Ontlading na de lockdown: wat doen mensen nu alles weer kan?

Na de lockdowns Hoe was die lang gemiste ervaring of reis, na de pandemie?



Foto Thomas Nondh Jansen

‘Het verlangen is belangrijker dan het bezit”, schreef de Franse dichter François Coppée. Gaat dat ook op voor bevroren verlangens tijdens een lange coronapandemie? NRC vroeg vorig jaar na de afkondiging van de tweede lockdown mensen waar zij het meest naar uitkeken om te doen ‘als het weer mag’. In een rubriek onder die naam vertelden 23 mensen hoezeer zij zich verheugden op bijvoorbeeld een triatlon, Koningsdag of, iets minder alledaags, een verhuizing naar Japan.

We misten zeker niet alleen de grote zaken tijdens de lockdown. Eenvoudiger dingen als van een glijbaan gaan of een concert bezoeken waren net zo belangrijk. „Zo’n virus gaat dwars door onze levens en behoeften heen”, zegt Beate Völker, hoogleraar stadssociologie aan de Universiteit Utrecht. „Dat geldt dus ook voor iets als naar het zwembad gaan. Dat wordt overhoop gegooid zonder dat er een vervanging voor die activiteit komt.”

Hetzelfde geldt voor contact met anderen: tijdens de lockdowns bleken niet alleen de sterkste vriendschappen belangrijk. Völker: „Toen we in een enquête vroegen waar mensen zich op verheugden, bleek dat zij vaker de wat zwakkere contacten misten. Het praatje in de winkel of een onderonsje tijdens de boekenclub.” Zulke ontmoetingen zijn belangrijk, zegt Völker. „Een toevallige ontmoeting kan heel leuk zijn, die verbreedt je horizon en laat je geest zich openen.”

Sinds begin dit jaar is het oude normaal weer onze levens binnen gedruppeld. ‘Als het weer mag’ werd langzaam ‘nu het weer kan’. Dat de samenleving weer openging en steeds meer weer kon, zorgde in het begin bij veel mensen voor overprikkeling: aan het gewone leven bleken ze te moeten wennen, en het bleek veel energie te kosten. Völker: „Dat is ook helemaal niet verbazingwekkend. Vergelijk het met een dieet: je hebt lange tijd weinig gegeten en daarna probeer je ineens een slagroomtaart weg te werken. Dat gaat dan niet, ook al heb je je er lang op verheugd.” En verheugen, dat moet je vooral blijven doen, vindt zij. „Het is ook een kracht om dat te kunnen, je moet het durven, want je neemt het risico dat je teleurgesteld wordt.”

En? Was het een geweldige ontlading, of waren de verwachtingen intussen dusdanig opgeblazen dat het alleen kon tegenvallen? Hoe voelde de ervaring in vergelijking met de periode voor corona? NRC vroeg het zes mensen die vorig jaar vertelden wat ze graag zouden willen, als het weer mocht.

Casper van der Veen

Berend de Boer (56): ‘Het was zo ontzettend mooi dat we weer op bijna de gebruikelijke wijze Koningsdag konden vieren’

Berend de Boer (56) keek uit naar weer Koningsdag vieren met zijn Oranjevereniging in Haren. Toen: „Je mist nu de kracht van Koningsdag, die zit vooral in het publieke karakter.”

„Het was zo ontzettend mooi dat we weer op bijna de gebruikelijke wijze Koningsdag konden vieren. Het was er allemaal weer: de feestelijke opening, toespraak van de burgemeester, het hijsen van de vlaggen, de scholieren die aanwezig waren voor de prijsuitreiking. ’s Middags was er de kindervrijmarkt, die ook veel ouders en grootouders trok, het fundament van de Koningsdagviering. We sloten het traditioneel af met een Oranjeconcert in de kerk en merkten echt dat de mensen er aan toe waren.

„We zijn wel een beetje voorzichtig gebleven, na twee coronajaren tastte het publiek het ook allemaal nog een beetje af. Desondanks was het een zeer feestelijke bijeenkomst en hoorden we van de aanwezigen dat het een positieve indruk achterliet.

„Wij Groningers staan bekend als nuchter volk, maar om dit dan weer te mogen organiseren deed me toch wel wat. Het horen van de plechtige tonen van het Wilhelmus geeft extra cachet aan de dag. Je zit in een Oranjevereniging om een feest te organiseren ter ere van de koning, maar óók voor de bevolking van Haren. Daar doe je het allemaal voor. Het is te hopen dat de beperkingen van de afgelopen jaren ons verder bespaard blijven. Of je nou orangist bent, iets minder orangist of zelfs een beetje republikein: Koningsdag blijft een volksfeest.” (CV)

Arjan Thomassen (62): ‘Bovenop de berg is er denk ik niemand die geen traan gelaten heeft’

Arjan Thomassen (62) uit Eindhoven wilde weer met (ex-)kankerpatiënten met de tandem Alpe d’Huez op. Toen: „Die ervaring is onbeschrijfelijk voor de deelnemers.”

