Na een nachtelijke onderhandelingsronde die een doorbraak moest betekenen, zijn Europese financiënministers het weer niet eens geworden over hervorming van het zogeheten Stabiliteitspact. Het betekent dat de politiek explosieve discussie over de Europese begrotingsregels voortduurt, terwijl een deadline aan het eind van dit jaar nadert.
Nadia Calviño, die als minister van Financiën van EU-voorzitter Spanje de gesprekken leidt, sprak vrijdagochtend van een „lange, productieve nacht” met „intense discussies”. Volgens de Spaanse is een akkoord binnen handbereik, maar moeten sommige ministers bepaalde details nog overleggen in hun thuisland. „We zijn er bijna”, benadrukte Calviño, die suggereerde dat een deal beklonken kan worden tijdens een nieuw overleg vlak voor de kerstdagen.
Lees ook Spaans fenomeen Nadia Calviño is de nieuwe voorzitter van de EIB: ‘Ze denkt als een Noord-Europeaan’
Met het Stabiliteitspact maken EU-landen afspraken over hoe ze hun begroting inrichten. De normen daarvoor staan in principe vast: een maximaal begrotingstekort van 3 procent van het bruto binnenlands product en een staatsschuld van hooguit 60 procent. Maar veel EU-landen breken die normen al jaren zonder substantiële sancties, terwijl er tegelijk al tijden kritiek klinkt dat de regels economische groei en belangrijke investeringen remmen.
Het animo voor een hervorming is binnen de EU daarom groot. Net als de druk om dat nu te doen. Op dit moment zijn de regels vanwege de nasleep van de coronapandemie nog altijd tijdelijk buiten werking gesteld. Op 1 januari treden ze weer in werking, en dus is er grote druk om vóór dat moment een akkoord over hervorming te vinden.
Onenigheid
Of dat lukt is nog onzeker. Onenigheid is er nog altijd over hoe snel landen die over de begrotingsnormen heen gaan hun overheidsuitgaven terug moeten brengen en in welke mate er daarbij ruimte blijft langetermijninvesteringen te doen. Duitsland, met in zijn kielzog Nederland, wil de duimschroeven voor ‘overtreders’ een stuk strakker aandraaien dan Frankrijk, dat daarbij gesteund wordt door Zuid-Europese landen als Italië.
Lees ook Europa staat voor een keuze, zegt Duitse econoom Zettelmeyer: groen investeren of ‘klimaatramp’
Volgens de Franse minister van Financiën Bruno Le Maire zijn EU-landen het inmiddels grofweg eens over „95 procent van een akkoord”, zijn Duitse collega Christian Lindner hield het op „92 procent”. Beiden benadrukten vrijdagochtend er vanuit te gaan dat een akkoord nog bereikt wordt voor Kerstmis. De twist tussen de twee concentreert zich nog vooral rond de vraag of landen die hun begrotingstekort moeten terugdringen hun lopende rentebetalingen buiten de berekening van dat tekort mogen houden of niet.
Als EU-lidstaten komende maand tot overeenstemming komen, hebben ze daarmee nog niet het laatste woord. Ook het Europees Parlement moet zich over de hervorming uitspreken, waarna een definitief akkoord wordt verwacht in het voorjaar. Maar als EU-landen het vóór 31 december onderling eens worden, biedt dat alvast perspectief op de nieuwe regels, waardoor het oude regime minder strak zal worden gehanteerd door de Europese Commissie.
Het verklaart de druk om er voor dat moment uit te komen. Of dat lukt is ook na deze week nog onzeker. De uitstaande kwesties zijn weliswaar klein, maar elk detail is in deze Europese discussie zeer gevoelig. Betrokkenen benadrukken bovendien dat „niks akkoord is, tot alles akkoord is”.
Lees ook Europese AI Act lijkt uit te draaien op compromis
Leeslijst
