Het ongrijpbare ‘Lamb’ combineert flarden van een aantal IJslandse sagen tot een vertelling over een echtpaar dat samen probeert een groot verlies te verwerken.
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Noomi Rapace Voor het hypnotiserende horrordrama ‘Lamb’ keerde Hollywood-ster Noomi Rapace (42) terug naar IJsland, het land dat haar vormde.
De blik van Noomi Rapace (1979) is afwachtend en serieus tijdens het gesprek halverwege het filmfestival van Cannes. Pas als de actrice mag uitweiden over haar liefde voor IJsland, begint ze te glimlachen: „Ik heb er drie jaar gewoond, tussen mijn vijfde en mijn achtste. Maar die periode is allesbepalend geweest.”
Als tiener bleef zij elke zomer terugkomen naar de eilandstaat. Als zomerbaantje plukte ze komkommers en tomaten in de kassen van haar oma. Haar beste vriend was paardje Hector, waarmee ze lange tochten door de natuur maakte: „Ik voelde mij veel meer thuis tussen de dieren dan tussen de mensen. Ik ben mij altijd verbonden blijven voelen met de natuur en de rauwheid van het leven in IJsland.”
Toen regisseur Valdimar Jóhannsson haar drie jaar geleden vroeg om voor zijn speelfilmdebuut Lamb een paar maanden naar IJsland te komen, wist Rapace niet hoe snel zij ja moest zeggen. Het tweetal kende elkaar al van de opnames van de spektakelfilm Prometheus: Jóhannsson maakte deel uit van het specialeffectsteam.
Het scenario van het ongrijpbare Lamb combineert flarden van een aantal IJslandse sagen tot een vertelling over een echtpaar dat samen probeert een groot verlies te verwerken. „Valdimar kwam naar mijn woonplaats Londen om mij te overtuigen van het project”, vertelt de actrice. „Hij had een oude dichtbundel bij zich en een enorm schetsboek met tekeningen die de sfeer van de film weergaven. Dat hele pakket vormde de pitch. Terwijl ik alles doorlas, ging hij buiten staan roken.”
Rauwe kou
Rapace werd gegrepen door de intuïtieve manier waarop de regisseur werkt. „Lamb verbeeldt op een bijzondere manier de rouw en de pijn waar Maria en Ingvar mee moeten leven. We hebben samen op de set, in de rauwe kou van IJsland, gezocht naar de beste manier om dat vorm te geven. Het was een spannende manier van filmmaken die ik buiten de Scandinavische cinema soms mis.”
Toen Rapace in 2009 doorbrak als getraumatiseerde hacker in de Millennium-trilogie sprak ze nog geen Engels. Op aandringen van haar agent leerde ze dat snel: Hollywood klopte aan. Sindsdien wisselt de actrice Amerikaanse projecten als Sherlock Holmes 2 en Prometheus af met meer persoonlijke Europese films. De Zweedse lijkt gespecialiseerd in vrouwen die grote trauma’s of geheimen met zich meedragen. „Ieder mens krijgt in zijn of haar leven zijn eigen portie ellende te verwerken”, stelt ze. „Dat hoort bij het bestaan. De emotionele hoogspanning van mensen die voor essentiële keuzes staan die hun zekerheden op losse schroeven zetten, levert de meest interessante verhalen op.”
Vrouwelijke president
Een ander thema dat Lamb aansnijdt zijn stereotiepe ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Als jong meisje wist Rapace niet beter dan dat de wereld genderneutraal was. „Toen ik op de lagere school zat, zag ik vrijwel elke avond president Vigdís Finn-bo-ga-dót-tir op televisie”, vertelt ze. „Zij was de eerste vrouwelijke president ter wereld. Ik zie haar nog zó voor me: strak in het pak, blond, machtig. Ik wist niet beter dan dat die positie door iedereen bekleed kon worden. Pas toen ik in contact kwam met mensen buiten het eiland ontdekte ik dat de wereld door mannen wordt gedomineerd.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/03/data82557146-7e2569.jpg)
Lees hier de recensie van ‘Lamb’
Ook thuis werd Rapace niet anders behandeld omdat zij een meisje was, vertelt ze: „Niet zeuren, was het devies. Niet huilen, maar doorgaan, ook als het tegenzit. Later kreeg ik van mensen buiten IJsland te horen dat ze vonden dat ik als een jongen was opgevoed. Ik had dat nooit zo gezien of ervaren.” Die zwijgzame, onverzettelijke houding deelt zij met haar personage Maria in Lamb. „Zij biedt weinig ruimte aan haar gevoelens. Ze gaat door met haar leven omdat dat in haar ogen de enige logische keuze is.”
De opnames vonden plaats in het meest noordelijke deel van IJsland; de kleine crew was nagenoeg afgesloten van de buitenwereld. „Ik heb mij volledig overgegeven aan de isolatie en eenzaamheid die je op zo’n plek ervaart. De dagelijkse realiteit bestond even niet meer voor mij. Het was een soort roes, ook buiten de opnames. Maria en Noomi liepen op den duur volledig in elkaar over.”
