De economie groeit, en daarmee is een recessie vermeden

De Nederlandse economie is in het vierde kwartaal gegroeid met 0,6 procent ten opzichte van het vorige kwartaal. Voor heel 2022 groeide de economie met 4,5 procent op jaarbasis. In 2021 was de groei ook al zeer hoog, met 4,9 procent. Sinds eind jaren negentig van de vorige eeuw kwam het niet voor dat er twee jaar achtereen zo’n hoge groei was.

Dit heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dinsdag gemeld. In het derde kwartaal kromp de economie nog licht, met 0,2 procent ten opzichte van het kwartaal daarvoor. Met het groeicijfer over het vierde kwartaal heeft de Nederlandse economie een technische recessie, die wordt gedefinieerd als twee kwartalen achtereen van negatieve groei, weten te vermijden.

Mede door de veel gunstiger dan gedachte ontwikkeling in het vierde kwartaal is de arbeidsmarkt krapper geworden. Er kwamen 85.000 banen bij, en de werkloosheid nam af met 13.000 personen. Het aantal vacatures nam licht af, maar door de dalende werkloosheid steeg het aantal vacatures tegenover het aantal werkzoekenden – een indicator voor de krapte op de arbeidsmarkt – alsnog, van 121 in het derde kwartaal naar 123 in het vierde kwartaal.

De gunstige economische cijfers over het vierde kwartaal komen vooral door consumenten. Die gaven, gecorrigeerd voor inflatie, 0,9 procent meer uit dan in het derde kwartaal. In december was de groei van de consumptieve uitgaven spectaculair. Gecorrigeerd voor inflatie werd bijna 20 procent meer uitgegeven dan in dezelfde maand een jaar terug. Met name horeca, cultuur en recreatie deden het goed, vooral dankzij het feit dat een jaar geleden in de tweede helft van december nog een lockdown van kracht was.

Ook de investeringen en de buitenlandse handel droegen in het vierde kwartaal bij aan de groei. Volgens CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen zijn de verrassend hoge consumentenbestedingen ten opzichte van het derde kwartaal te verklaren doordat veel mensen een baan hebben gevonden, hetgeen inkomensverhogend werkt. Ook zijn mensen minder gaan sparen. Zakelijke diensten en de bouwnijverheid waren de sectoren die het in het vierde kwartaal het best deden.

In internationaal perspectief doet de Nederlandse economie het zeer goed. De economie van de Europese Unie groeide in het vierde kwartaal niet. In België en Frankrijk bedroeg de groei 0,1 procent en de Duitse economie kromp juist met 0,2 procent in het vierde kwartaal. Het Nederlandse cijfer van 0,6 procent groei is vergelijkbaar met dat van de Amerikaanse economie, waar de groei in het vierde kwartaal 0,7 procent bedroeg.

Het gunstige groeicijfer van 4,5 procent over heel 2022 maskeert dat de economie wel aan vaart verloor. Dat heeft te maken met de gevolgen van de pandemie. In het eerste pandemiejaar 2020 zakte de economie fors in, met 3,9 procent.

Toen de beperkingen op het openbare leven langzaam werden opgeheven, zorgde een inhaalvraag voor spectaculaire groeicijfers die nog steeds doorklinken. In Nederland ging het herstel relatief snel: in het tweede kwartaal van 2021 was het volume van het bruto binnenlands product alweer even groot als in het vierde kwartaal van 2019 – vlak voordat de pandemie uitbrak.