„De tocht de Alpe d’Huez op was een mooie afsluiting van een intensief traject dat ruim twee jaar geduurd had. Het was even opstarten en kijken hoe sommige dingen ook alweer geregeld moesten worden. Maar bovenal was het na die periode een gevoel van thuiskomen.

„We hadden dertien tandems, waarbij de patiënt als ‘stoker’ achterop zit en een vrijwilliger als ‘captain’ vooropgaat. Iedereen heeft de top bereikt, waar alle deelnemers even de rugzak met ellende het ravijn in gedonderd hebben. Bovenop de berg is er denk ik niemand die geen traan gelaten heeft. Je zag veel emotie en ontlading. We hadden een echtpaar dat op een tandem reed, en een moeder en zoon. Helaas zijn er de afgelopen twee jaar twee mensen overleden die anders zouden zijn opgestapt. De dochter van één overleden vrouw heeft de tocht in haar naam gereden – dat was mooi. Op sociale media zie je dat bijna alle oud-deelnemers ons volgen, omdat het hun veel gebracht heeft.

„Uiteindelijk overheerst de kanker niet. Als je erover wil praten, is daar alle ruimte voor natuurlijk. Maar we zien dat de emotie snel omslaat in plezier. De afsluitende feestavond is dan ook altijd enorm gezellig.” (CV)

Rolien Duiven (42): ‘Onderweg dachten we zeker niet alleen ‘wat zijn we moe’, maar vooral ‘we doen weer mee!’’

Rolien Duiven (42) uit Zwolle wilde deelnemen aan een extreme triatlon met haar vaste sportpartner Esmeralda. Toen: „Ik merkte dat ons fanatisme in coronatijd gelukkig niet verloren is gegaan.”

„In maart 2022 nam ik eindelijk weer deel aan de XL-versie van de Grand Raid Nisramont, een avonturenrace in de Belgische Ardennen. We waren blij dat we überhaupt mee konden doen, want in de zomer van 2021 scheurde ik mijn meniscus. Daaraan werd ik in oktober geopereerd, dat schopte de voorbereidingen wel in de war. Toen liep ik in februari ook nog eens corona op, gelukkig had ik bijna geen klachten. Esmeralda kreeg vervolgens problemen met haar achillespees. We hebben de ambities dus wat bijgesteld en stonden wat minder fit dan anders aan de start, maar we hebben er enorm van genoten – en zijn als eerste damesteam gefinisht!

„Het is twee dagen in een duo kajakken, mountainbiken, hardlopen en de ‘run bike’, waarbij één iemand fietst en de ander hardloopt. Het was geweldig om weer mee te maken, maar ook afzien. De hoogteverschillen en de technische stukken met de mountainbike waren heel zwaar. Maar onderweg dachten we zeker niet alleen ‘wat zijn we moe’, maar vooral ‘we doen weer mee!’ en ‘wat is het hier mooi!’. Het weer was goed, en de omgeving prachtig, en het voelde nog steeds bijzonder om überhaupt een weekend weg te zijn.

„Ik had tijdens de pandemie weinig te klagen omdat ik gewoon kon doorsporten, maar deze teamsport heb ik wel gemist. Als je een tegenslag hebt gehad, ben je erna extra blij dat je weer mee kunt doen. Dat heb ik hier ook ervaren. Ik heb mooie herinneringen aan deze race.” (CV)

Foto Thomas Nondh Jansen

Bianca Toeps (38): ‘Door alle omstandigheden is het nog steeds lastig voor vrienden en familie om in Japan langs te komen’

Bianca Toeps (38) uit Rotterdam wilde eindelijk naar Japan emigreren. Toen: „Op een gegeven moment dacht ik: ik ben dat ge-heen-en-weer zat.”

„Toen ik eindelijk naar Japan kon verhuizen, zat ik in een vreemde periode van mijn leven. Ik zat totaal niet lekker in mijn vel, was depri dat ik maar niet kon gaan. Ik ondernam ook weinig, want stel dat het land zou opengaan.

„Japan ging open op 1 maart, slechts een paar dagen daarvoor werd bekend wat ik moest doen om binnen te komen. Ik boekte daarna de eerst mogelijke vlucht. Ik weet nog dat ik op die vlucht enorme koppijn had van alle spanning. Ik was alleen maar bezig geweest met dingen regelen: er moest stroom in mijn huis komen, water. Ik zat in de actiemodus. En ik dacht in het vliegtuig: ik moet alles filmen vanuit het raam, dit is een belangrijk moment. En als ik dan bij de paspoortcontrole kom, ga ik huilen. Maar nee, dit gebeurde allemaal niet, ik kwam als een soort dooie aan. Het heeft maanden geduurd voordat ik me gelukzalig voelde.

