim gegaan, waar de familie van mijn moederskant vandaan komt. Ik wilde laten zien dat er plekken zijn waar de verbinding met de natuur heel direct is en een diepere wijsheid via muziek wordt doorgegeven. Het gaat om de universele nalatenschap die we als mensen hebben gekregen: het leven, cultuur, de aarde. Ik moet denken aan het Turkse woord ‘emanet’. Het betekent: het is niet van jou, je hebt het gekregen en je bent er verantwoordelijk voor.

„De catastrofe die op 6 februari begon, heeft alles anders gemaakt”, zegt Polat. „Toen het nieuws over de aardbevingen binnenkwam, een paar dagen voor onze eerste show, zijn we gaan kijken wat we kunnen doen. Ik geloof dat muziek kan troosten, helen, verbinden en activeren. Liedjes, dat is wat ik te bieden heb. Dat is wat ik kan.”

Even valt ze stil. Samen met concertorganisator Mystiek Productions heeft Polat de komende week benefietconcerten georganiseerd, in onder meer De Doelen in Rotterdam en Podium Mozaïek in Amsterdam, waarbij onder anderen ook Naaz, Fidan Ekiz en Kovacs optreden. Met de zalen van haar reeds geboekte reguliere shows kijkt ze hoe ze kunnen bijdragen. Sommige storten alle inkomsten op Giro 555.

Mijn vader kan ik niet meer vasthouden, maar zijn woorden zijn op mijn album voor altijd vastgelegd

Tastbare herinnering

Polat: „Mijn liedjes hebben een achtergrond in Anatolische muziek, een erfenis waar veel melancholie in zit. Als ik ze nu zing krijgen ze nog meer lading, maar ik kan het nog niet onder woorden brengen. Het is een beetje alsof je een dierbare bent verloren en de begrafenis regelt, de verwerking komt pas later. Er gaan deze dagen duizend emoties door me heen. Hele families weg, huizen weg. Miljoenen mensen moeten weer iets opbouwen.

„Liedjes vormen een duurzame nalatenschap. Het zijn kleine documentjes. Het gedicht van mijn vader is nu een liedje in onze show. Ik vind het heel belangrijk om het album ook tastbaar op cd en vinyl te hebben. Mijn vader kan ik niet meer vasthouden, maar zijn woorden zijn nu gedocumenteerd in zijn moedertaal die hijzelf niet altijd vrij kon spreken. Die woorden gaan over menselijkheid, gelijkheid, vrijheid en spirituele contemplatie. Ze zijn voor eeuwig vastgelegd op iets wat je aan kunt raken.”

Meral Polat Trio, met gitarist Chris Doyle (links), Meral Polat en slagwerker Frank Rosaly. Foto Cigdem Yüksel