De ene Amerikaanse schaatslegende stond wat anoniem tussen het publiek van de stampvolle Utah Olympic Oval, de andere gaf glunderend een interview voor een van de tv-camera’s. Ook Eric Heiden (65) en Shani Davis (41) keken zaterdag vol bewondering naar hun negentienjarige opvolger. Een dag na zijn grootse wereldrecord op de 1.000 meter (1.05,37) won Jordan Stolz zaterdag op de snelle hooglandbaan van Salt Lake City in nauwelijks twee uur tijd eerst de 1.500 meter (1.40,87) en bleef hij vervolgens – melkzuur in de benen of niet – als enige onder de 34 seconden op de 500 meter (33,96). En kondigde hij achteloos aan daar op zondag nog een tweede 1.000 meter en een vijf kilometer aan toe te voegen.
‘Kan niet’, zou menig kenner in schaatsgrootmacht Nederland zeggen. Een dergelijk vol programma zou een te zware belasting zijn voor zo’n jonge schaatser. ‘Kan wel’, zou Heiden ongetwijfeld zeggen. In het moderne schaatsen wordt niet hard genoeg getraind, stelde hij desgevraagd in 2010 als arts van de Amerikaanse schaatsploeg in een interview met NRC. „Tegenwoordig is de trainingsaanpak veranderd. Veel minder omvang dan in mijn tijd.” En alle nieuwe inzichten dan? „Je hebt voedingsdeskundigen, mentale begeleiders. Zogenaamde slimheid, allemaal ingebouwde excuses. Niet mijn stijl.”
‘Old school’ met veel en hard werken, geen twijfel mogelijk, dat is zijn stijl. En dus is het logisch dat ook Heiden langs de baan in Salt Lake City in stilte geniet van Stolz, die in trainingen lijkt te spotten met de moderne ‘wetten’ van doseren, specialiseren en periodiseren. Samen met zijn 73-jarige trainer Bob Corby bouwde de tiener uit Kewaskum, Wisconsin nu al een zo sterk lichaam dat hij iedereen op de ijsbaan de baas lijkt. Vooral door ouderwetse, loodzware training, vertelde coach Corby vrijdag in de Volkskrant. Eindeloos veel looptrainingen heuvel op, door de benen veren met zandzakken op de heupen tot je er bij neervalt. „Daar plagen ze me de hele tijd mee: o, we gaan weer voor de old school? Maar het werkt.”
Cruciaal detail
Achteloos liet Corby zich een cruciaal detail ontvallen over het gebruik van elastieken in de training. In Nederland en andere schaatslanden vooral gebruikt door sprinters om een korte periode maximale kracht te kunnen leveren met tegendruk. „Om een of andere reden doet iedereen dat tegenwoordig slechts korte tijd, zo’n dertig passen. Eric Heiden hing zo’n vijftien minuten in een elastiek om passen te maken. Dat doet Jordan nu ook, hij kan het aan.”
Corby kan het weten, hij maakte als schaatser in de jaren zestig deel uit van een generatie Amerikaanse schaatspioniers. Samen met latere collega’s als Bob Fenn (de in 2017 overleden coach van Davis) en Peter Mueller (tegenwoordig coach in Duitsland) maakten ze als cowboys de indoorbanen in de VS onveilig. Families als de Heidens, de Muellers en de Janssens reden gerust duizend kilometer om ergens aan wedstrijden te kunnen meedoen op een buitenbaan. Shorttrack en ‘longtrack’, een combinatie die veel Amerikanen schaatssucces bracht.
Wolven en beren
Als jochies gingen ze voor het eerst naar Europa. Mueller (15) en Heiden (13) trainden in Inzell mee met de Italiaanse ploeg. Trainer Günter Traub maakte hen wijs dat er wolven en beren op de berg Falkenstein zaten, en dat ze ’s avonds in het donker maar beter bij de groep konden blijven. Zo trainden de jongens voor het eerst als mannen. Een paar jaar later maakten de Amerikanen kennis met de programma’s van de Nederlandse coach Leen Pfrommer, die groot succes had met Ard Schenk en Kees Verkerk. „Eric kopieerde dat en deed het keer twee”, aldus Mueller.
Goud op alle vijf de afstanden in Lake Placid 1980, drie jaar lang wereldkampioen sprint én allround (1977, 1978 en 1979), talloze wereldrecords: Heiden is ongeëvenaard in de schaatshistorie. Bij de mannen slaagde alleen Davis, tweevoudig olympisch kampioen op de 1.000 meter, er na hem in de wereldtitels allround (2005 en 2006) en sprint (2009) te combineren. Maar toen hij in 2011 een poging deed beide titels in één jaar te pakken, knapte het lijntje al in oktober: hij kon de harde training niet meer aan
Davis begeleidde na zijn carrière Stolz een paar jaar en is overtuigd van de bijzondere kwaliteiten van zijn „kleine broertje”, zoals hij liefkozend zegt. Mueller sprak Stolz afgelopen zomer en hoorde over een bijzonder plan. De jonge Amerikaan wil begin maart in Inzell eerst op donderdag en vrijdag het WK sprint winnen. Om dan op zaterdag en zondag een gooi te doen naar de wereldtitel bij de allrounders. „Als hij op de 500 meter anderhalve seconde pakt op mannen als Patrick Roest en Sander Eitrem is alles mogelijk”, rekent Mueller voor.
Lange afstanden
Stolz verbeterde zich dit seizoen, waarin hij voor het eerst af en toe samenwerkt met Team Albert Heijn Zaanlander van coach Jillert Anema, gestaag op de lange afstanden. Bij de Amerikaanse trials versloeg hij begin januari stayer Casey Dawson op de vijf kilometer en debuteerde hij op de tien kilometer met een nette 13.17,53. Dat zijn toegenomen uithoudingsvermogen niet ten koste is gegaan van de sprint, bewees hij door met nog groter verschil dan voorheen de korte afstanden te winnen in Salt Lake City. Prolongatie van zijn titels op 500, 1.000 en 1.500 meter bij de WK afstanden, over drie weken in Calgary, lijkt geen gewaagde voorspelling. En daarna de combinatie WK sprint en allround in Inzell? ‘Kan niet’ heeft Stolz al vaker gelogenstraft.