„Het is een beetje eenzaam, merk ik. Door alle omstandigheden is het nog steeds lastig voor vrienden en familie om langs te komen. Zeker nu KLM ook vanwege de oorlog in Oekraïne niet meer direct op Tokio vliegt. Nee, ik had de eerste maanden hier geen halleluja-moment, pas toen ik even terug was geweest in Nederland en weer in Japan kwam, dacht ik: wow, dit is écht.

„Ik woon in een stadje in de metropool van Tokio, richting de bergen. Ik bouw websites en ik heb sinds kort een online webshop, waar ik Japanse dingen verkoop die ik hier in de kringloop vind. Het leven hier is het nog niet helemaal, maar ik houd hoop.” (FH)

Gina van den Berg (45): ‘Ik kan weer gewoon bínnenlopen, geen tijdslots meer’

Gina van den Berg (45) uit Utrecht wilde graag weer naar de sauna in naturistengebied Gravingen. Toen: „Ik vind het leuk dat je vanuit de sauna zo de natuur in kan.”

„Het definitieve geluksmoment had ik toen ik niet meer hoefde te reserveren voor de sauna, na die lockdown begin dit jaar. Dat was fantastisch. Ik kan weer gewoon bínnenlopen, geen tijdslots meer. Ik mag komen en gaan wanneer ik wil en dat geeft veel meer vrijheid. Eerder zat ik me enorm te haasten om op tijd te komen want ja, je wilde wel de gegeven tijd optimaal benutten.

„Mensen zijn niet weggebleven uit Gravingen, ik zie dat velen van hen er juist in coronatijd steun vonden. Ik moest er wel aan wennen dat het weer drukker werd. Vóór corona zaten de mensen soms bil aan bil in de sauna, dat gebeurt niet meer. Mensen zijn voorzichtiger geworden, ook ik. In het gebiedje was omhelzen altijd bon ton, nu heb ik heb een goed excuus de aanrakingen te reserveren voor mijn vrienden.

„Ik zie meer verbroedering in het naturistengebied. In coronatijd waren er veel discussies over interpretatie van de regels, maar die zijn geluwd. Ik moet zeggen dat er de laatste tijd sowieso niet veel discussies over maatschappelijke kwesties zijn. Ik denk er dat er, nu de wereld zo op scherp staat, behoefte is aan harmonie. En die vind je daar absoluut.” (FH)

Raphael Hunsucker (36): ‘Deze reis was een signaal dat een nare tijd weer voorbij is’

Raphael Hunsucker (36) uit Amsterdam wilde een Romereis organiseren. Toen: „Voor leerlingen is het van groot belang in hun schoolcarrière.”

„Ik hield mijn adem in toen het in mei weer zover was. Omdat het zo lang onzeker was geweest of de Romereis door kon gaan, maar ook omdat ik er voor het eerst één organiseerde per trein. In de jaren 80 en 90 gebeurde dat ook wel, maar daarna werd voor scholen het vliegtuig de norm. Het gemeentelijk gymnasium in Hilversum, mijn oude school, was de eerste grote school die zich waagde aan een treinreis. Alle scholen die een Romereis aanbieden, houden elkaar in de gaten. Voor deze generatie is zoiets nieuw, zo’n verre reis per trein.

„Ik bereidde het dus goed voor, ging vooruit op hetzelfde traject. Twintig uur in de trein, hoe doe je dat? Ik maakte vooraf instructiefilmpjes voor de leerlingen, die vonden ze blijkbaar hilarisch. In Rome zelf was het overweldigend, net als vroeger. Het voelde normaal en toch bijzonder, zoals de stad altijd voelt. En alle Italianen met wie we te maken hadden, waren door het dolle heen: ‘we hebben weer wat te doen!’ Die hebben het echt wel zwaar gehad. Deze reis was een signaal dat een nare tijd weer voorbij is en ik denk dat daardoor iedereen zijn beste beentje voorzette.

„Het is apart, maar als de pandemie er niet was geweest, was de reis niet zo’n succes geweest. Het was een soort reset. Scholen konden terug naar de tekentafel: kunnen we überhaupt nog wel met het vliegtuig? Ik ben met een compagnon een bedrijfje begonnen en organiseer nu voor meerdere scholen Romereizen per trein. Ik merk dat er veel belangstelling is. Wij vinden het belangrijk dat deze reis ook in de toekomst nog doorgang kan vinden, zodat ook andere generaties dit mogen meemaken.” (FH)

Lees verder…….